مرجع پلیمر در بازار ایران: حجم معاملات هفته گذشته در تالار فیزیکی محصولات پتروشیمیایی چنان روند صعودی به خود گرفت که در گروه پلیمرها و شیمیایی‌ها رکوردهای تاریخی به ثبت رسید؛ آن‌هم در شرایطی که تعطیلی‌های اخیر به دلیل روند سریع ابتلا به سویه دلتا کرونا در کشور شدت گرفت و تعطیلی ۶ روزه را به بازار تحمیل کرد و با تداوم صعود بهای ارز در بازار آزاد و افت جدی موجودی انبارها، افت قابل توجه معاملات را جبران کرد که ثمره آن شدت گرفتن خریدها در بورس کالا بود. از این رو شاهد رکوردزنی‌های حجم معاملات و انفجار میزان عرضه و تقاضا در این بازار بودیم.
ثبت چنین رکوردهایی در دو بازار پلیمری و شیمیایی بورس کالا به دلایل زیادی اتفاق افتاده که سبب بروز رونق در معاملات شده است. اینکه همزمانی این محرک‌ها در کنار هم، اثر مضاعفی بر تزریق رونق به بازار، آن هم از دو مسیر رشد عرضه و ورود چند برابری تقاضا به این معاملات داشته، اگرچه صعودی خوشایند را برای داده‌های حیاتی معاملاتی به همراه داشته، اما ترس از تداوم رشد قیمت‌ها یا بازگشت مجدد قرنطینه در هفته‌های آینده را در بین تولیدکنندگان و متقاضیان افزایش داده بود. تا جایی که در جریان معاملات بازار محصولات پتروشیمیایی بورس کالا طی هفته ابتدایی شهریورماه، چنان بازگشت قدرتمندی از خود نشان داد که به دنبال آن حجم معاملات به میزان قابل توجهی افزایش یافت.
در معاملات هفته گذشته تالار فیزیکی بورس کالا، حجم دادوستد مواد اولیه پلیمری به میزان 94 هزار و 279 تن رسید که بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد، تا به حال چنین رقمی برای حجم معاملات پلیمرها در تاریخ بورس کالای ایران تجربه نشده است. اما این رکوردزنی تنها به حجم معاملات ختم نشد، بلکه میزان تقاضا و حجم عرضه‌های هفتگی پلیمرها طی هفته گذشته نیز صدرنشینی سال جاری را از آن خود کرد.
تجربه حجم عرضه بالغ بر 107 هزار تنی پلیمرها با شکل‌گیری تقاضایی نزدیک به 145 هزار تن در این بازار حتی در سال گذشته که سالی پررونق برای معاملات پتروشیمیایی‌های بورس کالا به شمار می‌رود و بیشترین رکورد تاریخی حجم معاملات سالانه این گروه محصولات در بورس کالا را رقم زد، دیده نشد.
بنابراین می‌توان گفت، مجموعه عوامل هفته پایانی مردادماه که سبب تعطیلی 6روزه کشور شد، رونقی وصف‌ناپذیر را به این بازار وارد کرد که با ادامه‌دار شدن روند افزایشی نرخ ارز در معاملات بازار آزاد دست به دست هم داد و عرضه‌کنندگان و متقاضیان را با نرخی حداکثری به مشارکت در معاملات به صف کرد تا حجم دادوستد در بازار پلیمرها از مرز تاریخی 94 هزار تنی عبور کند و در گروه شیمیایی‌های بورس کالا نیز بالغ بر 41 هزار تن باشد. رقمی که در سال‌های گذشته و در تاریخ معاملات این دو بازار بسیار دست‌نیافتی و غیرممکن بود، هفته گذشته با دست به دست هم دادن مجموعه عوامل سیاسی-اقتصادی و بحران مربوط به شیوع ویروسی ناشناخته محقق شد.
عبور بهای نفت از 72 دلار
با وجود افت جدی بهای نفت در بازارهای جهانی طی هفته‌های گذشته، ادامه‌دار شدن روند صعودی قیمت نفت‌خام به چشم می‌خورد؛ چرا که برآیند افت و خیزهای بهای هر بشکه نفت‌خام برنت در هفته گذشته به رقم 43/ 11 درصدی رسید. با صعود بهای نفت‌خام در کنار همراهی نرخ خوراک شرکت‌های پتروشیمی (به‌ویژه نفتا) می‌توان انتظار رشد قیمت‌های جهانی محصولات پتروشیمیایی را در هفته‌های آینده محتمل دانست. البته هنوز خبرهای ناامیدکننده مربوط به تداوم وضع محدودیت در بسیاری از کشورهای جهان و کشف سویه‌های مختلف ویروس کرونا به گوش می‌رسد که می‌تواند اثر منفی خود را بر بازارهای جهانی منعکس کند. از این رو در صورت بهبود اوضاع می‌توان فرضیه رشد قیمت‌های جهانی مواد اولیه پتروشیمیایی را معتبر خواند و هنوز زود است که بخواهیم با صراحت آن را اعلام کنیم.
