مرجع پلیمر در بازار ایران: چهارمین نشست از سلسله نشست‌های دومین هفته نکوداشت علوم و فناوری چاپ با عنوان «علوم و فناوری چاپ؛ استانداردها و حفاظت از محیط‌زیست» پیش از ظهر دیروز شنبه (۱۳ شهریورماه) به همت انجمن علمی فناوری چاپ ایران و با حضور جمعی از فعالین حوزه صنعت چاپ و بسته‌بندی و همچنین پژوهشگران و کارشناسان این صنعت در محل مؤسسه پژوهشی علوم و فناوری رنگ و پوشش در تهران برگزار شد.
محمد بیطرفان رئیس انجمن علمی فناوری چاپ ایران در سخنانی با اشاره به خلاءهای جدی در حوزه صنعت چاپ در ارتباط با مسائل زیست محیطی گفت: لازم است با تغییراتی که در ساخت و استفاده از مواد اولیه صنعت چاپ به وجود می‌آوریم و همچنین بکارگیری تکنولوژی‌های نانو و سبز، آسیب‌های ناشی از صنعت چاپ را برای محیط‌زیستمان به حداقل برسانیم.
وی صنعت چاپ را یک صنعت استراتژیک و های‌تِک عنوان کرد و گفت: محیط‌زیست میراث گذشتگان برای ما نیست بلکه امانت آیندگان است که هم‌اکنون در اختیار ماست پس لازم است صنعتگران این حوزه توجه ویژه‌ای به خطرات زیست محیطی آن و درواقع از بین بردن این آسیب‌ها داشته باشند. یکی از مأموریت‌های انجمن علمی فناوری انجمن چاپ ایران علاوه بر فرهنگ‌سازی در این زمینه، برقراری ارتباطات لازم و مفید بین صنعت چاپ و پژوهشگران این صنعت در دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی است.
بیطرفان همچنین از برگزاری دومین همایش علوم و فناوری چاپ در هفته پژوهش در آذرماه امسال و از سوی این انجمن خبر داد و آمادگی انجمن متبوعش را برای برگزاری تورهای بازدید دانشجویان رشته چاپ از چاپخانه‌ها و واحدهای فعال چاپی با همکاری دو طرف اعلام کرد.
وی همچنین لزوم تدوین استانداردهای حوزه صنعت چاپ و بسته‌بندی را با همکاری سازمان ملی استاندارد یادآور شد و گفت: در گام نخست لازم است سازمان ملی استاندارد به بحث مصرف ظروف پلیمری که در مناسبت‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد، ورود و مصرف لیوان‌ها و ظروف یکبار مصرف را ممنوع اعلام کند و به نوعی زمینه‌ساز آشتی صنعت چاپ و بسته‌بندی با طبیعت شود.
به گفته رئیس انجمن علمی فناوری چاپ ایران، این انجمن در حال تشکیل کارگروه‌های تخصصی در حوزه چاپ است.
وی ابراز امیدواری کرد: با همکاری پژوهشگران این صنعت، این کارگروه‌ها بخصوص در حوزه محیط‌زیست فعال‌تر شوند.
بیطرفان همچنین نسبت به استفاده از کاغذهای سفید در چاپ کتاب‌های درسی در تعداد انبوه و برای میلیون‌ها دانش‌آموز مشغول به تحصیل در کشور هشدار داد و گفت: این کاغذها در عین حال که به هیچ وجه برای کتاب‌های درسی مناسب نیستند، تولید کاغذهای داخلی را هم با تهدید روبرو کرده‌اند و سازمان ملی استاندارد باید در زمینه استفاده از این کاغذها برای کتاب‌های درسی موضع جدی‌تری بگیرد.
وی همچنین با اشاره به متن تدوین شده برنامه ششم توسعه از اینکه به گفته او حتی به اندازه یک سطر هم از سوی متولیان صنعت چاپ اشاره‌ای به بایدها و نبایدهای این صنعت در برنامه یاد شده نشده است، اظهار تأسف کرد.
در ادامه این نشست اعرابی مدیر فناوری مؤسسه پژوهشی علوم و فناوری رنگ و پوشش، عطایی از مسئولان پژوهشگاه علوم و فناوری رنگ و پوشش و اولیاء مدیر گروه محیط‌زیست مؤسسه یاد شده به معرفی فعالیت‌هایی که در ارتباط با چاپ در این مؤسسه انجام می‌شود، پرداختند که بر این اساس و مطابق اعلام این مسئولان، مؤسسه یاد شده تاکنون ۱۸ دانشجوی کارشناسی ارشد در حوزه چاپ پرورش داده که ۹ نفر از آنها در این رشته فارغ‌التحصیل شده‌اند به علاوه چهار دانشجوی دکتری چاپ هم در این مؤسسه در حال فعالیت هستند.
