مرجع پلیمر در بازار ایران: الهه شریفی سامانی، دانشجوی کارشناسی ارشد رشته مهندسی نساجی گرایش تکنولوژی در دانشگاه امیرکبیر و مجری طرح « طراحی و ساخت نخ بخیه دارورسان» در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: بیماران مبتلا به سرطان در درمان بالینی، داروهای ضد سرطان خوراکی یا تزریقی مصرف می‌کنند. اگر چه داروها می‌توانند به محل سرطانی برسند، اما مقدار داروی رسیده نسبت به مقدار اولیه دارو کاهش می‌یابد.
وی ادامه داد: زیرا دارو بین بخش‌های سالم نیز توزیع می‌شود؛ بنابراین، بیماران به مصرف مقدار بیش از حدی از دارو نیاز دارند که ممکن است دچار عوارض جانبی شدید نامطلوبی شوند. شریفی عنوان کرد: از این رو استفاده از حداقل مقدار دارو که به طور موثر در بخش سرطانی جذب شود، مطلوب است.
وی با بیان اینکه سامانه موضعی پخش نظارت شده دارو، مزایای متعددی در مقایسه با اشکال دارویی مرسوم دارد، افزود: بهبود اثر درمانی، کاهش میزان سمی بودن، کاهش میزان مصرف دارو و سهولت بیشتر از مزایای پخش نظارت شده دارو نسبت به درمان با مصرف دارو محسوب می شود.
وی با بیان اینکه اخیراً الیاف الکتروریسی شده حاوی دارو با بازده کوچک‌سازی بالاتر و پایداری بهتر نسبت به سایر ساختارهای دارویی مورد توجه بسیاری قرار گرفته است، اظهار داشت: در این طرح به نتیجه رسیدیم که نخ های بخیه تهیه شده از الیاف الکتروریسی سطح تماس بالا و در نتیجه بازده دارورسانی بالایی دارند.
وی ادامه داد: ضمن آنکه دارورسانی موضعی برای بسیاری از داروها و بیماریهای متفاوت قابل استفاده خواهد بود.
به گفته وی، لایه کامپوزیتی نانوالیاف الکتروریسی‌شده چشم‌اندازی از آماده‌سازی سامانه پلیمری کارا برای رهایش کنترل شده دارو متناسب با ساز وکار بدن را می‌دهد.
مزایای نخ بخیه پوسته مغزی (core-shell) دارورسان
این محقق خاطر نشان کرد: در صورتی که نخ بخیه دارورسان به صورت پوسته مغزی تهیه شود، کارایی این نخ ارتقا می یابد که ما در این طرح از این روش استفاده کردیم. وی افزود: برای مثال با استفاده از دو پلیمر با سرعت تخریب متفاوت، برای پوسته و مغزی نخ بخیه، امکان رهایش دوز متفاوت دارو در دو بازه زمانی فراهم می شود. همچنین می توان دو داروی متفاوت در پوسته و مغزی را بارگذاری کرد که با تخریب پوسته داروی اول و با تخریب مغزی داروی دوم آزاد می شوند.
شریفی عنوان کرد: در مواردی که دارو گران قیمت و کمیاب است، این ساختار بسیار مثمر ثمر خواهد بود چرا که با بارگذاری این دارو فقط در بخش پوسته، مقدار استفاده دارو بسیار کاهش می یابد؛ در حالی که مغزی این نخ تنها نقش تامین کننده خواص فیزیکی و مکانیکی مورد نظر به عنوان نخ بخیه را دارد.
وی با اشاره به روش تولید نخ بخیه اظهار داشت: از میان پلیمرهای مختلف، پلی اتیلن گلایکول-پلی لاکتیک اسید و پلی کاپرولاکتان به دلیل زیست تخریب پذیری، در دسترس بودن و سازگاری داشتن با بدن مورد مطالعه قرار گرفتند و الکتروریسی نخ بخیه انجام شد.
شریفی ادامه داد: در این روش از یک یا چند حلال آلی مانند کلروفرم استفاده کردیم و به منظور تولید نخ بخیه دارورسان، عملیات الکتروریسی با استفاده از دو نازل رو به روی هم با بارهای مخالف، یک سیلندر خنثی در وسط و همچنین یک واحد تاب دهنده انجام گرفت.
وی با بیان اینکه قطر نانو الیاف سازنده نخ در این پژوهش ۱۲۰ نانومتر است، تصریح کرد: بنابراین قطر کم نانو الیاف حاصل شد و نسبت سطح به حجم بالا سبب بهبود دارورسانی نسبت به سیستم معمول دارورسانی است. شریفی با اشاره به کاربردهای نخ بخیه دارورسان اظهار داشت: مهم‌ترین کاربرد نخ بخیه دارورسان، در بیماری های سرطانی و دارورسانی موضعی به محل خروج توده است.
وی افزود: همچنین نخ بخیه دارورسان برای تسکین موضعی درد پس از عمل جراحی و در زخمهای پوستی برای جلوگیری از التهاب و عفونت، بیماریهای پریودنتال و سایر بیماری ها کاربرد دارد. وی گفت: معمولا در عمل های جراحی برای بهبودی بیمار از دارو با دوز بالا استفاده می شود که می توان با این نخ بخیه دارورسان، از دوز دارویی پایین تر استفاده کرد.
به گفته وی، وقتیکه به صورت موضعی دارویی با نخ دارورسان به بدن بیمار بخیه داده شود نیازی به داروی با دوز بالا نیست و این امکان فراهم می شود که اثر بخشی دارو بیشتر باشد. وی افزود: این نخ بخیه که طراحی کرده ایم دارای ساختار پوسته مغزی است که این امکان را برای پزشک فراهم می کند تا از دو دارو در نخ برای درمان بیمار استفاده کند.
وی گفت: البته که می توان یک دارو را در پوسته و مغزی از پلیمرهایی با زیست تخریب پذیری متفاوت بارگذاری کرد تا رهایشی در بازه های زمانی و سرعت متفاوت داشته باشند.
شریفی با بیان اینکه در کشورهای دیگر روی تولید نخ بخیه دارو رسان کار کرده اند، گفت: اما روش اثر گذاری دارو روی بیماری در تحقیقات آنها با این روش کاملا تفاوت دارد؛ همچنین در این تحقیقات از دو پلیمر جدید و داروی کورکومین استفاده کرده ایم که چون منشا گیاهی دارد می توان گفت اثر بخشی دارو در این نخ بخیه بیشتر خواهد بود.
این دستاورد حاصل پروژه کارشناسی ارشد مهندس الهه شریفی سامانی به راهنمایی دکتر مسعود لطیفی، دکتر روح الله باقرزاده و دکتر فاطمه موسی زادگان بوده که در دانشکده نساجی انجام شده است.
منبع: خبرگزاری مهر
