مرجع پلیمر در بازار ایران: رزین اپوکسی از خانواده رزین های دو جزئی است که شامل پایه رزینی و هاردنر است. این دو جزء باید به نسبت مشخص و بنا بر فرمولاسیون و کاربرد آن با یکدیگر ترکیب شوند و پس از آن روی سطح یا قالب دل خواه استفاده شود.
کاربرد رزین اپوکسی
استفاده از رزین‌های اپوکسی به بیش از ۵۰ سال پیش برمی گردد و امروزه از پرکاربردترین مواد در مصارف مختلف هستند. استفاده از آنها تنها به صنایع پوششی محدود نمیشود و در صنایع مختلف مانند هوافضا، عمران، صنایع اتومبیل و بسیاری دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
رزین‌های اپوکسی مقاومت شیمیایی دارند و در برابر خوردگی مقاومت خوبی از خود نشان می‌دهند به همین خاطر بااینکه جز دسته رزین‌های مصنوعی گران قیمت هستند ولی کاربرد فراوانی در صنعت و هنر دارند.
رنگ کردن رزین اپوکسی
رنگ هایی که برای این منظور کاربرد دارند به ۳ دسته پودری، مایع و خمیری تقسیم بندی می شوند. این رنگ ها را می بایست موقع مخلوط کردن رزین و هاردنر، یعنی زمانی که هنوز مایع هستند، به مخلوط اضافه کنید.
قالبگیری رزین
برای قالبگیری رزین اپوکسی از قالب های متنوعی می توان استفاده کرد؛
قالب سیلیکونی: این نوع قالب ها به علت داشتن قابلیت انعطاب پذیری برای قالب گیری اجسام سه بعدی مناسب می باشند آویزهای قلبی شکل، النگو و.. را می توانید با این قالب ها، قالبگیری کنید. قالب های سیلیکونی متنوعی در بازار موجود است. همچنین می توانید خودتان از شیئی که مدنظر دارید قالبگیری کرده و قالب سیلیکونی مد نظر خود را بسازید. ساخت قالب های سیلیکونی خود مبحثی جانکاه است که در این مقال نمی گنجد.
قالب لاتکسی: از این قالب ها با عنوان قالب هایی با انعطاف پذیری بالا می توان نام برد. بعضی از انواع رزین ها برای سفت شدن در قالب لاتکسی نیاز به هاردنر بیشتری دارند، بنابراین می بایست قبل از قالبگیری تست شوند. لاتکس در برابر روغن فاسد می شود، بنابراین هنگام کار با لاتکس از مایع ظرفشویی به عنوان جداکننده استفاده می شود.
قالب های پلاستیکی: برای این قالب های پلاستیکی می توانید از قالب پلاستیکی شکلات های بسته بندی شده در فروشگاه ها و یا ظروف یکبار مصرف نیز استفاده کنید.
روان کننده: روان کننده کمک می کند تا رزین به قالب خود نچسبد. اگر از قالب های نرم و انعطاف پذیر مانند قالب های سیلیکونی استفاده می کنید نیاز به روان کننده ندارید. اما برای استفاده از قالب های دیگر نیاز به یک روان کننده خواهید داشت. اسپری های روغن آشپزی برای اینکار مناسب هستند. بدین صورت که ابتدا سطح داخلی قالب خود را با اسپری روغن آغشته کنید و سپس آن را پاک کنید، تا سطوح قالب فقط چرب شوند بدون اینکه روغن اضافی در قالب باقی بماند، سپس رزین را در قالب بریزید.
مراحل آماده سازی و استفاده از رزین
اکنون که درباره تمام موارد مرتبط با رزین اپوکسی توضیح داده شد، نحوه کار کردن با رزین آپوکسی را آموزش می دهیم.
وسایل مورد نیاز:
- رزین و هاردنر
- پیمانه اندازه گیری دو عدد
- ظرف برای مخلوط کردن
- قالب
- قاشق یکبار مصرف برای هم زدن
برای داشتن یک رزین خوب باید رزین و هاردنر را با نسبتی که روی بسته بندی همان رزین ذکر شده است مخلوط نمایید. متداولترین نسبت های آپوکسی به هاردنر، نسبت های مساوی ۱ به ۱ یا ۲ به ۱ می باشند. اندازه گیری غیر دقیق و مخلوط کردن نا مناسب رزین باعث می شود که رزین سفت نشود.
برای اندازه گیری نسبت دقیق رزین و هاردنر می توانید از پیمانه های مدرج استفاد کنید. همچنین می توانید از ترازوی دیجیتال کمک بگیرید. پس از هر بار استفاده از رزین و هاردنر باید قطعات مورد استفاده را تمیز کنید، از این جهت می توانید از قاشق ها و ظروف یکبار مصرف برای مخلوط کردن استفاده کنید.
در آموزش ما نسبت حجمی رزین و هاردنر برابر است. حجم دلخواه رزین را برداشته و به روش بن ماری کمی گرم می کنیم.با نسبت حجمی یکسان هاردنر را روی رزین می ریزیم.
رزین و هاردنر را به آرامی هم می زنیم تا خوب با هم مخلوط شوند. در صورتی که مخلوط دو ماده خوب همگن و یکنواخت نشده باشد، در پروسه سفت شدن رزین اختلال ایجاد خواهد شد. برای جلوگیری از تشکیل شدن حباب هوا، هم زدن را به آرامی و در ظروفی با عمق بیشتر و سطح مقطع کمتر انجام دهید.
