مرجع پلیمر در بازار ایران به نقل از دنیای اقتصاد:اعلام کاهشی قیمت‌های پایه محصولات پتروشیمی در بورس کالا را می‌توان مهمترین سیگنال مثبت بورس به بازار داخلی به شمار آورد زیرا می‌تواند جهت‌گیری کاهشی بورس کالا و بازار داخلی را شتاب بخشد. با توجه به کاهش قیمت‌ها در بورس کالا، افت قیمت‌های جهانی و انتظار محدودشدن بسیاری از بازارهای صادراتی، بهبود حجم عرضه‌ها در بازار داخلی دور از انتظار نبوده و از هم اکنون می‌توان به بهبود حجم معاملات در بورس کالا و بازار آزاد امیدوار بود که می‌تواند بهبود تولید در صنایع پایین دستی مصرف‌کننده مواد اولیه پلیمری را به ارمغان آورد.
بازار محصولات پتروشیمی
وضعیت کلی بازار پلیمرها در روزهای اخیر حالت نسبتا با ثبات و آرامی داشت و به جز برخی رفتارهای احساسی در هفته گذشته، شرایط متعادلی بر معاملات حاکم بود هرچند که روند عمومی قیمت‌ها به سمت افت نرخ‌ها متمایل بوده و هست. رشد حجم معامله پلیمرها در بورس کالا، افزایش عرضه کالا از بورس به سمت بازار، خودنمایی مجدد کدهای معاف از مالیات بر ارزش افزوده و همچنین موجودی نسبتا بالای انبارها در بازار داخلی در کنار عدم تحریک محسوس تقاضا به جز برای برخی گریدهای خاص را می‌توان چهره غالب و البته تکراری این بازار در روزهای اخیر به شمار آورد زیرا روند کلی تغییری را نشان نمی‌دهد.
با توجه به کاهش قیمت‌ها در روزهای اخیر می‌توان این گونه استناد کرد که عرضه بر تقاضا پیشی گرفته که البته با توجه به بالابودن نسبی حجم معامله پلیمرها در بورس کالا، می‌توان این احتمال را به صراحت مخابره کرد ولی این همه ماجرا نیست. درخصوص تقابل عرضه و تقاضا باید به این نکته نیز اشاره داشت که در زمانی که خریدار حاضر باشد قیمت بالاتری را برای کالای خود پرداخت کند قطعا قیمت‌ها افزایش می‌یابد و بالعکس اگر فروشنده حاضر باشد قیمت کمتری را برای فروش خود بپذیرد نیز نرخ‌ها کاهشی خواهد شد. این وضعیت هم‌اکنون در حال خودنمایی است یعنی قیمت عرضه‌ها کاهش یافته و بازار را به سمت افت نرخ‌ها رهنمون ساخته است.
تنها دلیل کاهش قیمت در بازار را باید کاهش بهای تمام شده و خودنمایی بیشتر کدهای معاف از مالیات به شمار آورد، زیرا بدون پرداخت 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده، قیمت تمام شده آنها از سایر فعالان بازار بیشتر است. واقعیت آن است که برخی از شرکت‌های پتروشیمی معتبر برای حمایت از بازار، دریافت مالیات حتی از کدهای معاف را در دستور کار قرار دادند ولی با توجه به افت حجم فروش خود، باز هم دریافت مالیات از این کدها را به حالت تعلیق در آوردند. هرچند که در این فضا از نام شرکت‌هایی که از دریافت مالیات بر ارزش افزوده سر باز می‌زنند خودداری می‌کنیم، ولی در آینده با بررسی بیشتر این موضوع اقدام به شفاف‌سازی بیشتر در این خصوص خواهد شد. کاهش گسترده و ادامه‌دار قیمت‌های پایه اغلب پلی‌اتیلن‌ها در هفته‌های گذشته را باید مهمترین دلیل افت نرخ‌ها در بازار داخلی به شمار آورد، هرچند که هم اکنون نیز این روند کلی در حال نقش‌‌آفرینی مجددی است.
