بازدیدها: 1329
خواندن این مطلب ۱۵ دقیقه زمان میبرد
مرجع پلیمر در بازار ایران به نقل از تابناک: آتش سوزی اخیر در واحد پتروشیمی بوعلی بندر ماهشهر که با خسارت بالایی همراه بود، سبب شد تا در مورد چرایی وقع چنین رخدادهای دامنه داری «تابناک» اقدام به انجام یک بررسی دامنه دار نماید. گفت و گوهای انجام شده با کارشناسان و کارکنان واحدهای پتروشیمی ایران گویای آن است که در کشور علی رغم اهمیت بالای صنعت پتروشیمی و واحدهای مرتبط با آن در زمینه رعایت نکات ایمنی مشکلات جدی وجود دارد.
عدم رعایت نکاتی نظیر رعایت تناسب میان تخصص و شغل موجود، کم کاری و اهمال مسئولین و پیمانکاران در برخی موارد، کاهش کیفیت کار با هدف کاهش هزینه و افزایش منافع شخصی و… از جمله مهم ترین نکاتی است که در این صنعت به دلیل حجم بالای حساسیت در غالب موارد با یک فاجعه همراه می شود.
در ادامه جزئیاتی تقریباً کامل از همه پتروشیمی های ایران به همراه یک جمع بندی ارائه می شود. امید است مروری بر این توانمندی ها و سرمایه های عظیم ملی و خصوصی که می تواند نقش ویژه ای در توسعه اقتصادی کشور داشته باشد، سبب شود تا مسئولین اهتمام ویژه ای نسبت به این موضوع داشته باشند و در مورد رعایت نکات ایمنی در این مجموعه ها عملکرد بهتری را دنبال کنند.
پتروشیمی به عنوان یکی از بخش های اصلی صنعت کشور، طلایه دار ایجاد ارزش افزوده در منابع نفت و گاز است. این صنعت به عنوان دارنده مقام اول صادرات غیر نفتی در جهت شکوفایی اقتصادی کشور، توسعه پایدار، بومی کردن فناوری، توسعه صنایع پایین دستی و … نقش اساسی و مهمی دارد. عمده ترین مزایای این صنعت در ایران تنوع خوراک، دسترسی به آبهای آزاد و نیروی انسانی متخصص است. فعالیت صنایع پتروشیمی در ایران به طور رسمی از سال ۱۳۳۸ آغاز شد و در چهار دهه بعد از انقلاب به ویژه دهه ۷۰ رشد روز افزونی یافت.
عمده تمرکز واحدهای پتروشیمی در مناطق جنوب کشور و در استان های بوشهر و خوزستان و در مناطق ویژه اقتصادی آنها است. با این حال در برخی استان های دیگر نیز این صنایع دیده می شود که در ادامه به تفصیل به همه واحدهای پتروشیمی ایران اشاره می شود.
پتروشیمی های استان بوشهر
استان بوشهر به عنوان یکی از استان های جنوبی کشورو در ساحل آب های آزاد خلیج فارس یکی از مناطق دسترسی ایران به آب های آزاد است. این استان دارای قریب به ۲۳ هزار کیلومتر مربع وسعت است و جمعیت آن نیز نزدیک به ۱میلیون نفر است.
گویش اصلی مردم بوشهر فارسی است ولی زبان عربی نیز به عنوان زبان دوم مردم منطقه رایج است. این استان قریب به ۶۰۰کیلومتر با خلیج فارس ساحل دارد و از این حیث فرصت مناصبی را برای توسعه صنایع آب بر و تجاری در خود فراهم کرده است. توانمندی بالا و غنای این استان در منابع انرژی به ویژه گاز وجود شرکت های نفتی و اجرای پرژه های صنعتی را در این استان افزایش داده است.
در استان بوشهر صنایع متعددی نظیر صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، شیلات، کشاورزی و صنایع دستی فعال است که در این فرصت بنا است تا به صنایع پتروشیمی این استان اشاره شود.
در میان تمام مناطق جغرافیایی استان بوشهر بدون شک بندر عسلویه یک نام بزرگ و ماندگار است. بندر عسلویه در ۷۰ کیلومتری جنوب شرقی بندر کنگان در ساحل خلیج فارس قرار دارد. وجه تسمیه این بندر به دلیل آب جاری شیرین و گوارایی است که از چشمه های این منطقه از جمله کوهستان «گله دار» سرازیر می شود.
