مرجع پلیمر در بازار ایران: بررسی وضعیت بازارهای پلیمری و شرایط محصولات این بازارها از جمله مسائل مهم و دغدغه‌های اصلی بازیگران صنعت پتروشیمی در جهان است. به گونه‌ای که بازیگران این صنعت به‌طور ویژه‌ای به این موضوع توجه می‌کنند و تحلیلگران و پژوهشگران این صنعت به بررسی و ترسیم چشم‌انداز بازار محصولات پلیمری و تغییرات قیمتی این محصولات در سال مشغولند.
مجله «آیسیس» در آخرین تحلیل‌ها و گزارش‌های خود با پایان سال ۲۰۱۷، به بررسی بازارهای پلیمر اروپا و شرایط بازار این محصولات در سال ۲۰۱۸ پرداخته است که این تحلیل می‌تواند شرایط را برای صادرکنندگان ما روشن‌تر سازد و مسیر حرکت در این بازار را مشخص کند. در این گزارش‌ها به حرکت‌های قیمتی پلی‌اتیلن (PE) و پلی‌پروپیلن (PP) توجه ویژه‌ای شده است و به وضعیت این دو محصول که ماده اولیه بخش بزرگی از واحدهای پایین‌دست و زنجیره تامین صنعت پتروشیمی را تشکیل می‌دهند، پرداخته شده است.
های پلی‌اتیلن و پلی‌پروپیلن با نوسانات قیمتی نفت
در این گزارش آمده است که طی سال‌های اخیر بهای پلی‌اتیلن و پلی‌پروپیلن با نوسانات قیمتی نفت هماهنگ شده و با تغییر قیمتی این کالای استراتژیک جهت‌گیری خود را تعیین می‌کنند. به این مفهوم که تغییرات قیمتی طلای سیاه باعث تغییر قیمت این دو محصول شده و به تبع آن بهای محصولات نهایی واحدهای پایین‌دست هم نوسان داشته است. با این حال نمی‌توان خط‌مشی پیش‌بینی‌شده‌ای را برای قیمت نهایی این صنعت در نظر گرفت، هرچند روند تغییرات بهای نفت تاحدی مسیرهای آتی را نشان می‌دهد. در این بین نکته قابل تامل این است که آنها به دنبال از بین بردن این نوسانات قیمتی هستند تا بستری آرام برای فعالیت زنجیره تامین مهیا شود و تولید‌کنندگان بتوانند برنامه‌های بلند‌مدتی را برای عرضه محصولات خود تدوین کرده و ارزش افزوده قابل توجهی را از این طریق نصیب اقتصاد کشورشان کنند.
رصد بازارهای داخلی هم گویای شرایطی مشابه در کشورمان است؛ با توجه به این موضوع که دلار هم دیگر شاخص و اهرم تاثیر‌گذار در تعیین قیمت‌های پایه است، این نوسان قیمتی در بازار ایران بیشتر بوده و در مقاطعی از زمان شرایطی حاکم می‌شود که پیشبینی قیمت در کوتاه‌مدت بسیار سخت است و به هیچ وجه نمی‌شود انتظار داشت تولید‌کنندگان پایین‌دست کشورمان بتوانند برنامه‌های بلند‌مدتی را برای فروش محصولات نهایی خود در بازارهای صادراتی تعریف کرده و به راحتی سهم خود را از بازارهای صادراتی از دست داده و به رقبا تقدیم می‌کنند و مساله ناراحت‌کننده این است که بعضا شاهدیم که با توجه به صنعتپتروشیمی گسترده کشور و واحدهای زنجیره تامین مجبور به واردات محصولات برای تامین بازارهای داخلی هستیم.
در گزارش اخیر آیسیس آمده است که تولیدات اخیر آمریکای شمالی می‌تواند وضعیت صنعت پتروشیمی در نقاط مختلف از جمله اروپا و آمریکا را تغییر داده و فصل جدیدی را در صنعت پتروشیمی این مناطق رقم بزند. آمریکای شمالی تولید پلی‌اتیلن بر مبنای اتان را در دستور کار خود قرار داده است که این موضوع می‌تواند همبستگی قیمتی میان نفت و دو محصول پلی‌اتیلن و پلی‌پروپیلن به‌عنوان دو ماده اولیه اصلی را از بین ببرد. البته این سوالات نیز مهم هستند که واردات پلی‌اتیلن اروپا از آمریکا به چه مقدار است و آیا این واردات می‌تواند حجم قابل توجهی از نیاز اروپایی‌ها به محصول پلی‌اتیلن را پوشش دهد یا خیر؟نوسانات قیمتی که برای پلی‌اتیلن‌ها در بازارهای اروپایی وجود دارد می‌تواند این واردات را در مقطعی از زمان به تاخیر بیندازد تا میانگین قیمتی مشخصی برای این محصولات در بازارهای داخلی اروپا مشخص شود. اما انتظارات حاکی از آن است که در سال ۲۰۱۸ واردات پلی‌اتیلن اروپا از آمریکای شمالی اجتناب ناپذیر بوده است و بخش بزرگی از نیاز بازارهای اروپایی از این طریق تامین می‌شود.این در حالی است که وضعیت برای پلی‌پروپیلن در بازارهای اروپایی متفاوت است و چشم‌انداز متفاوتی برای این محصول در بازارهای اروپایی پیشبینی می‌شود.
