مرجع پلیمر در بازار ایران به نقل از ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، اخیراً، مواد کامپوزیتی حاوی گرافن و اکسید گرافن کاربردهای زیادی در زمینه‌ی مهندسی بافت یافته‌اند. یکی از مهم‌ترین مسائل در حوزه‌ی مهندسی بافت، ایجاد زیست سازگاری بالا به‌منظور برقراری شرایط مناسب برای رشد سلول خارج از محیط بدن است.

طی دهه‌های اخیر، غشاهای نانولیفی پلیمری و مواد نانوساختار پایه کربن جهت استفاده در مهندسی بافت به‌عنوان داربست معرفی شده‌اند. همچنین، صفحات گرافن و اکسید گرافن به دلیل برخورداری از خواص فیزیک وشیمیایی و زیست سازگاری بالا، توجهات بسیاری را در حوزه‌های مختلفی نظیر حسگرهای زیستی و دارورسانی هوشمند به خود جلب کرده‌اند.

سیم زر حسین زاده، مجری طرح اظهار داشت: در پژوهش حاضر با استفاده از پلیمرهای رسانا و نانوصفحات گرافن و اکسید گرافن محیط مناسبی برای کشت سلول‌های ماهیچه‌ای خارج از محیط بدن فراهم شده است.

وی افزود: هزینه‌ی تولید این داربست‌ها نسبت به نمونه‌های مشابه پایین‌تر است؛ همچنین عوارض جانبی استفاده از این داربست‌ها جهت کشت سلولی خارج از بدن نیز به دلیل استفاده از مواد افزودنی کمتر، کمتر است.

حسین زاده در خصوص اجزای به ‌کار رفته و خواص آن‌ها گفت: با توجه به اینکه ماهیچه در محیط بدن در یک محیط رسانا قرار گرفته و با توجه به رسانا بودن پلیمر پلی آنیلین، از نانوالیافی از جنس پلیمر مذکور به‌عنوان زمینه‌ی داربست استفاده شده است.

وی ادامه داد: همچنین از نانوصفحات گرافن و اکسید گرافن جهت افزایش بیش‌ازپیش رسانایی و همچنین بهبود عملکرد مکانیکی و زیست سازگاری پلی آنیلین بهره گیری شده است. استفاده از نانوذرات باعث می‌شود با مقدار بسیار کمتری از آن‌ها به رسانایی، خواص مکانیکی و زیست سازگاری مطلوب رسید.

وی با بیان اینکه در ابتدا نانوصفحات گرافن و اکسید گرافن با شرایط بهینه سنتز شدند، افزود: سپس در مرحله‌ بعد نانوالیاف پلیمری پلی آنیلین به روش الکتروریسی تهیه شده و سپس مقادیر مختلفی از نانوصفحات گرافنی و اکسید گرافن به این نانوالیاف اضافه و شرایط بهینه برای سنتز داربست نهایی تعیین شد.

وی گفت: در ادامه با انجام آزمون‌های رسانایی، زیست سازگاری و مکانیکی، بهترین داربست‌ها برای کشت سلولی انتخاب شد. در نهایت کشت سلولی در داربست‌های مورد نظر انجام شد و عملکرد آن‌ها از منظر تکثیر و تمایز سلول‌ها مورد ارزیابی قرار گرفت.

بر اساس مشاهدات انجام شده، افزوده شدن نانوصفحات گرافنی به داربست‌ها موجب افزایش هدایت الکتریکی آن‌ها شده که این موضوع افزایش تمایز سلولی را در پی داشته است؛ به‌علاوه، نانوصفحات گرافن و گرافن اکسید هر کدام رفتار متمایزی در برابر این موضوع از خود بروز داده‌اند.

این تحقیقات حاصل تلاش‌های دکتر سیم زر حسین زاده- پژوهشگر مرکز تحقیقات و فناوری بن یاخته- دکتر مسعود سلیمانی- عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس- دکتر شادی هاتمی- محقق دوره پسادکترای دانشگاه صنعتی شریف- و متین محمودی فرد- دانشجوی دکترای دانشگاه صنعتی شریف- است.

نتایج این کار در مجله‌ Biomedical Materials (جلد ۱۱، شماره‌ی ۲، سال ۲۰۱۶، صفحه‌ی ۰۲۵۰۰۶) به چاپ رسیده است.