عسلویه یکی از قطب های مهم اقتصادی ایران در زمینه صنایع نفت و گاز است که در سال ۱۳۷۷ منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس بر اساس مصوبه هیأت وزیران و به منظور استفاده از گاز حوزه پارس جنوبی تأسیس شد. این منطقه با ۳۰ هزار هکتار اراضی قابل ساخت و ساز در نزدیکی حوزه گاز پارس جنوبی که در میان خلیج فارس است، قرار دارد.
همانطور که گفته شد در منطقه عسلویه استان بوشهر بخش عمده ای از صنایع نفت و گاز و به ویژه پتروشیمی ایران جای گرفته است. وجود منابع غنی انرژی، وجود فرودگاه بین المللی، وجود بنادر بزرگ، سواحل عمیق، آزادی کامل ورود و خروج کالا و… از جمله مزیت های سرمایه گذاری در این منطقه است.
با توجه به آنچه گفته شد، نکته اینکه در استان بوشهر و به ویژه منطقه عسلویه آن بخش عمده ای از صنایع پتروشیمی ایران جای گرفته است. به عبارتی در استان بوشهر تعداد ۲۰ واحد پتروشیمی وجود دارد که واحد های پتروشیمی پردیس، نوری ، پارس،آریا ساسول، مبین، زاگرس، مهر، جم، مروارید،کاویان،فرسا شیمی،پلی پروپیلن جم،اهتمام جم،انتخاب،جمشید پارس از جمله آنها هستند.
در میان این واحدهای پتروشیمی استان بوشهر واحدهای شرکت پتروشیمی مذکرو عمدتاً در بحث تولید آمونیاک، کود اوره، بنزن، گاز مایع، بوتان، اتیلن، برق، بخار، آب شرین، متانول، برش های سه کربنه، پلی اتیلن سنگین و … فعال هستند.
با توجه به میزان سرمایه های ذکر شده برای واحدهای پتروشیمی این استان در میان این واحدهای پتروشیمی استان بوشهر شرکت پتروشمی مبین با ۱۴۲۵۲۰۰۰۰۰۰۰۰۰ ریال و شرکت پتروشیمی جم با ۹۶۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰ ریال سرمایه، ارزشمندترین واحدهای پتروشیمی منطقه هستند و شرکت زاگرس با ۲۴۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰ ریال و شرکت مهر با ۳۴۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰ ریال نیز در رده های بعدی قرار می گیرند.
غالب کاربرد محصولات واحدهای پتروشیمی این استان در بخش هایی نظیر مصارف پلاستیک، لوله، کابل، فیلم، خوراک واحدهای بالا و پایین دستی، روغن های صنعتی، قطعات الکترونیکی، انواع روکش کابل و… است.
از میان این واحدهای پتروشیمی ، واحدهای پارس، مبین، زاگرس، جم قبل از سال ۱۳۸۰ و واحدهای پردیس، نوری (برزویه)، پلیمرآریا ساسول، مهر، مروارید، کاویان، فرسا شیمی، پلی پروپیلن جم، اهتمام جم، گروه صنعتی انتخاب، تخت جمشید پارس عسلویه بعد از سال ۱۳۸۰ تأسیس شده اند.
بر این اساس به خوبی مشخص است که که استان بوشهر و منطقه ویژه اقتصادی عسلویه به عنوان یکی از مناطق جدید مورد توجه مسئولین است که از سال ۱۳۸۰ به بعد مورد توجه بیشتر قرار می گیرد.
پتروشیمی های استان خوزستان
استان خوزستان با مساختی در حدود ۶۵ هزار کیلومتر مربع در جنوب غربی کشور قرار دارد. از لحاظ موقعیت جغرافیایی داخلی این استان با استان های لرستان، چهار محال بختیاری، کهکیلویه و بویراحمد و ایلام هم مرز است و از طریق خلیج فارس با کشورهای جنوبی آن و از غرب با کشور عراق مرز همسایگی دارد.
جمعیت این استان قریب به ۴٫۵ میلیون نفر اس که بیش از ۶۰ درصد آنها شهری و مابقی روستایی یا عشایر هستند. استان خوزستان از سواحل و مناطق بسیار گرم کشور برخوردار است که میانگین دما در این استان ۲۷ درجه سانتی گراد است.
