مرجع پلیمر در بازار ایران: به همت کمیسیون مسوولیت اجتماعی اتاق ایران نشست هم‌اندیشی برخی از تحلیلگران و فعالان رسانه‌ای حوزه بازار پتروشیمی با محوریت صنایع تکمیلی صنعت پلیمرها برگزار شد که در آن از نیاز به ایجاد شبکه‌ای برای انسجام بیشتر تحلیل در این بازار با فرض نوسانات قیمت روزهای اخیر سخن به میان آمد. هدف از تشکیل این نشست ایجاد شبکه‌ای از تحلیلگران برای رصد دقیق‌تر بازار پلیمرها و همچنین اطلاع‌رسانی از رخدادها و بررسی سمت و سوی آینده بازارها بود.
بررسی جایگاه صنعت پلیمر در ایران
در ابتدای این نشست، دکتر سعید ترکمان عضو اتاق بازرگانی ایران به بررسی جایگاه صنعت پلیمر در ایران و شرایط فنی آن پرداخت و گفت: در صنایع تکمیلی در صنعت پلیمر بیش از ۶۰ درصد ( و حتی بیشتر) از قیمت تمام شده محصول مستقیما بهای ماده اولیه است؛ بنابراین در نوسان قیمت‌ها در بازار شاهد تغییر سریع هزینه تولید هستیم و همین مطلب به معنای آن است که «خرید به موقع ماده اولیه» و «پوشش ریسک نوسان قیمت» اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. به همین دلیل نیاز به شبکه‌ای برای انسجام تحلیلگری اهمیت بسزایی پیدا می‌کند.
در این صنعت نزدیک به ۸۰۰ هزار شغل وجود دارد و برآوردها نشان می‌دهد که چرخش مالی در صنایع تکمیلی پتروشیمی و مخصوصا پلیمرها بیش از ۱۵ میلیارد دلار در سال بوده است و البته این رقم هنوز در مسیر رشد و ترقی قرار دارد. به «سهولت دسترسی به اطلاعات» نیاز بسیاری داریم؛ چنانچه ساده‌ترین مسیر برای رسیدن به هدف شفافیت بیشتر و تحلیل دورنمای بازار، در دست داشتن داده‌های خام، تکمیلی و تحلیلی برای تمامی فعالان این صنعت اهمیت بسیاری خواهد داشت. این در حالی است که صنایع بزرگ با هزینه بالایی به اطلاعات مورد نیاز خود مخصوصا از بازارهای جهانی دسترسی دارند.
«تحلیل درست» نجات‌دهنده این صنعت خواهد بود
وی در ادامه به بررسی تجربه سایر کشورها پرداخت و گفت: در کشورهای دیگر در جهان همچون ترکیه که مورد رصد ما قرار گرفته است زنجیره اطلاعات دقیقی وجود دارد، اگرچه برای رسیدن به این هدف در ابتدا نیاز داریم تا شناسنامه دقیقی از تحلیلگران این حوزه در اختیار داشته باشیم. حال در شرایطی که پتروشیمی و صنایع تکمیلی آن می‌تواند یکی از پایه‌های رشد صنعتی ایران محسوب شود و البته در وضعیتی که مدیران کشور از کلید واژه جنگ اقتصادی استفاده می‌کنند؛ چیزی که می‌تواند ناجی و دقیق‌تر محرک این صنعت باشد اطلاعات و تحلیل درست از شرایط فعلی و حتی ترسیم دورنمای آینده بازار و صنعت است.
در شرایط فعلی، «تحلیل درست» نجات‌دهنده این صنعت خواهد بود. دکتر سعید ترکمان در ادامه این نشست عنوان کرد: در عین تهدیدهای موجود فرصت‌های بزرگی نیز در دسترس است اگرچه در وضعیت فعلی شاهد افزایش قیمت تمام شده در مقایسه با شرایط متعادل بازار در سال‌های گذشته هستیم.
به‌عنوان یک نمونه می‌توان گفت که اگر به هر دلیل پتانسیل انتقال منابع مالی ایران با سایر کشورها با تهدید روبه‌رو شد ممکن است ایران الزاما به سمت ورود برخی از کالاها از سایر کشورها متمایل شود. مثلا در مورد کره جنوبی ممکن است صادرات نفت خام به واردات بسیاری از کالاها همچون لوازم‌خانگی منتهی شود. در همین وضعیت شاهد آن هستیم که با خروج گام به گام بسیاری از کالاهای خارجی، فرصت‌های جذابی برای اشتغال‌زایی ایجاد شده است، به‌عنوان مثال در صنایع لوازم خانگی می‌توان این شرایط را دید، یعنی در کنار تحریم‌ها، «فرصت‌های اشتغال‌زایی بزرگی» نیز به وجود آمده است. در این شرایط وظیفه تحلیلگران این حوزه برجسته‌تر خواهد شد.