لزوم اصلاح سیستم‌های سنتی صنعت چاپ ایران و فرهنگ‌سازی در این رابطه از دیگر نکاتی بود که از سوی مسئولان مؤسسه رنگ و پوشش بر آنها تأکید شد.
در این نشست همچنین علی‌نسب عضو هیأت علمی پژوهشگاه استاندارد به نمایندگی از سازمان ملی استاندارد ضمن معرفی پژوهشگاه یاد شده، به تدوین استانداردها از جمله در حوزه مرکب چاپ که ماده اصلی صنعت چاپ به شمار می‌رود، در این پژوهشگاه اشاره کرد و گفت: چنانچه تولیدکنندگان مرکب در کشور تمایل داشته باشند، سازمان ملی استاندارد و پژوهشگاه ما آماده تدوین استانداردها در این حوزه است و ما می‌توانیم با یک هم‌افزایی، وضعیت استانداردها را در زمینه صنعت چاپ بهبود دهیم.
این عضو هیأت علمی سازمان ملی استاندارد همچنین دلیل نبود استانداردها در حوزه مرکب‌های چاپی را عدم استقبال تولیدکنندگان این محصولات عنوان کرد و گفت: تولیدکنندگان معتقدند که با تدوین استانداردها، فعالیت آنها در حیطه تولید این مواد محدود می‌شود.
همچنین در این نشست غلامرضا شجاع مدیرعامل تعاونی لیتوگرافان ایران با بیان اینکه تدوین استانداردهای زیست محیطی از الزامات هر صنعتی از جمله صنعت چاپ و بسته‌بندی است، گفت: با توجه به درهم‌تنیدگی محصولات منتج از صنعت چاپ و سلامت جامعه، این مسئله در حوزه صنعت چاپ اهمیت دوچندان پیدا می‌کند، ولی متأسفانه کماکان می‌بینیم که ما هنوز برای مرکب‌های چاپی هیچ‌گونه استانداردی نداریم و مرکب‌های چاپ ما هنوز به سمت حداقل‌های جهانی هم نرفته‌اند.
این نماینده تشکل صنفی در حوزه صنعت چاپ و بسته‌بندی با انتقاد از کم‌کاری دولت در این زمینه گفت: شاید عده‌ای از ما هنوز نمی‌دانیم در کاغذهایی که در کشور تولید می‌شود و به ویژه دستمال‌های کاغذی از مواد مسموم‌کننده استفاده می‌شود؛ متأسفانه کاغذهای تحریر و مقواهای پشت طوسی به شدت آلوده به مواد سمی هستند که این مسئله طبیعتاً صنایع مرتبط با مواد خوراکی و بخصوص صنعت شیرینی و شکلات را با تهدید جدی روبرو کرده است.
وی دور بودن بدنه صنعت چاپ از حوزه‌های دانشگاهی و پژوهشی را از دیگر دلایل عدم تدوین استانداردهای زیست محیطی در حوزه صنعت چاپ و بسته‌بندی عنوان کرد و گفت: متأسفانه آنها (شاغلین در صنعت چاپ و بسته‌بندی) هنوز به تکنولوژی‌های نانو، به چشم هَوو نگاه می‌کنند!
مدیرعامل تعاونی لیتوگرافان ایران با اشاره به اینکه آب‌های زیرزمینی در بسیاری از نقاط ایران که دارای واحدهای چاپی است، به شدت آلوده شده است، گفت: در کشوری مثل آلمان که تمام واحدهای چاپی ملزم به داشتن تصفیه‌خانه‌های مجهز و واحدهای پساب هستند، باز هم بیشترین درگیری‌ها را با انجمن‌های سبز (مدافع محیط‌زیست) دارند.
وی عدم ارتباط تشکل‌ها و اتحادیه‌های حوزه صنعت چاپ و بسته‌بندی را با پژوهشگاه‌ها و مؤسسات تحقیقاتی در این حوزه، آسیب‌رسان خواند.