زبان اکثر مردم استان خوزستان فارسی است و گویش های عشایری مقیم و بومی آن لری، بختیاری، عربی، دزفولی و شوشتری می باشد. این استان به لحاظ دارا بودن ذخایر غنی نفت و گاز برخورداری از آب فراوان و خاک مناسب، وجود شبکه ارتباطی هوایی و زمینی مناسب و دسترسی به آبهای آزاد از اهمیت بالایی برخوردار است.
در میان تمام مناطق و شهرستان های استان خوزستان بندر ماهشهر با حدود ۷ هزار کیلومتر مربع وسعت در جنوب شرقی این استان و در کنار خور موسی اهمیت ویژه و جداگانه ای در بحث صنایع مرتبط با نفت و گاز دارد.
موقعیت مناسب جغرافیایی این شهرستان، آب و هوای مرطوب، میزان بارندگی ۲۰۰ میلی متری، جاری بودن رودهایی نظیر زهره و مارون در این شهرستان از جمله ویژگی های جغرافیایی این شهرستان است.
ماهشهر را فارغ از تاریخ قدیم می توان یک شهر جدید و اقتصادی کشور دانست که در پی ایجاد بنادر صادراتی و واحدهای صنعتی متعدد پدید آمد. مزیت های فراوان اقتصادی این منطقه شرکت ملی صنایع پتروشیمی کشور را بر آن داشت تا از سال ۱۳۷۰ توسعه صنایع پتروشیمی را در این استان با جدیت دنبال کند.
در استان خوزستان و شهرستان ماهشهر منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر با محوریت صنایع پتروشیمی می تواند به عنوان مادر صنایع پتروشیمی ایران لقب بگیرد. بیش از ۲هزار هکتار مساحت این منطقه اقتصادی با همه مزیت های جغرافیایی، اقتصادی و تجاری اش در اختیار صنایع مرتبط با پتروشیمی است.
دسترسی به آب های آزاد، راه آهن سراسری و بین المللی، همجواری با منابع عظیم نفت و گاز کشور از این منطقه یک منطقه اقتصادی منحصر بفرد و توانمند ساخته است.
واحد های پتروشیمی بندر امام خمینی (ره)، فرآورش، بسپاران،کیمیا،آب نیرو،خوارزمی، اروند، امیرکبیر،بوعلی سینا، شهید تندگویان، خوزستان، فجر،کارون، فن آوران، رازی، مارون، لاله، فارابی، غدیر، بافت، زرشیمی، شهید رسولی، آریا، فسفریک جنوب، رجال، تخت جمشید از جمله واحدهای پتروشیمی استان خوزستان و شهرستان ماهشهر هستند.
در میان واحدهای پتروشیمی استان خوزستان تولید محصولاتی نظیر اتان، پروپان، بوتان، پنتان پلاس، اتیلن، پروپیلن، برش چهارکربنه، بنزین، پی وی سی، کلریدسدیم، آب، بخار، برق، هوای فشرده، ازت، ازت مایع، برش سبک ، آب آشامیدنی، آب آتشنشانی از جمله مهم ترین تولیدات مطرح و قابل اشاره است که بخش عمده ای از نیازهای صنعتی و اقتصادی کشور را در این موارد تأمین می کند.
با توجه به میزان سرمایه در میان این واحدهای پتروشیمی استان خوزستان شرکت پترو شیمی بندر امام (با ۱۳۱۰۳۰۰۰۰۰۰۰۰۰ ریال سرمایه) و شرکت پترو شیمی شهید تندگویان ( با ۲۳۹۵۷۶۶۶۰۰۰۰۰۰ ریال سرمایه) بیشترین سرمایه و ارزش اقتصادی را دارا هستند.
غالب کاربرد محصولات واحدهای پتروشیمی این استان در بخش هایی نظیر صنایع رنگ سازی، تولیدات پلاستیکی، قطعات الکترونیکی، وسایل غذاخوری، لوازم التحریر، اسباب بازی، صنعت کفش، قطعات اتومبیل، لوله، درب و پنجره، کف پوش، تخته کفش، وسایل پزشکی، عایق های الکتریکی، صنایع نساجی، ضد یخ، صنایع آرایشی و موارد متعدد کاربردی دیگر است.
