پلیمر چیست؟ انواع پلیمر و طبقه‌بندی‌های مختلف

پلیمر چیست؟

پلیمر یا بسپار، شامل مولکول‌های بسیار بزرگی است که از اتصال زنجیره‌ای مونومرها به هم به وجود می‌آید. این کلمه از دو بخش یونانی “پلی” (چند) و “مر” (بخش یا قسمت) تشکیل شده است. پلیمرها در صنایع و زندگی روزمره ما نقش حیاتی دارند و به مخلوطی از ترکیبات طبیعی و مصنوعی اطلاق می‌شوند.

اجزای پلیمر

1. مونومر: کوچک‌ترین واحد تکرارشونده در پلیمر است.
2. پلیمریزاسیون: فرآیندی شیمیایی که مونومرها را به هم متصل کرده و زنجیره‌های طولانی پلیمر را شکل می‌دهد.

انواع پلیمر و طبقه‌بندی‌ها

پلیمرها بر اساس ویژگی‌های مختلفی طبقه‌بندی می‌شوند:

1. بر اساس منشا:

• طبیعی: مانند سلولز، نشاسته، پروتئین.
• سنتزی یا مصنوعی: مانند پلی‌اتیلن، PVC، تفلون.
• نیمه‌سنتزی: مانند نیتروسلولز و استات سلولز.

2. بر اساس واکنش به حرارت:

• ترموپلاستیک‌ها (گرمانرم): مانند پلی‌اتیلن و پلی‌پروپیلن.
• ترموست‌ها (گرماسخت): مانند اپوکسی و رزین‌ها.

3. بر اساس ساختار زنجیره‌ها:

• خطی، شاخه‌ای، یا شبکه‌ای با پیوندهای عرضی.

4. بر اساس بلورینگی (کریستالی بودن):

• بلورین، آمورف، نیمه‌بلورین.

کاربردهای پلیمر

پلیمرها در صنایع مختلف از ساخت پلاستیک، لاستیک، مواد کامپوزیتی تا چسب، رنگ، و فوم استفاده می‌شوند. به‌عنوان‌مثال:

• پلاستیک‌ها: مواد قابل قالب‌گیری که کاربرد وسیعی دارند.
• لاستیک‌ها: انعطاف‌پذیری بالا و مقاومت در برابر فشار.
• فوم‌ها: ساخت مواد سبک و عایق.