حسین محمدلو پیشکسوت حوزه صنعت چاپ و از تولیدکنندگان باسابقه مرکب در ایران با اشاره به فعالیت‌هایی که در شرکت چاپی که زیرمجموعه وی اداره می‌شود در ارتباط با سازگاری تولیدات چاپی آن و به ویژه مرکب با محیط‌زیست، گفت: عدم استقبال تولیدکنندگان محصولات چاپی را از مرکب‌های تولید داخل، موجب رونق گرفتن واردات این ماده اساسی صنعت چاپ در کشور ذکر کرد و گفت: امروز می‌بینیم که بسیاری از چاپخانه‌هایی که به دلایل مختلف تعطیل شده‌اند، به حوزه واردات مرکب روی آورده‌اند که این جای بسی تأسف است.
به گفته این پیشکسوت صنعت چاپ و بسته‌بندی، تعداد زیادی از نشریات کشور و حتی روزنامه‌های سراسری پرتیراژ برای چاپ نشریات خود، از مرکب‌های وارداتی استفاده می‌کنند و حاضر به امتحان کردن مرکب‌های تولید داخل نیستند .
رضا رضایی دیگر پیشکسوت صنعت چاپ و بسته‌بندی و از صادرکنندگان محصولات چاپی تولید داخل به کشورهای دیگر هم در سخنانی با ابراز تأسف از نبود استانداردهای مشخص و نیز در حوزه تولید محصولات چاپی، گفت: امروزه دیگر ثابت شده است که شاهد بیماری مهلکی مانند ام‌اس، همین ظروف پلیمری است. مثال دیگر کاغذهایی است که دور همبرگرها، ساندویچ‌ها و فست‌فودها پیچیده می‌شود که از مواد کاملاً صنعتی در تولید آنها استفاده شده و این واقعاً یعنی بازی کردن با جان مردم!
وی همچنین با بیان اینکه سازمانی مانند سازمان ملی استاندارد در بسیاری موارد استانداردها را به صورت کلی بیان می‌کند و وارد مصادیق نمی‌شود، تأکید کرد: این مسئله در صنعت چاپ و بسته‌بندی نمود بیشتری دارد؛ در هیچ جای دنیا برخلاف ایران، از هر مرکب چاپی و از هر کاغذی برای چاپ کتاب‌ها به ویژه برای گروه سنی مخاطب استفاده نمی‌شود و اینها استانداردهای بسیار بالایی دارد که می‌بایست رعایت شود.
مریم وفایی شعار رئیس واحد تحقیق و توسعه یک شرکت انتشاراتی هم در سخنانی با ابراز تأسف از اینکه تحقیق و توسعه در صنعت چاپ ایران هیچ‌گونه جایگاهی ندارد و از سوی هیچ نهاد و دستگاهی مورد حمایت حتی حمایت معنوی قرار نمی‌گیرد، گفت: متأسفانه مواد اولیه‌ای که برای تولید کتاب‌های درسی از آنها استفاده می‌شود، از هیچ‌گونه استانداردی برخوردار نیست و تنها سوبسیدهایی است که باید مصرف شود و ما متوجه نیستیم که چه آسیب‌هایی برای قشر مصرف‌کننده که کودکان و نوجوانان دانش‌آموز ما هستند، دارد.
داریوش نثاری خبرنگار پیشکسوت حوزه صنعت چاپ و بسته‌بندی و فعال محیط‌زیست هم در نشست «علوم و فناوری چاپ؛ استانداردها و حفاظت از محیط‌زیست» نسبت به خطر تخلیه فلات ایران در آینده نه چندان دور به دلیل تخلیه سفره‌های آب زیرزمینی هشدار داد و گفت: از ۴۰۰ هزار چاه آبی که در کشور وجود دارد، ۳۰۰ هزار چاه غیرمجاز است و این در حالی است که حتی منحنی برداشت آب هم در طول این سال‌ها بالا نرفته چرا که اساساً منابع آبی کشور به شدت کم شده است.
وی با بیان اینکه ایران با ۹۰ درصد برداشت از آب‌های سطحی بعد از مصر با ۴۶ درصد، بالاترین رتبه را در زمینه برداشت از آب‌های سطحی در جهان دارد، این را بدترین کارنامه در میان کشورهای جهان عنوان کرد و گفت: کارشناسان رسمی سازمان حفاظت از محیط‌زیست توان اکولوژیکی ایران را تنها برای ۳۰ میلیون نفر تخمین زده‌اند؛ این یعنی اینکه اگر جمعیت کشور را حدود ۸۰ میلیون نفر در نظر بگیریم، ما درواقع برای ۳۰ میلیون نفر دیگر در حال واردات منابع اکولوژیکی هستیم و برای ۲۰ میلیون نفر باقی‌مانده هم در حال استفاده از اضافه برداشت‌ها از منابع اکولوژیکی موجود و رو به اتمام در کشور هستیم.
منبع: مهر،
