شاید کمتر کسی هنگام باز کردن بسته‌بندی غذا، پوشیدن لباس ورزشی یا حتی استفاده از گوشی موبایل به ماده‌ای به نام پلیمر فکر کند. با این حال، پلیمرها مثل یک قهرمان خاموش، همه جا حضور دارند و بی‌صدا زندگی ما را متحول می‌کنند. روزگاری بسیاری از وسایل خانه‌ها از چوب و فلز ساخته می‌شد و حمل‌ونقل، ذخیره‌سازی و حتی تمیزی آن‌ها وقت‌گیر و دشوار بود. اما امروز به سختی می‌توان جایی را تصور کرد که پلیمرها در آن نقش آفرینی نکرده باشند.
صبح تا شب با پلیمرها
تصور کن روزت را چگونه شروع می‌کنی: مسواک پلاستیکی، لیوان آب، بسته‌بندی نان، کیف و کفش مدرسه یا محل کار ــ تقریباً همه این‌ها نمونه‌هایی از کاربرد پلیمر در زندگی روزمره هستند. حتی صفحه‌کلید و موس کامپیوتر، روکش سیم تلفن، خودکار و دفتر، همگی بی‌واسطه یا باواسطه از موهبت پلیمر بهره برده‌اند.
در آشپزخانه، ظروف نگهداری غذا و بطری‌های شفاف و سبک کار تو را راحت‌تر کرده‌اند. شاید کمتر کسی بداند که حتی در قابلمه‌های نچسب، لایه‌ای نازک از پلیمر تخصصی برای راحتی آشپزی وجود دارد.
فناوری، سلامت و صنعت؛ پلیمر همه‌جا هست
فراتر از خانه، پلیمرها در دنیای پزشکی نقش نجات‌دهنده‌ای دارند: سرنگ‌ها، نخ‌های بخیه، لنزهای تماسی و حتی دستکش‌های پزشکی، همگی محصول نوآوری‌های پلیمری‌اند. در صنعت خودرو، استفاده از قطعات پلیمر سبک باعث کاهش وزن، صرفه‌جویی در مصرف سوخت و افزایش امنیت خودروها شده است.
صنعت بسته‌بندی هم تا حد زیادی مدیون پلیمرها است؛ بسته‌بندی‌های شفاف، مقاوم و سبک که از مواد غذایی در برابر آلودگی و فساد محافظت می‌کنند، باعث کاهش اتلاف و ضایعات شده‌اند.
دنیای ورزش و پوشاک؛ راحتی و دوام
الیاف مصنوعی که امروزه در پوشاک ورزشی، کفش، فرش و حتی لباس کودک استفاده می‌شود، نمونه دیگری از معجزه پلیمرهاست. این الیاف علاوه بر سبکی، دوام و تنفس‌پذیری مناسبی دارند و تمیزکردن‌شان هم آسان‌تر است.
دو روی سکه؛ فرصت یا تهدید؟
در کنار همه این مزایا، پلیمرها چالشی جدی برای محیط زیست به‌وجود آورده‌اند. دوره تجزیه پلاستیک‌های رایج در طبیعت گاهی به صدها سال می‌رسد و زباله‌های پلاستیکی اغلب به رودخانه، دریا و حتی چرخه غذایی حیوانات برمی‌گردند، که خطری بزرگ برای اکوسیستم است.
فعالان محیط زیست و دانشمندان در سال‌های اخیر، تلاش‌های زیادی برای بازیافت هرچه بهتر مواد پلیمری و ابداع پلیمرهای زیست‌تخریب‌پذیر انجام داده‌اند. نگاه به آینده، وابسته به انتخاب‌های مسئولانه مصرف‌کنندگان و فناوری‌های نوین برای مدیریت بقایای پلیمری است.
جمع‌بندی
پلیمرها ــ این زنجیره‌های ماجراجو و بی‌ادعا ــ به بخشی جدانشدنی از زندگی ما تبدیل شده‌اند. از ساده‌ترین وسایل تا پیشرفته‌ترین تجهیزات، ردپای آن‌ها همه جا قابل دیدن است؛ اما لازم است با نگاه مسئولانه، آرامش خانه خود و سلامت زمین را حفظ کنیم.