مشکلات موجود در تهیه داده های خام و اطلاعات
عارفه مشایخی دیگر کارشناس بازار محصولات پتروشیمی در این نشست عنوان کرد: یکی از مشکلاتی که با آنها دست به گریبان هستیم مشکل تهیه داده‌های خام و اطلاعات مورد نیاز است. به‌عنوان مثال آمارهای واحدهای تولیدی، حجم تقاضای واقعی و وضعیت تولید به سادگی در دسترس نیست و همین مطلب به معنی آن است که تامین بخشی از داده‌های مورد نیاز با مشکل روبه‌رو خواهد شد گویی شاهد یک باگ ( حفره) اطلاعاتی برای تحلیل هستیم.
به‌عنوان یک مثال مشخص می‌توان آمارهای تقاضا را در بورس کالا مشاهده کرد، ولی مشخص نیست که حجم تقاضای اصلی، اغلب از سمت چه شرکت‌هایی به تابلوی بورس وارد می‌شود، اگرچه اما و اگرهای قانونی و فنی خاص خود را نیز باید در نظر گرفت. بسیاری از اطلاعات ما هنوز ناقص هستند آن‌هم در شرایطی که حتی در صنایع تکمیلی تولیدکنندگان پرسابقه‌ای وجود دارند که تاثیرگذاری گسترده‌ای بر بازارها داشته و دارند.
محمود حق‌وردی دیگر کارشناس بازار عنوان کرد: البته در سال‌های گذشته فرصت‌های بزرگی در فاز تحلیل از دست رفت. البته باید در فاز اول اطلاعات موجود را دسته‌بندی و کانالیزه کرد تا جایی که مخاطب صنعتی به سادگی به آمارهای مورد نیاز خود دست پیدا کند. تجربه نشان داده است که حجم بالای اطلاعات کانالیزه نشده مخاطب را پس می‌زند. در کنار این مطلب باید سراغ ساده‌سازی اطلاعات هم برویم تا استفاده از آن برای مخاطب ساده‌تر باشد. به‌عنوان مثال در فاز عرضه شاهد آمارهای بورس کالا، آمارهای واردات ( مخصوصا در گذشته) و مصرف مواد اولیه بازیافتی هستیم، ولی در کنار آن در فاز تقاضا داده‌ها بسیار متغیر هستند اما در نهایت بر قیمت تمام شده محصول اثر خواهند گذاشت. باید پذیرفت که به جز متغیرهای موجود در بورس کالا، متغیرهای بسیاری وجود دارد که اغلب پیش‌بینی نشده هستند.
دکتر سعید ترکمان درخصوص داده‌های خام مورد نیاز عنوان کرد: ذات داده خام در بطن خود منافعی را برای کسی به همراه نمی‌آورد، بلکه دانش‌اصلی تحلیل داده‌هاست که در نهایت مفید واقع شده و ارزش‌آفرین است. البته باید پذیرفت که در فاز اطلاعات خام و داده‌ها دچار نوعی خودسانسوری در برخی واحدها هستیم. وی در ادامه به فلسفه تشکیل این نشست پرداخت و عنوان کرد: امروز در اتاق بازرگانی ایران میهمان کمیسیون مسوولیت اجتماعی هستیم.
هم‌اکنون شاهد آن هستیم که در حوزه مسوولیت اجتماعی، بنگاه‌های اقتصادی مختلف این مسیر تحلیلگری را ابزاری برای پیشرفت خود تلقی می‌کنند و البته برای محتوای تولیدشده ارزش قائل هستند. نیاز به بررسی زمینه‌های اجرایی فعالیت‌های مختلف، شرایط و پتانسیل‌های خرید مواد اولیه، بررسی شرایط معاملاتی کارگزاران و مواردی از این قبیل در دستور کار قرار دارد که کوچک‌ترین خروجی آن افزایش هزینه عدم شفافیت خواهد بود که در نهایت به نفع این صنعت تمام خواهد شد.
فراهانی از اعضای کمیسیون انرژی و مسوولیت اجتماعی اتاق بازرگانی عنوان کرد: توسعه بحث نهادسازی در حالی مطرح می‌شود که در این مسیر نیز به ایجاد نهادهایی برای تحلیل حرفه‌ای و دقیق‌تر بازار نیاز داریم. باید بپذیریم که رابطه محوری، خلاف مسیر توسعه بوده و ضابطه‌مندی است که می‌تواند موفقیت‌های بزرگی را برای ما به همراه داشته باشد.
