درآمد نفتی از مرز ۳۰میلیارددلار گذشت

با این وجود، پیش از آغاز به کار نشست رسمی اوپک برخی از کشورهای عضو همچون عراق و عربستان سعودی در نشست‌های کارشناسی به منظور تعیین سهم کاهش تولید نفت سنگ اندازی‌های مرسوم و معمول را آغاز کرده‌اند؛ هر چند بیژن زنگنه وزیر نفت نسبت به توافق احتمالی اوپک بر سر اجرای «فریز» نفتی و کاهش سهم تولید نفت کشورها خوش‌بین است.

از سوی دیگر تحلیل موسسات معتبر بین‌المللی نشان می‌دهد در صورتی‌که مذاکرات فریز نفتی در بین کشورهای عضو و غیر عضو اوپک شکست بخورد، بازار با یک شوک شدید قیمتی روبرو خواهد شد و این احتمال وجود دارد که بهای هر بشکه نفت از سطح ۴۵ دلاری فعلی حتی به کمتر از بشکه‌ای ۳۰ دلار کاهش یابد.

از ابتدای سال ۲۰۱۶ میلادی سقوط آزاد قیمت طلای سیاه در بازار منجر به کاهش حدود ۷۰۰ میلیارد دلاری درآمد نفتی کشورهای عضو اوپک شده است؛ هر چند به نظر می‌رسد که ایران به پشتوانه در اختیار داشتن ذخایر عظیم گاز طبیعی و به ویژه افزایش ظرفیت تولید گاز طبیعی و سایر محصولات گازی در پارس جنوبی کمتر از سایر کشورهای عضو و غیر عضو اوپک از کاهش قیمت ها آسیب مالی و اقتصادی ببیند.

بر اساس این گزارش، یکی از مهمترین تاکتیک‌های ایران برای مقابله با سقوط آزاد قیمت طلای سیاه در بازار، افزایش ظرفیت صادرات فرآورده‌های مختلف نفتی در کنار فروش نفت خام بوده به طوری‌که از ابتدای سال ۹۵ تاکنون رکوردهای جدیدی در حوزه فروش و صادرات فرآورده‌های نفتی به ثبت رسیده است.

در شرایط فعلی ظرفیت تولید روزانه گاز ایران در پارس جنوبی به حدود ۴۲۰ تا ۴۲۵ میلیون مترمکعب رسیده که با بهره‌برداری از بخش‌های باقی‌مانده فاز ۱۷ و ۱۸ و سپس افزایش تولید گاز در سه فاز جدید ۱۹، ۲۰ و ۲۱ پارس جنوبی ظرفیت تولید روزانه گاز ایران در این میدان مشترک تا پایان امسال به حدود ۵۰۰ تا ۵۳۰ میلیون مترمکعب در روز افزایش می‌یابد.

افزایش تولید گاز در پارس جنوبی منجر به افزایش عرضه گاز به بخش‌های مختلف مصرف از جمله صنایع عمده و نیروگاه‌های برق شده و آمار نشان می‌دهد که از ابتدای امسال تاکنون بیش از ۴۸ میلیارد مترمکعب گاز طبیعی به نیروگاه‌ها تحویل شده که در مقایسه با مدت مشابه پارسال افزایشی حدود ۵ میلیارد مترمکعبی داشته است.

افزایش گازرسانی در داخل کشور هم ظرفیت مازادی برای صادرات فرآورده‌های نفتی به ویژه گازوئیل، نفت کوره و گازمایع ایجاد کرده است و از ابتدای امسال تاکنون به طور متوسط روزانه ۱۷ میلیون لیتر گازوئیل و حدود ۴۵ میلیون لیتر نفت کوره توسط ایران به بازار صادر شده است.

بر این اساس، با احتساب گازوئیل لیتری ۳۵ سنت (با احتساب قیمت گازوئیل در دو بازار خلیج فارس و سنگاپور) ایران در طول ۲۴۱ روز نخست امسال بالغ بر یک میلیارد و ۴۳۰ میلیون دلار از محل صادرات فرآورده استراتژیک نفتی درآمد کسب کرده است. از سوی دیگر با احتساب هر لیتر نفت کوره صادراتی ایران ۲۵ سنت هم از ابتدای امسال تاکنون بالغ بر دو میلیارد و ۷۰۰ میلیون لیتر ایران نفت کوره صادر کرده است.