در هر حال، نفت برنت در پایان معاملات روز 27 آگوست، با 72 دلار و 63 سنت به ازای هر بشکه مورد دادوستد قرار گرفت که نسبت به روز ماقبل آن رشد روزانه 2/ 2درصدی داشت. هنوز هم رشد بهای نفت به ارقام تاریخی سال جاری نرسیده است، اما به نظر می‌رسد، پس از افت جدی قیمت که حتی به نزدیکی 65دلار در معاملات 20 آگوست رسید، سعی در جبران این کاهش دارد و روند صعودی را در پیش گرفته است. نفتا به‌عنوان مهم‌ترین خوراک مایع شرکت‌های پتروشیمی که همسو با بهای نفت‌خام نوسان قیمتی را تجربه می‌کند، وارد کانال 646 دلاری شده است که برآیند تکانه‌های قیمتی این خوراک ارزشمند صعود 29/ 2درصدی هفتگی را در بهای نفتا نشان می‌دهد.
ذره‌بین «دنیای‌اقتصاد» بر پلیمرهای بورس کالا
هفته گذشته به‌عنوان اولین هفته معاملاتی شهریورماه و پس از 6 روز تعطیلی سراسری، شاهد عرضه 107 هزار و 615 تن از انواع محصولات پلیمری در بورس کالا بودیم. این میزان از حجم عرضه نه‌تنها در سال جاری بی‌سابقه بوده، بلکه در سال‌های ماقبل آن و در تاریخ معاملات پلیمرها در بورس کالای ایران نظیر نداشته است.
علت اصلی ثبت چنین رکوردی را می‌توان در عدم عرضه یک‌هفته‌ای این گروه از مواد اولیه جست‌و‌جو کرد که به دلیل تعطیلی ناشی از شیوع موج پنجم کرونا متوقف شد. بنابراین عرضه‌کنندگان نتوانستند محصول خود را برای یک هفته در بورس کالا عرضه کنند. داده‌های روزانه معاملات پلیمرهای بورس کالا در هفته گذشته به‌خوبی افزایش عرضه بسیاری از تولیدکنندگان را نشان داد که سعی کردند بر حجم عرضه محصولات خود بیفزایند تا کمبود عرضه بازار را جبران کنند. از آنجا که در هفته پایانی مردادماه تنها دو روز شنبه و یکشنبه معاملات در بورس کالا جریان داشت، تنها 14 هزار و 652 تن از انواع محصولات پلیمری در بورس کالا فرصت عرضه داشتند. بنابراین مقایسه معاملات هفته ابتدایی شهریور با هفته ماقبل آن مقایسه درستی نخواهد بود.
در برابر این میزان عرضه در بورس کالا، تقاضایی به اندازه 144 هزار و 971 تن به ثبت رسید که باز هم رکوردی دیگر در بورس کالای ایران از اسفندماه سال 97 تاکنون به شمار می‌رود. باتوجه به اینکه یک هفته کشور در تعطیلی به سر می‌برد، پایین بودن نسبی موجودی انبارها بسیار جدی ارزیابی می‌شود. در شرایطی که بسیاری از اهالی بازار، ترس از بازگشت مجدد قرنطینه دارند، ناخودآگاه ریسک کاهش عرضه در بین متقاضیان در هفته‌های آینده برجسته شده است؛ هرچند بازهم بدنه تصمیم‌سازی و مدیریت بازار ادامه حجم عرضه‌ها را تضمین کرده‌اند. این مطلب از خروجی دستورالعمل ستاد تنظیم بازار محصولات پتروشیمی است تا ساختار بازار در این چارچوب به گونه‌ای باشد که این قبیل ریسک‌ها پیش‌بینی و تعدیل شوند.
اگر بخواهیم این میزان از تقاضا را با تقاضای هفته سوم مرداد، یعنی هفته منتهی به 22 مردادماه مقایسه کنیم، حجم تقاضا به میزان 50 درصد افزایش داشته است که رشدی چشمگیر برای خرید مواد اولیه پلیمری را ترسیم می‌کند. روند افزایشی بهای آزاد و نیمایی ارز در هفته گذشته، آن هم در وضعیتی که در هفته ماقبل نیز افزایشی بود، از اصلی‌ترین دلایلی است که به هجوم متقاضیان برای خرید از بورس کالا منتهی شد.
در تازه‌ترین خبرهایی که از جریان معاملاتی بازار آزاد به دست آمده، صعود قیمتی در این بازار غیررسمی برای معاملات محصولات پلیمری است که متقاضیان را برای خرید از بورس کالا مجاب کرده است. بنابراین سیگنال رشد قیمت‌ها از مسیر بازار ارز به معاملات پلیمرهای بورس کالا مخابره شد که نتیجه آن، رشد قیمت پایه این گروه از محصولات با اهرم صعود قیمت مبنای دلار خواهد بود. دیگر اهرم تعیین قیمت پایه یعنی نرخ جهانی محصولات پلیمری، با جرقه‌های صعودی همراه شده است، آن هم در حالی که بهای هر بشکه نفت‌خام برنت پس از افت بزرگ قیمتی، مجددا وارد روند افزایشی شده و از مرز 72 دلار عبور کرده است.
سرانجام تقابل عرضه و تقاضا در تالار فیزیکی بورس کالای ایران، معامله بیش از 87 درصد از عرضه‌های بی‌سابقه این بازار را سبب شد و حجم معاملات را به رکورد بی‌سابقه 94 هزار و 279 تنی رساند.
