گزارش عملکرد دولت در حوزه نفت، گاز و پتروشیمی

به گزارش ایرنا، نگاهی به عملکرد دولت یازدهم در صنعت نفت در سه سال گذشته نشان می دهد که در بخش های مختلف بالادستی و پایین دستی صنعت نفت، اقدامات قابل توجهی انجام شده که منجر به افزایش تولید و ارتقای جایگاه کشورمان در عرصه بین المللی این صنعت شده است
نکته قابل توجه درباره اقدامات انجام شده در سه سال گذشته این است که این اقدامات در زمانی انجام شده که دولت یازدهم به دلیل تحریم و همچنین سقوط قیمت جهانی نفت با کمبود منابع مالی مواجه بوده است.

افزایش تولید نفت به مرز 4 میلیون بشکه
تولید نفت ایران در خردادماه امسال از سه میلیون و ٨٠٠ هزار بشکه در روز فراتر رفت این در حالی است که حدود سه سال پیش، میزان تولید نفت کشور ٢ میلیون و ٧٠٠ هزار بشکه در روز بود.
در دوران تحریم، دولت یازدهم سقف تولید نفت را در مرز روزانه 2.8 میلیون بشکه ثابت نگاه داشت که 1.8 میلیون را در پالایشگاه ها به مصرف می رساند و حدود یک میلیون بشکه را نیز صادر می کرد اما با لغو تحریم ها از دی ماه پارسال، با هدف افزایش صادرات، دستور افزایش تولید نفت کشور صادر شد.
سرعت افزایش تولید و صادرات نفت کشور به حدی بوده که کارشناسان بین المللی صنعت نفت گفتند غافلگیر شده اند؛ در واقع آنها تصور داشتند که به علت رکود دوران تحریم، صنعت نفت ایران از لحاظ فنی توان افزایش سریع تولید را ندارد.
اما دولت یازدهم با هدف دستیابی به سهم تولید، پیش از تحریم به شرکت های زیرمجموعه تولیدکننده نفت دستور آماده باش را صادر و بارها این شرکت ها مانور افزایش تولید را برگزار کردند؛ بنابراین با رفع تحریم ها به راحتی میزان تولید افزایش یافت.
ایران که پیش از دوران تحریم، از ظرفیت تولید روزانه بیش از چهار میلیون بشکه نفت برخوردار بود در نظر دارد، حجم تولید را به آن میزان افزایش دهد؛ هم اکنون میزان تولید نفت از 3.8 میلیون بشکه فراتر رفته و در نزدیکی تولید چهار میلیون بشکه قرار گرفته است.

کسب رتبه سوم بزرگترین تولیدکننده گاز در جهان
ایران در طول فعالیت دولت یازدهم، به رتبه سوم بزرگترین تولیدکننده گاز در جهان ارتقا یافت؛ نکته مهم این است که این موفقیت در دوران سخت تحریم، کسب شده است.
بخش عمده ای از تولید گاز کشور مربوط به راه اندازی فازهای جدید پارس جنوبی است؛ بر اساس گزارش ها، میزان تولید گاز از پارس جنوبی در دولت یازدهم، حدود 50 درصد افزایش داشته است.
بیژن زنگنه وزیر نفت نیز در این رابطه اعلام کرد که میانگین برداشت گاز از پارس جنوبی در سال ٩٤ نسبت به سال 1391، افزایش٥٠ درصدی داشته است.
به گفته وی، درحالی که در سال 1391 میانگین برداشت روزانه گاز از پارس جنوبی ٢٤١ میلیون مترمکعب بود، این رقم در سال ٩٤ به ٣٥٤ میلیون مترمکعب افزایش یافت.
میانگین تولید گاز کشور در سال 1394 به حدود 735 میلیون مترمکعب در روز رسید؛ با توجه به راه اندازی فازهای جدید پارس جنوبی در سال 95، پیش بینی می شود نزدیک به 100 میلیون مترمکعب گاز دیگر به ظرفیت روزانه تولید گاز کشور افزوده شود.
شرکت بریتیش پترولیوم نیز در جدیدترین گزارش خود اعلام کرد ایران با تولید 192.5 میلیارد مترمکعب گاز در 2015 از قطر پیشی گرفته و رتبه تولید سوم تولید گاز جهان را به خود اختصاص داد.
براساس گزارش «مرور آمار انرژی جهان 2016»، شرکت بریتیش پترولیوم میزان تولید گاز ایران تا پایان 2015 یعنی پیش از لغو تحریم‌ها را 192.5 میلیارد مترمکعب برآورد کرده که نسبت به سال 2014، افزایش 5.7 درصدی داشته است.
براساس این گزارش، تولید گاز ایران در سال 2014 نیز نسبت به 2013 افزایش 5.2 درصدی را شاهد بود. سهم کشورمان از کل تولید گاز جهان در سال گذشته میلادی 5.4 درصد بود و ایران در 2015 با کنار زدن قطر سومین کشور تولیدکننده گاز در جهان شد.
ایران تا سال 2014 پس از آمریکا، روسیه و قطر، چهارمین کشور تولیدکننده گاز در جهان بود.
آمریکا با تولید 767.3 میلیارمترمکعب گاز بزرگ‌ترین تولیدکننده گاز جهان شناخته شده و روسیه با 573.3 میلیارد مترمکعب در رتبه دوم قرار دارد. قطر با تولید 181.4 میلیارد مترمکعب پس از ایران در رتبه چهارم قرار دارد.

