مرجع پلیمر در بازار ایران نسبت به معرفی رشته پلیمر پرداخت :
رشته مهندسي پليمر نسبت به رشته‌هاي مهندسي ديگر تقريباً جوان است و شکوفايي آن از زمان جنگ جهاني دوم آغاز شده است . اما به دليل کاربرد روزافزون پليمر در صنايع مختلف ، اين رشته به سرعت رشد کرده و امروزه جزو يکي از رشته‌هاي مهم کشورهاي صنعتي پيشرفته مي‌باشد .از 20 سال پيش مهندسي پليمر در ايران مورد توجه قرار گرفت. البته در آغاز اين رشته يکي از گرايشهاي رشته مهندسي شيمي مطرح بود اما در سال 1362 رشته مهندسي پليمر با دو گرايش صنايع پليمر و تکنولوژي و علوم رنگ به طور مستقل اقدام به پذيرش دانشجو کرد .
معمولا در معرفي رشته مهندسي پليمر به لاستيک، پلاستيک، رنگ، پوشاک و مانند اينها اشاره مي کنند. اما اين فقط جزئي از مهندسي پليمر است که شامل فرآورده هاي آن در صنعت ايران مي باشد. در حالي که در زمان حال، علم پليمر در خيلي از رشته هاي ديگر نفوذ کرده و مرزهاي دانش را شکافته است.
ما نيز براي آشنايي اوليه، به معرفي ابتدايي آن بسنده مي کنيم.پليمرها به دو دسته طبيعي و مصنوعي تقسيم مي‌شوند. پليمرهاي طبيعي موادي مانند ترکيب‌هاي سلولزي، چوب، کاغذ و پشم هستند و از مواد نفتي نيز مي‌توان مواد پليمري مصنوعي را ساخت. در ادامه به معرفي گرايش صنايع پليمر مي پردازيم.
گرايش صنايع پليمر :
در صنعت هدف رشته مهندسي صنايع پليمر توليد کليه محصولات پليمري از قبيل لاستيک، پلاستيک، الاستومر، رزين و ساير مواد مورد نياز صنعت است. پليمرها کاربرد پزشکي نيز دارند. مخصوصا خيلي از مواد مورد نياز براي تهيه محصولات پزشکي مواد پليمري هستند.
دندان مصنوعي و کامپوزيت هاي براي ترميم دندان، لنزهاي چشمي، زخم بندهاي هيدروژلي و داربست هاي مهندسي بافت همه از مواد پليمري ساخته مي‌شوند و به آنها پليمرهاي زيستي مي گويند. در کل مي‌توان گفت که مهندسي صنايع پليمر شناخت، طراحي، فرمولاسيون، آناليز و بررسي خواص فيزيکي و مکانيکي سه ماده عمده لاستيک، پلاستيک و کامپوزيت هاي پليمري است.
دروسي که يک دانشجوي مهندسي پليمر در طول تحصيل آنها را مي گذراند :
درسهاي پايه رشته مهندسي پليمر |
|
| رياضي (1)و(2) | محاسبات عددي |
| برنامه‌نويسي کامپيوتر | فيزيک 1و2 |
| معادلات ديفرانسيل | آزفيزيک 1 |
برنامه دروس اصلي رشته مهندسي پليمر |
|
| اقتصاد و طرح مهندسي | مکانيک و آزمانيک سيا لات |
| نقشه کشي صنعتي | انتقال و آز انتقال حرارت |
| استاتيک و مقاومت مصالح | موازنه انرژي و مواد |
| ترموديناميک مهندسي | عمليات واحد 1 |
درسهاي تخصصي رشته مهندسي پليمر |
|
| شيمي و آزشيمي فيزيک پليمرها | اصول مهندسي پليمريزاسيون |
| شيمي سينتيک پليمريزاسيون | خواص و آزخواص فيزيکي و مکانيکي پليمرها |
| وسائل اندازه‌گيري مشخصات ملکولي پليمرها | تکنولوژي و خواص فيزيکي الياف |
| آزروشهاي اندازه‌گيري مشخصات پليمرها | مهندسي و کارگاه الاستومر کارگاه الاستومر |
| مهندسي و کارگاه پلاستيک | تکنولوژي و کارگاه کامپوزيتها |
| رئولوژي پليمرها | خواص و کاربرد پليمرهاي طبيعي |
البته ممکن است برنامه هاي درس هاي ارائه شده براي دانشگاه هاي مختلف تفاوت هاي جزئي داشته باشد.
