مرجع پلیمر در بازار ایران: از مطرح شدن بحث پوشش‌ها و رنگ‌های مبتنی بر فناوری نانو در صنعت ریلی اکنون زمان بسیاری می‌گذرد. طی این سال‌ها، شرکت‌ها، سازمان‌ها و مراکز تحقیقاتی متعددی بر روی زمینه‌های کاربردی مختلفی که این پوشش‌ها فراهم می‌کنند، کار کرده‌اند که بسته به نیازهای آب و هوایی، محیطی و مصرفی پیمانکار قادر هستند نقاط قوتی را به راه‌آهن افزوده یا نقاط ضعفی از آن را بپوشانند. شرکت SME در انگلیس، نوعی نانوپوشش توسعه داده است که تمرکز خود را بر روی بحث سایش گذاشته است.
سایش در حمل‌و‌نقل ریلی یکی از مهم‌ترین و معمول‌ترین رویدادهایی است که طراحان قطار با آن روبه‌رو هستند. تقریباً تمامی اتصالات میان واگن‌ها، چرخ‌ها، ترمزها و بسیاری بخش‌های دیگر در وسایل نقلیه ریلی در معرض سایش هستند و این امر به وجود آورنده بخش بسیار بزرگی از هزینه‌های تعمیر و نگهداری راه‌آهن است.
نانوپوشش خودترمیم‌شونده
این پوشش جدید به عنوان محافظی در برابر سایش تجهیزات لاستیکی، گنگ وِی (راهروهای آکاردئونی انعطاف‌پذیر میان دو واگن) و قلاب‌های میان واگن‌ها عمل می‌کند. با توجه به مقدار بزرگ نیروهایی که به طور دائمی به چرخ‌ها و ترمزها وارد می‌شود، عملاً طراحی یک نانوپوشش برای این ادوات که بر روی امر سایش متمرکز باشد، نزدیک به غیرممکن است.
بنابراین تمرکز این پوشش بر روی بخش‌هایی قرار گرفته است که گرچه مستقیماً تحت تنش قرار نمی‌گیرند، اما متحمل ارتعاشات و ساییدگی فراوان، به خصوص در هنگام عبور قطار از قوس‌ها، می‌شوند. به دلیل جنس و نحوه اتصال آن‌ها به ادوات دیگر در یک قطار، تمیزکاری و تعمیر این بخش‌ها کاری بسیار دشوار بوده و اغلب اوقات پیمانکاران ترجیح می‌دهند تا آن‌ها را به طور کامل تعویض کنند که هزینه بخش تعمیرات را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.
پوشش مذکور قادر است تا با ایجاد یک لایه نانوی شفاف مقاوم، نه تنها به افزایش طول عمر این ادوات کمک کند، بلکه به خاطر خاصیت خودترمیمی، قادر است تا در صورت بروز سوراخ در ساختار لاستیکی، به سرعت آن را تعمیر نموده و از این جهت نیز به کاهش هزینه‌ها کمک کند. علاوه بر آن، نانوپوشش مذکور، همانند بسیاری از نمونه‌های دیگر، در برابر رطوبت، هوا و اشعه‌های فرابنفش نیز عایق است که عمر عملیاتی آن را بهبود می‌بخشد.
در ایران، با توجه به محدودیت‌های صنعت ریلی در بخش تعمیر و نگهداری، توسعه محصولات مشابه می‌تواند در درازمدت برای راه‌آهن جمهوری اسلامی‌ایران صرفه اقتصادی قابل توجهی داشته باشد. این حقیقت که یک SME موفق به توسعه این محصول شده است، نشان می‌دهد که تولید چنین محصولی آنچنان نیز دست نیافتنی نبوده و می‌توان آن را به عنوان یک گزینه جدی درنظر داشت.
منبع: ستاد ویژه توسعه فناوری نانو