جهش دوبرابری صادرات نفت
صادرات نفت برای کشور اهمیت اقتصادی و سیاسی دارد و توان ایران در افزایش تولید و صادرات، میزان تاثیرگزاری کشور در اوپک و منطقه را افزایش می دهد، بر این اساس دولت یازدهم توجه ویژه ای به صادرات نفت دارد.
بر اساس گزارش ها، در پنج ماه نخست سال ٩٢، میزان صادرات نفت کشور به روزانه ٩٧٠ هزار بشکه (بدون محاسبه میعانات گازی) رسیده بود اما در خردادماه امسال، میزان صادرات با رشد دو برابری به حدود دو میلیون بشکه در روز افزایش یافت.
نکته حایز اهمیت این است که افزایش دوبرابری صادرات نفت ایران در ماه های اخیر و پس از اجرایی شدن برجام و رفع تحریم ها از دی ماه پارسال محقق شده است. خبرگزاری رویترز نیز چندی پیش اعلام کرد صادرات نفت ایران به بالاترین سطح خود در تقریبا چهار سال و نیم گذشته نزدیک شده است.

افزایش تولید نفت و گاز از میدان های مشترک
پس از پارس جنوبی، مهمترین میادین مشترک ایران در غرب کارون و در جوار مرز عراق قرار گرفته اند. میادین نفتی آزادگان شمالی و جنوبی، یاران شمالی و جنوبی و یادآوران، میادین مشترک نفتی منطقه غرب کارون هستند که در اولویت کاری وزارت نفت دولت یازدهم قرار دارند.
در سال های اخیر روند توسعه میادین این منطقه به کندی پیش می رفت اما وزارت نفت دولت یازدهم تلاش کرد با ساماندهی امور، تخصیص بودجه و اخراج پیمانکار چینی کم کار میدان آزادگان جنوبی، به کارها سرعت بیشتری دهد.
بر این اساس پیش بینی می شود با توسعه میادین مشترک با عراق، روزانه بیش از یک میلیون بشکه نفت خام از این منطقه تولید شود.
به گفته زنگنه، میزان تولید نفت از میدان های مشترک غرب کارون از روزانه ٧٠ هزار بشکه در آغاز به کار دولت یازدهم، در خردادماه امسال به ٢٠٠ هزار بشکه در روز رسیده است.
بر اساس گزارش ها، میزان تولید نفت از میدان های مشترک با عراق تا پایان امسال از ٢٦٠ هزار بشکه فراتر خواهد رفت.
میزان تولید گاز از میدان مشترک پارس جنوبی نیز در دولت یازدهم با بهره برداری از فازهای جدید افزایش داشته است؛ میزان تولید ایران از این میدان بزرگ گازی در سال 94 نسبت به سال 91 افزایش 50 درصدی داشته و از ٢٤١ میلیون مترمکعب به ٣٥٤ میلیون مترمکعب در روز رسیده است.

افزایش تولید میعانات گازی به 600 هزار بشکه در روز
در ابتدای دولت یازدهم، روزانه 380 هزاربشکه میعانات گازی در کشور تولید می شد که در دولت یازدهم به 600 هزار بشکه افزایش یافته است.
میعانات گازی که یک نوع نفت فوق سبک است، یک محصول جانبی پالایشگاه های گازی به شمار می رود و میزان تولید آن ارتباط نزدیکی به میزان تولید گاز کشور دارد.
پس از توسعه پارس جنوبی در دولت یازدهم و بهره برداری از فازهای جدید مانند فاز 12، 15، 16 و بخش هایی از فازهای 17 و 18 و 19، میزان تولید میعانات گازی کشور افزایش یافت.
با توجه به اینکه هنوز پالایشگاه های اصلی مصرف کننده میعانات گازی کشور مانند پالایشگاه های سیراف و ستاره خلیج فارس تکمیل نشده اند، بیشتر میعانات گازی کشور صادر می شود و بر این اساس، در اردیبهشت ماه میزان صادرات میعانات گازی به حدود 450 هزار بشکه در روز رسید.
بر اساس گزارش ها، با تکمیل پالایشگاه های کشور، صادرات میعانات گازی متوقف و همه میعانات در داخل کشور مصرف خواهد شد.