از میان این واحدها، واحدهای شرکت پتروشمی بندر امام (به همراه شرکت های تابعه: شرکت پتروشیمی فرآورش بندر اما، شرکت پتروشیمی کیمیا، شرکت پتروشیمی بسپاران، شرکت پتروشیمی آب نیروی بندر امام)، شرکت پتروشیمی اروند، شرکت پتروشیمی امیرکبیر، شرکت پتروشیمی بوعلی سینا، شرکت پتروشیمی شهید تندگویان، شرکت پتروشیمی خوزستان، شرکت پتروشیمی فجر، شرکت پتروشیمی فن آوران، شرکت پتروشیمی رازی، شرکت پتروشیمی مارون، شرکت پتروشیمی فارابی، شرکت پتروشیمی شیمی بافت، شرکت پتروشیمی نوید زرشیمی قبل از سال ۱۳۸۰ و واحدهای شرکت پتروشیمی کارون، شرکت پتروشیمی لاله، شرکت پتروشیمی غدیر، شرکت پتروشیمی امیر سرتیپ شهید رسولی، شرکت شیمی تکس آریا، شرکت آریا فسفریک جنوب، شرکت پتروشیمی رجال، شرکت پتروشیمی تخت جمشید بعد از سال ۱۳۸۰ تأسیس شده اند.
بنابر این نکته و همانطور که در توضیحات آمد مشاهده می شود برخلاف منطقه اقتصادی عسلویه که عمده توجه به آن از سال ۱۳۸۰ آغاز شد، آغاز طرح های اقتصادی استان خوزستان و شهرستان ماهشهر قدمت بیشتری دارد و از سال ۱۳۷۰ عملیات عمده این واحدهای پتروشیمی آغاز شد.
از نکات جالب در مورد واحدهای پتروشیمی استان خوزستان اینکه مجتمع پتروشیمی بندر امام با واحدهای پتروشیمی تابع، در زمینی به مساحت حدود ۲۷۰ هکتار،در ضلع شمال غربی خلیج فارس در استان خوزستان به فاصله ۱۶۰ کیلومتری جنوب شرقی اهواز و ۸۴ کیلومتری شرق آبادان در منطقه بندر امام خمینی(ره) قراردارد.سهولت دسترسی به خوراک ، سوخت و مواد اولیه استفاده از امکانات جاده ای شبکه راه آهن و حمل و نقل دریایی،وجود فرودگاه،دسترسی به آب مورد نیاز و همچنین کـمک به توسـعه و عمران استـان خوزستان به عنوان قطـب صنعت پتروشیمی در کشور ، مهمتر اینکه ایجاد ارزش افزوده و جلوگیری ازسوزانیده شدن گازهای همراه نفت ویژگیهایی است که انتخاب این مکان را توجیه می نماید.
سایر پتروشیمی های کشور
علاوه بر واحدهای پتروشیمی موجود در استان های خوزستان و بوشهر که عمدتاً در دو منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر و عسلویه و مراکز دارای منابع غنی نفت و گاز و موقعیت مناسب جغرافیایی از نظر دست رسی به آب آزاد قرار دارند، در برخی مناطق جغرافیایی کشور نیز شاهد تأسیس واحدهای پتروشیمی در دهه های گذشته هستیم. در ادامه به تفصیل به آنها اشاره می شود.
پتروشیمی های استان مرکزی
استان مرکزی به عنوان پایتخت صنعتی ایران تقریباً در مرکز ایران قرار دارد. بزرگترین شهر و مرکز استان مرکزی شهر اراک می‌باشد.این استان از شمال به استان‌های تهران، البرز و قزوین، از غرب به استان همدان، از جنوب به استان‌های لرستان و اصفهان و از شرق به استان‌های تهران، قم و اصفهان محدود است. این استان با مساحتی معادل ۲۹٬۵۳۰ کیلومتر مربع حدود ۱٬۸۲ درصد از مساحت کل کشور را به خود اختصاص داده‌است. بر اساس آخرین تقسیمات کشوری، استان مرکزی دارای ۱۲ شهرستان، ۲۳ بخش، ۳۲ شهر، ۶۶ دهستان، ۱٬۳۹۴ آبادی دارای سکنه و ۴۶ آبادی خالی از سکنه است.
واحد پتروشیمی این استان، شرکت پتروشیمی شازند (اراک) است که در کیلومتر ۲۲ جاده اراک-بروجرد قرار دارد. این واحد در سال ۱۳۶۳ تاسیس گردیده و دارای ۳۶۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰ ریال سرمایه است.