مخلوط را در پیمانه تمیز می ریزیم. کمی صبر کنید تا حباب ها خارج شوند. سپس مخلوط را در قالب بریزید. می توانید با ضربه زدن با قالب حباب هوا را خارج کنید. می توانید با فوت کردن در یک نی و همچنین باد سشوآر به خارج شدن حباب ها کمک کنید.
برای ریختن اجسام معلقی که کمی سنگین هستند و احتمال دارد کامل کف قالب ته نشین شوند، می بایست کار را در چندین مرحله اجرا کرد. بدین صورت که ابتدا یک لایه رزین کف قالب بریزیم، پس از خشک شدن لایه های بعدی را با اجسام معلق اضافه کرده و برای آخرین لایه رزین باید سطح اجسام معلق را بپوشاند.
رزین را به مدت ۷۲ ساعت کنار بگذارید تا کاملا سفت شود. سپس آنرا از قالب خارج کنید.
رزین اپوکسی خشک شده را چگونه پاک کنیم؟
رزین اپوکسی خشک‌شده تقریباً به سختی پاک می‌شود. با این حال از آنجا که اپوکسی ماده‌ای است که در کل کار کردن با آن سخت است، فرایند پاک کردن در واقع بایست پس از خشک شدن اپوکسی و قبل از عمل‌آوری شدن انجام گیرد. عمل‌آوری پس از خشک شدن اپوکسی در چند ساعت و چند روز بسته به کاربرد انجام می‌گیرد. در نتیجه شما بایست اجازه دهید که پاشش اپوکسی کاملاً خشک شود اما بلافاصله آن را پاک نمایید.
برای اینکار به وسایل زیر نیاز دارید
- چاقوی بتونه
- پارچه‌ی بدون کرک
- رقیق کننده‌ی رنگ
- دستکش‌های محافظتی
رقیق کننده‌ی رنگ و الکل تقلیبی (الکلی که به آن مواد مجاز تقلیب کننده اضافه می کنند و در نتیجه خلوص آن از بین رفته و مصرف آن به عنوان یک الکل طبیعی و خالص غیر مناسب خواهد بود.) به شما آسیب نمی‌زنند اما برای پوستتان خوب نیستند. خود را با دستکش‌ها محافظت کنید و از هرگونه تماس با صورت یا چشم‌هایتان پرهیز نمایید.
هرقدر که می‌توانید اپوکسی اضافی را از سطح پاک کنید. اپوکسی خشک شده بایست پوسته پوسته یا تراشه‌هایی در قطعات بزرگ برداشته شود. از چاقوی بتونه تا جایی که امکان دارد استفاده کنید و یک سطح صاف‌تر را بسازید.
پارچه‌ی بدون کرک را با الکل تقلیبی اشباع نمایید. این واقعاً برای اپوکسی که تازه خشک شده کافی خواهد بود. اپوکسی که شروع به عمل‌آوری نموده (به مدت بیش از ۲۴ ساعت خشک شده باشد) احتمالاً نیازمند رنگ رقیق‌تری برای نرم کردن آن میباشد.
از پارچه‌ی بدون کرک استفاده کنید تا اپوکسی را پاک کنید. این کار آسانی نخواهد بود. شما احتمالاً باید آن را بسایید و اپوکسی خشک شده را بردارید و رقیق کننده‌ی رنگ یا الکل را چندین بار مجدداً اعمال نمایید. اپوکسی بایست شروع به سست شدن نموده و همزمان که شما به فرایند پاک کردن ادامه می‌دهید کنده یا خراشیده شود.
کل سطح را بزدایید. هنگامی که کل اپوکسی از بین رفت، نیاز به زدودن کل سطح با یک پارچه‌ی تمیز دارید. می‌توانید از آب یا یک پاک کننده‌ی مناسب برای سطحی که در حال تمیز کردن آن می‌باشید استفاده کنید.
نکات و هشدارها در هنگام پاک کردن رزین اپوکسی
رقیق کننده‌ی رنگ یا هر حلال دیگر می‌توانند برای برخی سطوح آسیب‌زا باشند. اطمینان حاصل نمایید که آنها را در یک ناحیه‌ی غیرقابل توجه پیش از اعمال کردنشان بر سطح اپوکسی خشک شده تست نمایید. در برخی موارد اپوکسی خشک شده احتمالاً کمتر از دو بدی داشته باشد.
گرم کردن رزین اپوکسی
همه ما میدونیم که گرم کردن و حرارت دادن باعث انبساط و منعطف شدن مواد مختلف میشه ولی آیا این روش میتونه برای کار با رزین اپوکسی هم مفید باشه؟ گرما میتونه روی ساختار مولکولهای اپوکسی و هاردنر اثر بگذاره و از نظر سرعت واکنش و سخت شدن به رزین کمک کنه ..
انواع مختلف گرم کردن رزین اپوکسی:
1) گرم کردن رزین اپوکسی (جزء A) » مخلوط کردن با هاردنر (جزء B) » اعمال
2) مخلوط کردن اپوکسی و هاردنر » گرم کردن مخلوط » اعمال (اصلاً توصیه نمیشود)
3) مخلوط کردن اپوکسی و هاردنر » اعمال کردن روی سطح » گذاشتن داخل کوره
رزین اپوکسی و هاردنر برای واکنش هرچه بهتر به دو عامل مهم نیاز دارند: دما و زمان . هرچه دما بالاتر بره زمان واکنش کوتاهتر میشه و اگر بخوای زمان واکنش رو افزایش بدی باید دما رو پایین نگهداری.
منابع:
epoxykar.com
blog.manohonar.com
aryasath.com