افزایش ٤٦ درصدی صادرات محصولات پتروشیمی
در دولت یازدهم میزان تولید و صادرات محصولات پتروشیمی نیز افزایش داشته است به طوری که در سال 1392، حدود 40.6 میلیون تن محصول پتروشیمی تولید می شد که در سال 94 به ٤٦ میلیون تن افزایش یافت.
با هدف افزایش تولید محصولات، میزان گاز طبیعی تحویلی به مجتمع های پتروشیمی از ٣٥ میلیون تن در سال ٩٢ به ٤٣ میلیون تن در سال ٩٤ رسید. میزان صادرات محصولات پتروشیمی نیز از ١٢.٨ میلیون تن در سال 91 به ١٨.٧ میلیون تن رسیده که نشان دهنده افزایش ٤٦ درصدی در صادرات است.
تخمین زده می شود با بهره برداری از طرح های جدید پتروشیمی در سال 95 و سال آینده، میزان صادرات محصولات پتروشیمی جهش قابل توجهی یابد؛ وزارت نفت برای افزایش میزان صادرات محصولات پتروشیمی قصد دارد روند صادرات محصولات را متمرکز کند.

تولید روزانه ٢٥ میلیون لیتر بنزین یورو 4
از برنامه های دولت یازدهم، افزایش تولید بنزین یورو 4 و توقف تولید وعرضه بنزین غیراستاندارد پتروشیمی ها بود که توانست آن را اجرایی کند، بر این اساس پس از افزایش تولید بنزین یورو 4، پایتخت و کلانشهرهای کشور تحت پوشش بنزین یورو 4 قرار گرفتند.
به گفته وزیر نفت، میزان تولید بنزین یورو4 از 1.2 میلیون لیتر در آغاز به کار دولت یازدهم، به 25 میلیون لیتر در بهار امسال رسیده است.
دولت یازدهم همچنین با هدف افزایش تولید بنزین و سایر فراورده های نفتی، توسعه طرح های پالایشی را در دستور کار قرار داده و قرار است فاز نخست پالایشگاه ستاره خلیج فارس تا پایان امسال به بهره برداری برسد که با راه اندازی آن واردات بنزین متوقف و علاوه بر کلانشهرها، برخی از شهرهای متوسط نیز تحت پوشش عرضه بنزین یورو 4 قرار خواهند گرفت.
علاوه بر پالایشگاه ٣٦٠ هزار بشکه ای ستاره خلیج فارس، ساخت پالایشگاه های 480 هزار بشکه ای سیراف، پالایشگاه بهمن گنو و پالایشگاه آناهیتا نیز پیگیری می شود.

تبدیل ایران به صادرکننده گازوییل
ایران که در سال های گذشته واردکننده گازوییل بود از پارسال به صادرکننده پایدار این فراورده تبدیل شده است به گونه ای که اکنون صادرات گازوییل به صورت مداوم ادامه دارد.
بر اساس گزارش ها، میزان صادرات گازوییل در سال گذشته به طور میانگین پنج میلیون لیتر در روز بوده که در دوره زمانی ابتدای سال 1395 تا نیمه اردیبهشت ماه، به روزانه 9.2 میلیون لیتر گازوئیل افزایش یافت.
سید ناصر سجادی مدیرعامل شرکت ملی پخش فراورده‏‎های نفتی چندی پیش به ایرنا گفت: برنامه‎ریزی شده تا پایان امسال، میزان صادرات گازوئیل به روزانه 15 میلیون لیتر افزایش یابد.
دولت یازدهم برنامه صادرات بنزین را نیز در دستور کار دارد و با راه اندازی فاز نخست پالایشگاه ها ستاره خلیج فارس، واردات این فراورده نیز متوقف و صادرات بنزین آغاز خواهد شد.

برخورداری 90 درصد جمعیت کشور از شبکه گازرسانی
میزان پوشش شبکه گازرسانی کشور در سال های اخیر افزایش قابل توجهی یافته به گونه ای که از ابتدای سال ٩٢ تا پایان سال ٩٤ به بیش از ٦ هزار و ٢٠٠ روستای جدید و ٦٠ شهر جدید کوچک گازرسانی شده است.
هم اکنون بیش از 73 هزار واحد صنعتی کشور انرژی اولیه خود را از گاز تامین می کنند و 96 درصد جمعیت شهری زیر پوشش شبکه گاز قرار دارند. در طول سال های اخیر، با اجرای بیش از 300 هزار کیلومتر خطوط انتقال و شبکه های توزیع و تغذیه همچنین نصب 10 میلیون انشعاب، 22 میلیون واحد مسکونی تحت پوشش گاز قرار گرفته است.
وزیر نفت درباره میزان گازرسانی به مناطق روستایی گفت: در سال 1392 پوشش گازرسانی روستاهای کشور از نظر جمعیتی ٥٥ درصد بود که در اردیبشهت امسال این رقم به ٧٠ درصد نزدیک شده است.
هم اکنون پوشش گازرسانی کل جمعیت کشور ٩٠ درصد است که با گازرسانی به مناطق جدید از جمله استان سیستان و بلوچستان، تا پایان امسال به 95 درصد خواهد رسید.
امسال گازرسانی به شهر زاهدان تکمیل می شود و با پایان یافتن طرح گازرسانی به کل استان سیستان و بلوچستان تا دو سال آینده، جشن گازرسانی به آخرین استان فاقد شبکه گاز و تکمیل گازرسانی کشور برگزار می شود.
همچنین، پارسال 58 میلیارد مترمکعب گاز طبیعی به نیروگاه‌ها تحویل داده شد که یک میلیارد مترمکعب از برنامه تعریف شده بیشتر بوده است.