مرجع پلیمر در بازار ایران (پلیم پارت) : تاریخچه استفاده از الیاف در صنعت عمرانی به استفاده از کاه در مصالح سنتی باز می‌گردد. در سال‌های گذشته از الیاف پلی‌پروپیلن(میکرو) در بتن استفاده می‌شد. به مرور زمان با تغییر فناوری در این بخش، نسل جدید الیاف ماکرو پلیمری جایگزین شده که بیش از ۳/ ۰میلی‌متر قطر و ۳ تا ۵ سانتی‌مترطول دارند. این الیاف به‌عنوان جایگزین میلگردهای حرارتی شناخته می‌شوند. به‌کارگیری الیاف ماکرو پلیمری در بتن و آسفالت و مسلح کردن آنها با الیاف پلیمری باعث افزایش مقاومت، بهبود دوام و کاهش ضخامت بتن و آسفالت می‌شود.
از لحاظ اجرایی نیز سریع‌تر و با نیروی کار کمتری اجرا می‌شود. همچنین از لحاظ اقتصادی نیز مقرون‌به‌صرفه بوده و حدود ۴۰درصد صرفه‌جویی اقتصادی دارد. مدیر تحقیق و توسعه «شرکت نانو نخ و گرانول سیرجان» معتقد است: از پنج سال گذشته که تولید نسل نوین الیاف پلیمری مورد استفاده در تولید بتن و آسفالت الیافی را آغاز کردیم، به علت جدید بودن این محصولات مقاومت زیادی در استفاده از آنها وجود داشت. به همین دلیل تصمیم گرفتیم که بخش فنی و تحقیق و توسعه را تقویت کنیم. برای انجام آزمایش‌های بتن الیافی در مقیاس میدانی با مرکز تحقیقات وزارت راه و شهرسازی قرارداد همکاری منعقد کردیم. همچنین آزمایشگاه تخصصی بتن الیافی مجتمع را در دانشکده فنی دانشگاه تهران تاسیس کردیم. خوشبختانه در سال گذشته با همکاری شرکت نانو نخ و گرانول سیرجان با سازمان برنامهوبودجه دستورالعمل کنترل کیفی بتن حاوی الیاف پلیمری (ضابطه ۱۲۰) تدوین و ابلاغ شد. اویس افضلی گفت: بعضا شاهد هستیم که الیاف پلیمری غیراستاندارد به صورت غیر‌قانونی وارد کشور شده و در پروژه‌های راه‌سازی و سایر پروژه‌های ملی استفاده شده در صورتی که انتظار می‌رود از محصولات تولید داخل که کیفیت بالا، ثبت اختراع و تاییدیه فنی از مرکز تحقیقات دارد توجه بیشتری شود. همچنین بعضی از این الیاف‌ها به صورت زیر پله‌ای در داخل کشور بدون رعایت استانداردها و تاییدیه‌های لازم تولید می‌شوند. برای اطلاع از مشکلات تولید فناوری‌های جدید صنعت راه‌سازی و عمرانی با وی گفت‌وگو کرده‌ایم.
مزایای الیاف بتنی چیست؟
این الیاف جایگزین میلگردهای حرارتی می‌شوند که از لحاظ اقتصادی به‌صرفه بوده و حدود ۴۰درصد صرفه‌جویی اقتصادی دارد. از نظر فنی زمانی که از میلگرد استفاده می‌شود تنها تا یک ناحیه مشخص پوشش داده شده، اما با استفاده از این الیاف کل ضخامت مورد نظر با الیاف مسلح شده و از ترک بتن جلوگیری می‌کند در صورتی که میلگرد پوشش‌دهی کل حجم بتن را ندارد. همچنین خواص مقاومتی و دوامی بهتری به بتن می‌دهد. از لحاظ اجرایی نیز از میلگرد راحت‌تر بوده و در زمان کمتر و با نیروی کار کمتری اجرا می‌شود. در رویه‌های بتنی به طور تقریبی برای هر مترمکعب بتن ۲ تا ۳ کیلوگرم از این الیاف استفاده می‌شود.