معامله محصولات پتروشیمی در هفته گذشته
در هفته گذشته شاهد معامله بیش از 43 هزار تن انواع محصولات پلیمری در بورس کالای ایران بودیم که به نسبت هفته پیش از آن از کاهشی 16 درصدی حکایت می‌کند. این در حالی است که در همین زمان حجم عرضه با 3 درصد کاهش رو‌به‌رو شده ولی تقاضا در هفته گذشته 35 درصد کاهش داشته است. انتظار برای اعلام قیمت‌های پایه جدید در بورس کالا، کاهش قیمت‌ها در بازار آزاد و ترس از کاهش بیشتر آن و همچنین افت محدود عرضه‌ها را می‌توان از دلایل کاهش حجم معاملات در ابتدای ماه مبارک رمضان به شمار آورد. البته باید به این نکته نیز اشاره داشت که در دو هفته گذشته جمعا شاهد معامله بیش از 94 هزار تن انواع پلیمرها در بورس کالا بودیم که نشان دهنده رونق نسبی خرید در این بازار به شمار می‌آید که از رشد حجم عرضه‌ها در بازار داخلی و تقویت موجودی انبارها حکایت داشته هرچند که می‌تواند شاهدی برای بهبود حجم تولید در صنایع پایین‌دستی نیز به شمار آید.
درخصوص معاملات محصولات شیمیایی نیز شاهد افت 10 درصدی حجم معامله این گروه کالایی بودیم هرچند که در این بازه زمانی، عرضه 31 درصد رشد داشته ولی تقاضا 38 درصد کاهش یافته است. با توجه به بالابودن نسبی حجم معاملات در دو هفته گذشته کاهش حجم تقاضا منطقی به نظر می‌رسد، زیرا تنها در این مدت دو هفته‌ای، حجم معامله محصولات شیمیایی به بیش از 40 هزار تن افزایش یافته که در ماه‌های اخیر بی‌سابقه است.
اعلام کاهش مجدد قیمت‌های پایه در بورس کالای ایران
همچون هفته‌های اخیر، باز هم قیمت‌های پایه غالب محصولات پتروشیمی در بورس کالا کاهش یافت تا سناریوی ریزش قیمت‌ها وارد فاز جدیدی شود. این در حالی است که در مقایسه با هفته گذشته افت بهای پلیمرها گستردگی و شتاب بیشتری به خود گرفته یعنی بخش بزرگ‌تری از این گروه کالایی وارد یک فاز کاهشی شده است. البته این بار افت قیمت‌های پایه قابل پیش‌بینی بود، زیرا اغلب نرخ‌های جهانی وارد یک فاز نزولی شده و دلار نیز تحرک چندانی نداشت. نگاهی به قیمت‌های پایه اعلامی از سوی دفتر صنایع تکمیلی شرکت ملی پتروشیمی نشان می‌دهد که به جز پلی‌استایرن معمولی 1540 و پلی‌اتیلن سنگین اکستروژن PE100، سایر گریدهای پلیمری افت نرخ داشته که می‌تواند سیگنال کاهشی بزرگی را برای معاملات در بورس و بازار به همراه داشته باشد. درخصوص گروه محصولات شیمیایی نیز اوره گرانوله، سود کاستیک، نرمال بوتانول، کریستال ملامین، ایزوبوتانول، زایلین مخلوط، اسید استیک، اسید ترفتالیک، متانول و دی‌اتیلن گلایکول سایر ترکیبات افت نرخ داشتند که با توجه به عمق بیشتر افت قیمت‌ها در این بازار نیز می‌توان جهت‌گیری غالب آن را نیز کاهشی مخابره کرد.
دلیل اصلی افت قیمت‌های پایه را باید کاهش نرخ‌های جهانی محصولات پتروشیمی دانست آن هم در شرایطی که هزینه تولید در این صنایع چندان هم کاهش چشمگیری نداشته یعنی به رغم ثبات قیمت تمام شده، قیمت‌های فروش در بازارهای بین‌المللی کاهش می‌یابد. دلیل این وضعیت را باید عقب نشینی جدی خریداران و محدودشدن بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی به شمار آورد زیرا با آغاز ماه مبارک رمضان و عقب‌نشینی خریداران در کشورهای اسلامی شرق و غرب آسیا، دیگر خرید جذابیت گذشته را نداشته و ندارد. این نکته را باید جدی گرفت زیرا نشان‌دهنده افت جذابیت صادرات از سوی تولیدکنندگان بالادستی داخلی بوده بنابراین بازارهای داخلی را به جای فروش صادراتی مورد توجه قرار خواهند داد. این نکته می‌تواند به افزایش حجم عرضه‌ها در بازار داخلی کمک کرده و همچنین سیگنالی جدید برای کاهش بیشتر قیمت‌ها در بازار آزاد خواهد بود. البته باید به این نکته نیز اشاره داشت که در صورت ادامه این وضعیت شاید سختگیری‌های محدود فعلی برای کدهای معاف از مالیات مجددا کمرنگ‌تر شده زیرا بازار آنها باز هم محدودتر خواهد شد.