مطالعات و گزارش‌ها حاکی از آن است که عرضه پلی‌پروپیلن در بازارهای اروپایی در مقایسه با پلی‌اتیلن کم است و این در حالی است که فشار زیست محیطی در چین می‌تواند میزان سرمایه‌گذاری برای برنامه‌های از پیش تعیین شده تولید این محصول را به تاخیر بیندازد و شرایط را برای عرضه این محصول در سراسر جهان تغییر دهد. چین طی سه سال گذشته سیاست‌های محدود‌کننده‌ای را علیه آلودگی در دستور کار خود قرار داده و به‌طور پیوسته در حال افزایش این سازو کار است. این در حالی است که سوزاندن زغال‌سنگ و تولید پلی‌پروپیلن از آنکه در فرآیند تبدیل زغال سنگ به اولفین‌ها تعریف شده، قوی‌ترین آلودگی را در میان آلاینده‌های دیگر ایجاد کرده بنابراین محدودیت در این امر حاکی از اختلال در بازار جهانی پلی‌پروپیلن‌هاست.با توجه به این امر تولید‌کنندگان اروپایی انتظار دارند که تولید پروپیلن در سال ۲۰۱۸ کم باشد و در نتیجه مازادی از این کالای استراتژیک طی سال جدید وجود نداشته باشد و همین عامل هم از جمله مهم‌ترین دلایل عدم کنترل قیمتی این محصول در بازارهای جهانی و بازارهای اروپایی تلقی می‌شود.
البته این در حالی است که شرایط به گونه‌ای رقم خورده که بازار به‌طور ذاتی از تقویت بالقوه‌ای که می‌توانست در این بازارها استارت بخورد، جلوگیری کرده و این امر سبب شد تا سال نو در پایین نقطه قیمتی از مارس/ آوریل سال ۲۰۱۵ تا کنون شروع به کار کند. در آن زمان، بازار در آستانه انباشت عظیمی ناشی از بازگشت ناگهانی تقاضا پس از یک دوره رکود بود که این امر مسبب شروع سال جدید میلادی با قیمت‌های پایین شد. حال سوالی که در این میان مطرح می‌شود این است که آیا این وضعیت در ژانویه ادامه‌دار خواهد بود یا با افزایش قیمت‌ها روبه‌رو می‌شویم.مدیر یکی از شرکت‌های خریدار بزرگ اروپایی درخصوص محصول پلی‌پروپیلن می‌گوید: درست است که این محصول به وفور تولید نمی‌شود اما عرضه آن کمتر از تقاضای بازارهای اروپایی نیست و اگر برنامه‌ریزی دقیقی درخصوص عرضه و تقاضای این محصول انجام پذیرد تا قبل از سال ۲۰۲۰ و شروع عرضه از کانال پروژه تولید پلی‌پروپیلن جدید به مشکلی برنمی‌خوریم.
وی در ادامه می‌گوید: شاید کنترل این موضوع سخت باشد اما به باور من امکان‌پذیر بوده و می‌توان از پریشان حال کردن بازار این محصول با برنامه‌ریزی‌های دقیق جلوگیری کرد. در طرف دیگر برخی از تولید‌کنندگان اروپایی بر این باورند که باید بستری فراهم شود که از انباشت پلی‌اتیلن در کشورهای اروپایی جلوگیری کرد تا بتوانیم قیمت‌ها در بازار این محصول را تنظیم کنیم. در شرایط فعلی اروپا یک وارد‌کننده خالص از مقادیر پلی‌اتیلن (HDPE) با چگالی بالا است.البته این در حالی است که در مقابل برخی دیگر از دست‌اندرکاران این صنعت درخصوص افزایش قیمت‌ها در سال ۲۰۱۷، به ویژه در بازار PE، معتقدندکه قیمت‌ها در بازار پلی‌اتیلن باافزایش قیمت مونومرها افزایش داشته و این امر ربطی به عرضه شدید در بازارهای اروپایی ندارد.به‌طور خلاصه، چشم‌انداز پلی‌اتیلن‌ها و پلی‌پروپیلن‌ها در بازارهای اروپایی حاکی از آن است که واردات این دو محصول می‌تواند مزایای زیادی را برای تولید‌کنندگان زنجیره تامین کشورهای اروپایی ایجاد کند اما باید خاطر‌نشان کرد که واردات پلی‌اتیلن باید به گونه‌ای نباشد که تعادل عرضه و تقاضا را بر هم زند و با انباشت این محصول در این بازارها مواجه باشند و در طرف دیگر لازم است برنامه‌ریزی دقیقی برای واردات پلی‌پروپیلن‌ها انجام شود که تولید‌کنندگان با کمبود مواد مواجه نشوند و خط تولید واحدهای تولیدی آنها هر چند برای مقطعی کوتاه، مختل نشود.
منبع: دنیای اقتصاد