بیشترین کاربرد بتن الیافی در چه پروژه‌هایی است؟
بتن الیافی در کف‌سازی‌ها مانند کف‌های پارکینگ، سقف‌های عرشه فولادی، رویه‌های بتنی راه و آزادراه، محوطه‌های بارانداز بندری و فرودگاه‌ها و بستر زیر ریل‌های بتنی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در بخش قطعات پیش‌ساخته شامل دیواره‌ها و سگمنت‌های تونل‌ها است. در بحث شاتکریت (لایه آستر بتنی تونل) هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. در تونل‌های محور لامرد- خنج، تبریز-ارومیه، تونل متروی شهری مشهد، بخشی از متروی شهری تهران (به‌صورت پایلوت) مورد استفاده قرار گرفته است. رویه‌های بتنی در آزادراه تهران-شمال و محور راه قائن-بیرجند به عنوان نخستین محور رویه بتنی کشور مورد استفاده قرار گرفته است.
استفاده از این الیاف‌ها چقدر به افزایش مقاومت آسفالت راه‌ها و آزادراه‌ها کمک می‌کند؟
در آسفالت، بحث دوام و افزایش طول عمر حائز اهمیت است. مثلا در آزادراه حرم تا حرم از این آسفالت به عنوان پایلوت استفاده شده و نسبت به آسفالت معمولی به صورت میدانی دوام بیشتری را نشان داده است. همچنین به صورت پایلوت در جاده چالوس و بزرگراه نیایش تهران نیز مورد استفاده قرار گرفته است. استفاده از این الیاف در آسفالت توجیه اقتصادی دارد، زیرا به علت افزایش خواص مقاومتی می‌توان ضخامت آسفالت و در نتیجه میزان آسفالت مورد استفاده را کاهش داد.
با توجه به مزایای آسفالت و بتن الیافی، چه مقاومتی‌هایی در استفاده از این موارد در پروژه‌های راه‌سازی و عمرانی کشور وجود دارد؟
با توجه به اینکه این محصولات در کشور جدید بوده از پنج سال قبل که تولید این محصولات را آغاز کردیم، مقاومت‌های زیادی در استفاده از آنها وجود داشت. به همین دلیل تصمیم گرفتیم که بخش فنی و تحقیق و توسعه را تقویت کنیم. هزینه‌های زیادی در موضوع تحقیق و توسعه انجام دادیم. چند سال پیش با مرکز تحقیقات وزارت راه و شهرسازی برای آزمایش این الیاف قرارداد منعقد و هزینه‌های مربوط به آن را نیز پرداخت کردیم. از حدود دو سال قبل دستورالعمل مربوط به استفاده از آسفالت و بتن الیافی در پروژه‌های راه‌سازی و عمرانی را نگارش کردیم. ضابطه ۱۲۰ نشریه سازمان برنامهوبودجه مربوط به بتن الیافی است و دو سال زمان برد تا این دستورالعمل تهیه شود تا استفاده‌کنندگان از آن به شناختی راجع به نحوه استفاده و مقدار مصرف برسند. همچنین آزمایشگاه تخصصی بتن و آسفالت الیافی را نیز طبق تفاهم‌نامه‌ای با دانشگاه تهران برای تحقیق و توسعه راه‌اندازی کرده‌ایم. در سال‌های آغازین این محصولات در کشور کمتر مورد استفاده قرار می‌گرفتند، اما به مرور زمان با شناسایی مزایای اقتصادی و فنی آن بیشتر جا افتاده است. یکی دیگر از مشکلات این بود که نمونه خارجی این الیاف‌ها نیز در بازار وجود داشت که به علت اینکه در داخل تولید می‌شود، جلوی واردات آن گرفته شده، اما بعضا به صورت تقلبی وارد بازار می‌شود. بعضی از پیمانکاران به علت عدم شناخت این محصول و قیمت پایین‌تر، محصولات تقلبی و بی‌کیفیت را خریداری می‌کنند.
آیا در زمینه صادرات هم فعالیت دارید؟
این محصولات را به کشورهای همسایه مانند عراق، ترکیه و کشورهای آسیای میانه صادر می‌کنیم. قبلا این کشورها الیاف را از کشورهای اروپایی وارد می‌کردند اما چندین سال است که به این کشورها صادرات داریم و به عنوان صادرکننده نمونه شناخته شدیم. البته در بازار داخلی هنوز نیمی از مسیر را طی کرده‌ایم و جای معرفی بیشتری دارد، اما در خارج کشور چون این محصولات شناخته شده هستند با مشکل کمتری رو‌به‌رو هستیم.
منبع : دنیای اقتصاد