رشته‌هاي مشابه و نزديک به اين رشته :
رشته مهندسي شيمي تا حدودي واحدهاي مشترک با اين رشته دارد.
فرصتهاي شغلي يک مهندس پليمر ( در حد کارشناسي ) :
دکتر نازکدست در يک معرفي اجمالي در مورد جايگاه مواد پليمري در صنايع مختلف و در نتيجه بازار کار فارغ‌التحصيلان اين رشته مي‌گويد : امروزه مواد پليمري در صنايع مختلف بسيار پراهميت هستند براي مثال در صنايع برق ، الکترونيک و مخابرات پليمرهاي مصنوعي به عنوان عايق‌هاي الکتريکي بسيار مهمي دارند به گونه‌اي که امروزه اگر پليمرها نباشند ، صنايع برق نمي‌توانند به اهداف خويش دست يابند.
در صنعت پوشاک نيز پليمرها در توليد پاپوشش‌ها ، تن‌پوششها و کف‌پوششها بسيار مؤثر هستند در صنايع حمل و نقل زميني ( خودرو سازي ، قطار و . . . ) ، و هوايي ( هواپيما و هلي‌کوپترها ) و دريايي (کشتي‌ها و . . . ) پليمرهاحضوري چشمگيردارندو بالاخره درصنايع نظامي،پزشکي،کشاورزي و بسته‌بندي موادپليمري بسيارگسترده است .
مشکلات شغلي
گمنامي رشته مهندسي پليمر يکي از مشکلاتي است که بيشتر دانشجويان و فارغ‌التحصيلان اين رشته از آن سخن مي‌گويند آنها معتقدند که بيشتر مديران صنايع و شرکتهاي دولتي و خصوصي از کارآيي مهندسان پليمراطلا عي ندارند. من خودم، موارد زيادي راجع به اين مشکل مشاهده کردم که طرف مدرک تحصيلي شيمي يا مهندسي شيمي دارد اما در يک شغلي که کاملا تخصص پليمر نياز دارد مشغول به کار است.
زمينه هاي پژوهشي علوم و مهندسي پليمر
در حال حاضر فعاليت در زمينه گسترده علوم و مهندسي پليمر بيش از هر زمان ديگري چشم نواز است. پيشرفت هاي بنيادي خيره کننده در بسياري از زمينه ها شامل روش هاي پليمره شدن، مباحث نظري، شبيه سازي و مدل سازي، درک پديده هاي فيزيکي نو، پيشرفت ها در روش هاي مشخصه يابي و به کارگيري راهبردهاي زيستي براي توليد ساختارهاي چند عاملي، نيروي محرکه اي است براي ادامه و گسترش فعاليت هاي پژوهشي و جذب عملگرايان از ساير رشته ها.
همزمان، جامعه با چالش هاي جهاني در کانون توجه روبروست. نياز به منابع گسترده و پايدار انرژي، نيازمندي ها به هواي پاک، آب و منابع غذايي، نياز به فراهم کردن، باز مصرف و جايگزين کردن مواد پليمري مشتق از نفت، تقاضا براي عامل هاي درماني با اثربخشي و قابليت تهيه بيشتر رو به افزايش است. در تمامي اين زمينه ها، مواد پليمري جديد و فرآيندهايي نو براي تهيه و فرآوري پليمرها و کامپوزيت هاي پليمري، نقش حياتي ايفا مي کند.
در زمينه انرژي، پليمرها حداقل در خدمت سه نقش گسترده هستند:
- به عنوان ترکيباتي در سامانه هاي جديد جمع آوري و ذخيره انرژي
- به عنوان مواد سازه هاي سبک کاهش دهنده مصرف سوخت (به ويژه در حمل و نقل)
- به عنوان مواد مؤثرتر براي فناوري هاي جداسازي.
براي توسعه پايدار، صنايع پليمري سبز، نه تنها مواد زيست تخريب پذير را فراهم مي آورد، بلکه دامنه گسترده تري از مواد پليمري بر پايه منابع تجديدپذير را در بر مي گيرد.
پليمرها در حال حاضر کاربردهاي پزشکي فراواني يافته اند که شامل سامانه هاي دارورساني، کاشتني هاي مصنوعي، زخم بندها، لنزهاي چشمي، مهندسي بافت و … است.
براي پژوهش هاي بهتر، نه تنها همکاري بيشتر درون رشته اي، بلکه همکاري بين رشته اي با ساير رشته ها مانند شيمي، مهندسي شيمي، علم مواد، فيزيک، زيست شناسي، زيست پزشکي و محيط زيست مورد تأکيد است.
منبع : کانون