آینده پژوهی در بازار و صنعت پلیمرها
در ادامه این نشست بحث‌هایی پیرامون آینده پژوهی در بازار و صنعت پلیمرها مطرح شد. در ادامه دکتر ترکمان عنوان کرد: هم‌اکنون تجربیات سال‌های ۹۱ و ۹۲ و التهاب قیمتی در آن بازه زمانی پیش روی ماست و می‌توان از تجربیات گذشته استفاده کرد. ساده‌ترین خروجی تجربیات پیشین این مطلب را نشان می‌دهد که شرایط موجود دائمی نیست، گذرا است و آینده بازار این‌گونه نخواهد ماند.
دکتر میثم باقری در ادامه این نشست به چند رخداد تاثیرگذار بر بازار داخلی اشاره کرد و گفت: در طول هفته گذشته باز هم اما و اگرهایی از بارگیری مطرح شد که در کنار رشد قیمت دلار به رشد نرخ منتهی شد؛ ولی در نهایت بخشنامه جدید وزارت صمت و تغییرات موجود در بانک مرکزی به ایجاد یک سیگنال کاهشی در بازار منتهی گشت. این شرایط اگرچه موقتی است، ولی نیاز به رصد مداوم بازار را برجسته می‌سازد.
مقایسه ایران و ترکیه
سعید ترکمان در ادامه به مقایسه ایران و ترکیه پرداخت و گفت: سال گذشته ارزش صادرات محصولات صنایع تکمیلی ترکیه ۲/ ۸ میلیارد دلار بود؛ اگرچه این رقم را باید با ۳۵ میلیارد دلار صادرات خودرو این کشور تجمیع کرد که نشان می‌دهد حجم تولید و صادرات این کشور همسایه ما چقدر بوده و هست.
این در حالی است که در ترکیه ۸ هزار و ۲۰۰ واحد صنعتی وجود دارد که البته در ایران نیز تعداد واحدهای صنعتی تشابه بالایی دارد. باید به صراحت عنوان کرد که یکی از رموز موفقیت صنعت پلیمر در ترکیه قدرت‌نمایی تحلیلگران این حوزه است و اگر این نیاز را برای کشورمان نیز بپذیریم به یک زنجیره قدرتمند از تحلیلگران حوزه پلیمرها نیاز داریم.
نیاز به تحلیل ویژه در بازار
البته همان‌گونه که اگر یک کالا یا محصول، بازار نداشته باشد نمی‌توان به تداوم تولید آن امیدوار بود، در حوزه تحلیل نیز شرایط همین‌گونه است.دکتر میثم باقری در ادامه عنوان کرد: شرایط بازارهای جهانی نیز در حال تغییر سریع است. مثلا در گذشته سیگنال نوسان قیمت نفت خام برای بازار محصولات پتروشیمی کارآیی بسیاری داشت؛ ولی هم‌اکنون شاهد آن هستیم که هر بازاری مسیر خود را در پیش گرفته و حتی بعضا نوسان قیمت پلی‌اتیلن‌ها از نوسان بهای اتیلن نیز تبعیت نمی‌کند، بنابراین هر بازار را باید به فراخور حال خود تحلیل و بررسی کرد.
وی باز هم به اهمیت داده‌های خام اشاره کرد و گفت: متاسفانه باید گفت که اگر تحلیل بر پایه داده‌های متقن و مورد نیاز نباشد، تحلیلگر بیشتر در حال انتشار عقاید خود است تا دورنمای بازار. از سوی دیگر در کشورمان کمتر فردی برای اطلاعات هزینه پرداخت می‌کند؛ در حالی‌که بر پایه همان اطلاعات می‌تواند به کسب درآمد بیشتر و پوشش ریسک بپردازد. دکتر ترکمان درباره پوشش ریسک عنوان کرد: در اتاق بازرگانی تلاش شد تا برای پوشش ریسک فعالیت‌ها، به سمت بازار آتی حرکت کنیم؛ اگرچه این بازار جدید و البته صندوق‌های کالایی در کنار آن برای بسیاری از اهالی بازار ناشناخته است که باز هم وظیفه تحلیلگران بازار را برجسته می‌سازد. در پایان این نشست مقرر شد تا نسبت به جمع‌آوری داده‌های خام تلاش‌های بیشتری صورت گرفته و گزارش بازارها با نگاه تحلیلی به رشته تحریر درآمده و اطلاع‌رسانی شود.
منبع: دنیای اقتصاد