آخرین وضعیت صنایع پایین دستی
مدیر اجرایی اتحادیه سراسری تعاونی‌های پایین‌دستی در گفت‌و‌گو با «دنیای اقتصاد» در پاسخ به سوالی درخصوص مختصات فعلی بازار پتروشیمی گفت: با توجه به سیاست‌هایی که صنعت پتروشیمی کشور در شرایط فعلی در پیش گرفته تمام منابع مفید در صنایع بالادست پتروشیمی استفاده شده و اگر با همین منوال پیش رویم نمی‌توانیم آینده روشنی را برای صنعت پایین‌دستی نظاره گر باشیم.
مهندس حسین دُر، افزود: در شرایط کنونی صنعت پایین‌دستی پتروشیمی مشکل عرضه ندارد اما تقاضای محصولات این صنعت دچار مشکل هستند و روز به روز ضعیف تر می‌شوند و بازار نیازمند شوکی از سمت بازار است. به‌طور کلی بازار تقاضا دو وجه بازارهای داخلی و بازارهای صادراتی را در بر می‌گیرد و در حال حاضر وقتی قیمت خوراک تولید محصولات بالاست قیمت تمام شده محصول هم بالا می‌رود و این امر باعث می‌شود که کالاها در بازارهای داخلی جذابیت نداشته باشند و چرخه معاملات را با مشکل روبه رو کند و در نتیجه در بازارهای خارجی نتواند با محصولات کشورهای دیگر رقابت کنند و به راحتی از گردونه بازی حذف شوند.
به گفته این فعال صنعت پتروشیمی، تا وقتی که سیاست‌های این چنینی در جریان باشند باید شاهد لاغر و کوچک‌تر شدن هر روز تقاضا باشیم و به این ترتیب مقدار عرضه محصولات به حداقل مقدار خود می‌رسد.دُر با اشاره به اینکه برای سامان دادن به این وضعیت باید برنامه مرتبی به عرضه‌ها داده شود و شرایطی به وجود آوریم که طرف عرضه‌کننده نتواند با قیمت بازی کند گفت: در طرف دیگر باید مراقب تقاضا باشیم و برای گرفتن سهم خود در بازارهای جهانی تلاش کنیم تا در آنجا حرفی برای گفتن داشته باشیم.
وی در ادامه درخصوص اقدامات اتحادیه سراسری صنایع پایین‌دستی تصریح کرد: با توجه به آمارهای در دسترس محصولات پایین‌دستی، تولید این محصولات در سال 88 رقمی حدود یک میلیون و 700 هزار تن بوده که این رقم در سال 93 به 3میلیون و 500 هزار تن رسیده است با این حال بعد از مصوبه‌ای که در سال 93 تصویب شد شاهد افت 30 تا 35درصدی در این بخش بودیم.
به گفته وی، بندهای مهم این مصوبه که اجرایی شدند عبارت بودند از:
- ارز مبادله‌ای به ارز آزاد تبدیل شد.
- شرکت‌ها ملزم به عرضه 100 درصدی در بورس کالا شدند.
- اگر تولید‌کننده‌ای دو بار محصولات خود را در بورس کالا عرضه کرد و نتوانست محصول خود را بفروشد در آن شرایط می‌تواند محصولات خود را به بازارهای صادراتی عرضه کند.
به عقیده وی این سه موضوع در کنار رکودی که در بازار محصولات پتروشیمی ایجاد شده عواملی هستند که به شدت بر بخش تولید صنایع پتروشیمی اثر گذاشته‌اند و اگر قرار است از رکود به خصوص در بخش تقاضا بگذریم باید دولت سیاست‌های حمایتی در پیش بگیرد.