از جمله مهم ترین تولیدات این شرکت پتروشیمی، اتیلن، پروپیلن، برش چهارکربنه، نفت کوره، پلی پروپیلن، هیدروکربورهای هیدروژنه، بوتادین، اسید استیک، اتوکسیلات است؛ که در انواع لوله های پلاستیکی، صنایع رنگ سازی، چسب سازی، لاستیک، صنایع برقی، سرم و نخ جراحی، مواد پاک کننده، تهیه شامپو و مواد شوینده، لوازم آرایشی، صنایع سیمان و … کاربرد دارد.
پتروشیمی های استان اصفهان
استان اصفهان، در میانه ایران با مرکزیت شهر اصفهان است .استان اصفهان که در مرکز ایران واقع شده است، از شرق به استان‌های یزد و خراسان جنوبی، از شمال به استان‌های سمنان، قم و مرکزی، از غرب به استان‌های لرستان و چهارمحال و بختیاری، از جنوب به استان‌های کهگیلویه و بویراحمد و فارس محدود است. اصفهان قطب تولید آهن، فولاد، مصالح ساختمانی و پتروشیمی در ایران است.
استان اصفهان یکی از بزرگ ترین مراکز تولید انواع مختلف صنایع دستی ایران بشمار می‌رود. مردم استان اصفهان به طور عمده از اصفهانی ها هستند. قوم های مختلف دیگری نظیر بختیاری‌ها، ترک‌ها، ارمنی ها، گرجی ها نیز در این استان ساکن هستند.
واحد های پتروشیمی این استان عبارتند از : شرکت پتروشیمی اصفهان و قائدبصیر. شرکت پتروشیمی اصفهان که در کیلومتر ۵ بزرگراه آزادگان قرار دارد، اولین مجتمع بزرگ صنعتی کشور است که برای کنترل مراحل تولید آن از سیستم کامپیوتری D.C.S استفاده شده است. از محصولات این شرکت می توان به مخلوط زایلین ها ، انیدریدفتالیک و بنزن اشاره کرد که در سموم کشاورزی و رزین های پلی استر غیراشباع و حشره کش ها استفاده می شود . این واحد پتروشیمی در سال ۱۳۶۸ تاسیس گردیده و سرمایه آن ۳۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰ ریال است. جدا از شرکت پتروشیمی اصفهان، شرکت قائدبصیر هم از شرکت های پتروشیمی استان اصفهان است که در سال ۱۳۷۶ تاسیس شده و تولیدکننده ABS است که غالب کاربرد آن در قطعات خودرو و لوازم خانگی ، لوازم الکتریکی و … است. این واحد نیز دارای ۳۳۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰ ریال سرمایه است.
پتروشیمی های استان آذربایجان شرقی
استان آذربایجان شرقی بزرگترین و پرجمعیت‌ترین استان ناحیه شمال غربی ایران است. این استان از سمت شمال به جمهوری‌های آذربایجان و ارمنستان، از سمت غرب و جنوب غرب به استان آذربایجان غربی، از سمت شرق به استان اردبیل و از سمت جنوب شرق به استان زنجان محدود شده است.
این استان دارای آب و هوای سرد کوهستانی بوده و همه مساحت آن را کوه‌ها و ارتفاعات تشکیل داده اند. مساحت استان آذربایجان شرقی ۴۵٬۴۹۱ کیلومتر مربع است که از این جهت، یازدهمین استان بزرگ ایران محسوب می‌شود. از شهرهای مهم و اقماری این استان می‌توان به مرند، مراغه، میانه اشاره کرد. آذربایجان شرقی رتبه اول صادرات غیرنفتی در کشور را داراست.
استان آذربایجان شرقی دارای دو واحد پتروشمی با نام های شرکت تبریز و پلی نار است که به ترتیب در سال ۱۳۶۷ و ۱۳۷۱ تاسیس شده اند.
شرکت تبریز با ۴۹۸۲۰۰۰۰۰۰۰۰۰ ریال سرمایه، محصولاتی نظیر رافینت چهارکربنه، اتیلن، پروپیلن، برش چهارکربنه، بنزن، بوتادین، ABS، نفت کوره، پلی استایرن را تولید می کند که از جمله کاربردهای آن می توان به اسباب بازی و لوازم خانگی، انواه حلال های شیمیایی، عایق بندی دیوارها، ماشین لباسشویی و اتومبیل و گوشی تلفن و … اشاره کرد.