در مجموع با احتساب مجموع درآمدهای حاصل از صادرات گازوئیل، نفت کوره، نفت سفید و گازمایع که از محل جایگزینی گازهای پارس جنوبی در سبد سوخت و انرژی کشور حاصل شده تاکنون درآمدی حدود پنج میلیارد دلاری حاصل شده است.

هم اکنون با بهره‌برداری از فازهای جدید پارس جنوبی ظرفیت تولید روزانه میعانات گازی ایران در این میدان مشترک گازی به حدود ۵۰۰ تا ۵۳۰ هزار بشکه در روز رسیده و در مجموع بر اساس آخرین گزارش رسمی سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس، در طول هفت ماهه نخست امسال بیش از ۱۰ میلیون تن میعانات گازی به ارزش تقریبی ۴ میلیارد دلار و ۵۰۰ میلیون دلار صادر کرده است.

نکته قابل توجه آن است که در کنار افزایش ظرفیت تولید و صادرات میعانات گازی، گازمایع و گوگرد، با افزایش تولید گاز اتان و متان در پارس جنوبی عملا خوراک بیشتری در اختیار صنایع پتروشیمی قرار گرفته و در طول ۷ ماهه نخست امسال تولید محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های پلیمری کشور حدود ۱۰ درصد در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته افزایش یافته است.

به عبارت دیگر تاکنون صرفا از محل افزایش تولید گاز پارس جنوبی، نه تنها با افزایش گازرسانی به نیروگاه‌ها و ثبت رکوردهای جدید صادرات فرآورده‌های نفتی تا حدودی جور کاهش قیمت نفت کشیده شده است بلکه با افزایش تولید و صادرات میعانات گازی و سایر فرآورده‌های جانبی گازی این میدان مشترک با قطر عملا کسری درآمدهای نفتی کشور پوشش داده شده است.

مدیریت امور اوپک و ارتباط با مجامع انرژی ایران هفته جاری با انتشار گزارشی، متوسط قیمت صادرات نفت خام سبک ایران را از ابتدای سال ۲۰۱۶ میلادی تاکنون بشکه‌ای حدود ۴۰ دلار و متوسط قیمت نفت سنگین صادراتی را حدود ۳۷ دلار و ۷۴ سنت اعلام کرده است.

از این رو در مقایسه با متوسط قیمت ۵۰ دلاری قیمت نفت خام صادراتی ایران در سال ۲۰۱۵ میلادی، هم اکنون بهای هر بشکه نفت صادراتی کشور حدود ۱۰ تا ۱۲ دلار ارزان تر از پارسال در بازار به فروش می‌رسد. از سوی دیگر هر چند متوسط صادرات روزانه نفت ایران از ابتدای سال ۲۰۱۶ میلادی تاکنون حدود ۲.۱ میلیون بشکه در روز بوده است اما به دلیل کاهش قیمت ها، در مجموع درآمد صادرات نفت کشور به زحمت در طول ۷ ماهه نخست امسال به ۲۰ میلیارد دلار می‌رسد.

بر این اساس هر چند ایران در صادرات نفت گران از ابتدای امسال توفیقی نداشته است اما عملا با افزایش صادرات فرآورده‌های نفتی و میعانات گازی درآمدی بیش از ۱۰ میلیارد دلاری کسب کرده تا مجموع درآمدهای صادرات نفت خام، میعانات گازی و فرآورده های نفتی کشور به بیش از ۳۰ میلیارد دلار برسد و تاحدودی کسری درآمدهای ناشی از نفت خام را جبران کند.

پارس جنوبی این روزها به برگ برنده‌ای برای ایران حتی در اوپک تبدیل شده و حتی در صورت شکست مذاکرات فریز نفتی، دولت یازدهم می‌تواند از این برگ برنده برای پشت سر گذاشتن دوره سقوط شدید قیمت طلای سیاه به بهترین شکل برای سر و سامان دادن به اقتصاد کشور استفاده کند.