شرکت پلی نار نیز با ۱۴۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰ ریال سرمایه، پلی پروپیلن را به عنوان محصول اصلی تولید می کند که در ساخت الیاف موکت، فرش ماشینی، قطعات لوازم خانگی و اتومبیل کاربرد دارد.
پتروشیمی های آذربایجان غربی
استان آذربایجان غربی یکی از ۳۱ استان ایران است، که در شمال غربی ایران قرار دارد و مرکز آن شهر ارومیه است. استان آذربایجان غربی از شمال به جمهوری آذربایجان و ترکیه، از مغرب به کشورهای ترکیه و عراق، از شرق به استان آذربایجان شرقی و استان زنجان و از جنوب به استان کردستان محدود است. مساحت استان برابر ۳۷٫۰۵۹ کیلومتر مربع است که سیزدهمین استان بزرگ کشور محسوب می‌شود و ۲٫۲۵ درصد مساحت کل کشور را تشکیل می‌دهد.
استان آذربایجان غربی یکی از مناطق کوهستانی کشور است و توپوگرافی متنوع و گسترده‌ای دارد. بر اساس ساختار طبیعی استان، اکوسیستمهای ویژه‌ای از ترکیب گیاهان در سطوح مختلف پوشش گیاهی در سطوح مختلف توپوگرافی به وجود آمده‌است.
این استان نیز دارای دو شرکت پتروشیمی است. شرکت ارومیه (با ۲۲۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰ ریال سرمایه) که در سال ۱۳۷۰ تأسیس شده است و تولید اصلی آن سه محصول کریستال ملامین، سولفات آمونیوم و اسیدسولفوریک است و شرکت مهاباد که در سال ۱۳۸۷ تاسیس شده است و به تولید پلی اتیلن سنگین/سبک خطی و بوتن با کاربرد انواع لوله، قطعات پلاستیکی، کابل، فیلم، ظروف مختلف و … می پردازد.
پتروشیمی استان خراسان شمالی
استان خراسان شمالی به مرکزیت شهر بجنورد درشمال شرق ایران قرار دارد. بزرگترین شهر استان بجنورد است و بزرگترین شهر استان به غیر از مرکز شهرستان شهر درق است. این استان با مصوبه دولت در سال ۱۳۸۳ و پس از تقسیم استان خراسان به سه استان، ایجاد شد. استان خراسان شمالی با مساحتی حدود ۲۸۱۷۹ کیلومتر مربع از ۸ شهرستان تشکیل شده است. این استان از نظر موقعیت جغرافیایی؛ از شمال با کشور ترکمنستان، از شرق و جنوب با استان خراسان رضوی، از جنوب غربی با استان سمنان و از غرب با استان گلستان هم مرز است.
واحد پتروشیمی این استان شرکت خراسان است که در کیلومتر ۱۷ جاده مشهد قرار گرفته است و آمونیاک، اوره پریل و کریستال ملامین که برای خوراک و سوخت مورد استفاده قرار می گیرند، از محصولات اصلی این واحد پتروشیمی هستند. این شرکت در سال ۱۳۷۱ تاسیس گردیده و دارای ۱۷۸۹۹۱۲۰۰۰۰۰۰ ریال سرمایه می باشد.
پتروشیمی های استان کرمانشاه
استان کرمانشاه با مساحت ۲۴۶۴۰ کیلومتر مربع، هفدهمین استان جمهوری اسلامی ایران از نظر وسعت به شمار می¬رود. استان کرمانشاه که ۱٫۵درصد مساحت کشور را دربرمی‌گیرد، از استان¬های غربی به شمار می آید که با کشور عراق مرز مشترک دارند. این استان از شمال به استان کردستان، از جنوب به استان لرستان و ایلام، از شرق به استان همدان و از غرب به کشور عراق محدود می¬ شود. مرکز استان کرمانشاه، شهر کرمانشاه است.
واحد های پتروشیمی این استان عبارتند از شرکت صنایع کرمانشاه، بیستون، پلیمر کرمانشاه که به ترتیب در سال های ۱۳۷۵، ۱۳۷۸ و ۱۳۸۴ تاسیس شدند. شرکت صنایع پتروشیمی کرمانشاه دارای ۱۷۶۴۶۰۰۰۰۰۰۰۰ ریال سرمایه است و تولید اصلی آن آمونیاک و اوره گرانول است که در خوراک و سوخت کاربرد دارد.
شرکت بیستون با ۵۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰ ریال سرمایه، L.A.B و H.A.B تولید می کند که کاربرد آن غالبا در مواد شوینده و روغن های صنعتی است.
هم چنین شرکت پلیمر کرمانشاه (۶۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰ ریال سرمایه) نیز پلی اتیلن سنگین تولید می کند که برای مصارف پلاستیک مثل لوله، پوشش کابل، فیلم و … مورد استفاده قرار می گیرد.
پتروشیمی استان ایلام
استان ایلام یکی از استان های کشور ایران است که در غرب ایران و در ناحیه‌ای کوهستانی و نیمه گرم قرار گرفته است. مرکز این استان شهر ایلام است. استان ایلام از غرب با کشور عراق، از جنوب با استان خوزستان، از شرق با استان لرستان و از شمال با استان کرمانشاه همسایه است. استان ایلام دارای ده شهرستان با وسعت ۲۰۱۵۰ کیلومتر مربع و ۱٫۲ درصد مساحت است.
واحد پتروشیمی این استان شرکت پتروشیمی ایلام است. این شرکت در سال ۱۳۸۳ با ۹۴۹۶۸۳۴۵۸۲۰۰۰ ریال سرمایه تاسیس شد. تولید این واحد پتروشیمی مانند مانند شرکت پلیمر کرمانشاه ، پلی اتیلن سنگین است.
پتروشیمی استان کردستان
استان کردستان یکی از استان های ایران به مرکزیت شهر سنندج است که در غرب کشور واقع شده است. مساحت این استان ۲۸،۲۰۰ کیلومتر مربع معادل۱٫۷ درصد مساحت کل کشور ایران است. این استان از شمال به استان های آذربایجان غربی و زنجان، از شرق به همدان و زنجان، از جنوب به استان کرمانشاه و از غرب به کشور عراق محدود است. استان کردستان با کشور عراق ۲۰۰ کیلومتر مرز مشترک دارد.
واحد پتروشیمی این استان، شرکت پتروشیمی کردستان است که در شهرستان سنندج واقع شده و ۱۳۰هکتار مساحت آن است، این واحد که پلی اتیلن سبک تولید می کند، در سال ۱۳۸۷ تاسیس شده. از جمله کاربردهای پلی اتیلن سبک، تولید کننده انواع فیلم پلی اتیلن، فوم پلی اتیلن، روکش سیم و کابل، قطعات پلاستیکی و … می باشد.
پتروشیمی استان لرستان
استان لرستان یکی از استان های غربی ایران است. این استان ۲۸٫۲۹۴ کیلومتر مربع مساحت دارد. این استان سیزدهمین استان ایران از نظر جمعیت است. استان لرستان سومین استان پر آب کشور است و ۱۲ درصد آبهای کشور را در اختیاردارد. این استان علی رغم غیرمرزی بودن خسارت های بسیاری در جریان جنگ ایران و عراق متحمل شد.
واحد پتروشیمی این استان، شرکت پتروشیمی لرستان است که در کیلومتر ۱۲ جاده خرم آباد-کوهدشت واقع شده و در سال ۱۳۸۷ تاسیس شد. این شرکت پلی اتیلن سنگین/سبک خطی و بوتن تولید می کند که خوراک واحدهای پایین دستی تولید کننده انواع لوله، قطعات پلاستیکی، کابل و … است.
پتروشیمی های استان فارس
استان فارس یکی از استان های ایران است که در جنوب کشور واقع است. آب و هوای استان فارس در نقاط مختلف این استان به سه دسته کوهستانی، معتدل و گرم تقسیم می‌شود. این استان با مساحتی در حدود ۱۲۲.۶۰۸ کیلومتر مربع، چهارمین استان بزرگ کشور است. منابع مهم اقتصادی استان فارس بر پایه کشاورزی و دامداری شکل گرفته است. با این حال شهرک های مختلف صنعتی، پالایشگاه‌ها، صنایع پتروشیمی و نیروگاه‌های مختلف نیز در این استان وجود دارد.
واحد های پتروشیمی این استان عبارتند از شرکت پتروشیمی شیراز و شرکت شهدای مرودشت است که واحد پتروشیمی شیراز به عنوان اولین واحد تولیدی صنایع پتروشیمی ایران است. این شرکت در سال ۱۳۳۸ با ۵۱۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰ ریال سرمایه تاسیس شد. این مجتمع با بهره برداری از چهار واحد تولیدی آمونیاک، اوره، اسیدنیتریک و نیترات آمونیوم و هم چنین واحدسرویس های جانبی افتتاح شد و پس از آن با توجه به نیازهای کشور رو به توسعه گزارد. از جمله محصولات این واحد می توان به آمونیاک، متانول، اوره، اسید نیتریک، نیترات آمونیوم، جوش شیرین، آرگونسود، آب ژاول و .. است. غالب کاربرد محصولات این واحد پتروشیمی در بخش هایی نظیر صنایع شیشه و بلور، غذایی و دارویی، کاغذسازی، کودهای شیمیایی، صنایع نظامی، پزشکی، معدنی، غذایی، بهداشتی و… است.
شرکت پتروشیمی شهدای مرودشت نیز که در شهرستان مرودشت قرار دارد، در سال ۱۳۸۵ تاسیس شده. این واحد آمونیاک و اوره گرانول تولید می کند که در مصارف کشاورزی به عنوان کودشیمیایی مورد استفاده قرار می گیرد.
جمع بندی
نگاهی به ارزش و سرمایه حقیقی واحدهای پتروشیمی کشور نشان از آن دارد که بیشترین ارزش و حجم سرمایه گذاری و ارزش فعلی این صنایع در استان خوزستان است. ارزش کلی و مجموع سرمایه واحدهای پتروشیمی استان خوزستان بالغ بر ۶۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰ریال است.
پس از استان خوزستان که از نظر غنای ارزش سرمایه در رتبه اول قرار می گیرد، استان بوشهر ومنطقه ویژه اقتصادی عسلویه است که در این منطقه نیز مجموع سرمایه و ارزش مالی واحدهای پتروشیمی این استان برابر با ۵۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰ریال است.
پس از دو استان بزرگ کشور از حیث قطب اقتصادی بودن در بحث صنایع پتروشیمی یعنی استان خوزستان و استان بوشهر مابقی و مجموع واحدهای پتروشیمی کشور ارزششان دقیقا نیم برابر ارزش سرمایه واحدهای پتروشیمی استان بوشهر و کم تر از نیم برابر ارزش سرمایه واحدهای پتروشیمی استان خوزستان یعنی ۲۵۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰ریال است.
همچنین با یک حساب ساده مشخص می شود که بر اساس ارزش سرمایه اعلام شده در مورد تمامی واحدهای پتروشیمی کشور سرمایه مجموع آنها برابر با ۱۳۵۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰ریال است.
از میان ۶۰ واحد پتروشیمی کشور تنها تعداد ۷ واحد آن پیش از انقلاب اسلامی و ۵۳ واحد دیگر پس از انقلاب اسلامی تأسیس شدند. دیگر اینکه از ابتدای آقاز تأسیس واحد پتروشیمی در کشور تا سال ۱۳۸۴ تعداد ۴۷ واحد و از این تاریخ به بعد نیز ۱۳ واحد دیگر افتتاح می شود.
همچنین بر اساس داده های اعلام شده از سوی مراجع ۴۶۱۰ هکتار از اراضی کشور که غالب این مساحت در استان خوزستان و بوشهر است در اختیار واحدهای پتروشیمی کشور قرار دارد. بر اساس آنچه آمد باید گفت، وجود حجم عظیمی از سرمایه ملی و خصوصی در واحدهای پتروشیمی و جایگاه ویژه این صنعت در اقتصاد کشور همچنین حساسیت بالای فعالیت در این حوزه به دلیل ضریب بالای وقوع حوادث رعایت نکات ایمنی در همه ابعاد ضروری است.
با وجود این نکته که دانش تخصصی کشور در رابطه با شناخت ابعاد مختلف واحدهای پتروشیمی و نکات ایمنی در سطح استانداردهای جهانی است؛ بنابراین، لزوم ریشه یابی چرایی رعایت نکردن این نکات و به عبارتی کم کاری‌ها به خوبی مشخص می‌شود.
https://polympart.com/?p=281449
