مرجع پلیمر در بازار ایران: نزدیک به دو دهه است که عربستان سعودی برنامههای بلندپروازانهای را در صنعت پتروشیمی آغاز کرده است. در نتیجهی این برنامهها، امروز عربستان به یکی از کشورهای بزرگ تولیدکننده مواد پتروشیمیایی در جهان تبدیل شده است.
صنعت پتروشیمی در عربستان با همکاری شرکتهای آمریکایی، اروپایی و ژاپنی شکل گرفت. این کشور تکنولوژی و تجربهی صنعتی شرکتهای خارجی را با منابع هیدروکربوری خود گره زده و موفق شده است صنعت گستردهای را شکل دهد. این همکاری، شبکة صنعتی منظم و رو به توسعهای را در این کشور ایجاد کرده است. هر چند این صنعت بر توان تکنولوژی خارجی بنا شده و در سطح بهرهبرداری است، اما اخیراً توسعه تکنولوژی و افزایش توان فنی نیز در برنامههای توسعه این صنعت جایگاه خاصی پیدا کرده است.
امروزه سابیک اهمیت نقش تکنولوژی در پاسخ به نیازهای بازار و ماندن در عرصه رقابت را دریافته است. آنها برای پیشتازی در بازار تولید، برنامههای مهمی برای توسعه تکنولوژی خود پیش گرفتهاند. این برنامهها عبارتنداز:
1- توسعه فعالیتهای تحقیق و توسعهی تکنولوژی داخلی و ایجاد مراکز تحقیقاتی در کشورهای توسعهیافته
2- همکاری تحقیقاتی با شرکتهای خارجی
3- خرید شرکتهای پتروشیمیایی پیشرفته
4- تشویق فعالیتهای تحقیقاتی داخلی در جهت توسعه صنعت پتروشیمی
1- توسعه فعالیتهای تحقیق و توسعهی تکنولوژی داخلی و ایجاد مراکز تحقیقاتی در کشورهای توسعهیافته
عربستان برای توسعة توان تکنولوژی خود اقدام به تأسیس مراکز “تحقیق و تکنولوژی” در این کشور نموده است. مرکز اصلی تحقیق و تکنولوژی سابیک در حومة ریاض قرار داد و قریب 50 نفر دانشمند، پژوهشگر وکادر فنی در آن مشغول کار هستند.
این مرکز که به پیشرفتهترین ابزارهای تحقیقاتی و تجهیزات لازم مجهز است، در زمینه تولید آلفاالفینهای خطی به دستاوردهای تحقیقاتی قابل توجهی دست یافته است. مرکز تحقیقاتی دیگری هم در منطقة الجبیل فعال است و ساخت مرکز جدیدی در این منطقه از سال 2003 آغاز شده است.
علاوه بر این سابیک، مراکز تحقیقاتی در هوستون، تگزاس و هند دارد. این مراکز، عربستان را برای استفاده از منابع علمی و تحقیقاتی غنی خارجی تجهیز میکنند و این پتانسیل را در خدمت توسعه صنعت پتروشیمی عربستان قرار میدهند. با توجه به بازار هدف سابیک، مراکز تحقیقاتی نامبرده در ایجاد ارتباط میان بازار مصرف با شرکت و درک نیازمندیهای بازار نیز بسیار موثر هستند.
2- همکاری تحقیقاتی مشترک با شرکتهای خارجی
سابیک و شرکت Sud-Chemi AG قرارداد همکاری مشترکی (Joint venture) برای خرید شرکت Scienific Design که مرکز آن در نیوجرسی است منعقد کردهاند. سابیک سابقه همکاری بیستساله در زمینه توسعه کاتالیستها و تکنولوژیهای فرآیندی با شرکت مذکور داشته است. در خدمت گرفتن این شرکت، فعالیتهای R&T سابیک را به طور فرایندهای گسترش میدهد.
خرید شرکتهای صاحب دانش و فناوری خارجی که یکی از سیاستهای محوری سابیک محسوب میشود، سابیک را به شرکت صاحب دانش فنی تبدیل میکند. به این ترتیب در آینده سابیک نه تنها از فروش محصولات بلکه از طریق فروش امتیاز تکنولوژی (لیسانس) و خدمات مربوطه هم در بازار فعال خواهد شد.
3- خرید شرکتهای پتروشیمیایی پیشرفته
فعالیتهای تحقیقاتی سابیک بوسیله تصاحب شرکتهای پتروشیمی پیشرفته هم تقویت میشود. این شرکت در نخستین اقدام خود شرکت DSM Petrochemicals را که امروزه SABIC Euro-Petrochemicals نامیده میشود خریده است. تصاحب این شرکت، تیم مدیریتی مجرب و متخصصین با تجربهای را به خدمت سابیک در میآورد که میتواند در توسعهی سطح تکنولوژی این شرکت در آینده بسیار موثر باشد.
4- تشویق فعالیتهای تحقیقاتی داخلی در جهت توسعه صنعت پتروشیمی
سابیک از فعالیتهای تحقیقاتی در زمینه پتروشیمی حمایت میکند و این تحقیقات را مورد تشویق قرار میدهد. از جمله برنامههای تشویقی، جایزه شاهزاده عبدا… است که به محققینی که در زمینه این صنعت و مسائل علمی مبتلا به آن، کار تحقیقاتی انجام دهند اعطا میشود. (پایان گزارش فعالیتهای توسعهی تکنولوژی سابیک)
تحلیل:
یکی از ابعاد مهم استراتژی تکنولوژی، دسترسی به منابع تکنولوژی و ایجاد بسترهای مناسب نوآوری است. شرکتها و کشورهایی که تکنولوژی را به عنوان عامل مهم رقابت در نظر گرفتهاند، برای توسعه تکنولوژی برنامههای منسجمی را اتخاذ کردهاند. ایران همانند عربستان دارای منابع طبیعی فراوانی است و سرمایهگذاریهای گستردهای در صنعت پتروشیمی ایران صورت گرفته است؛ اما رویکرد دو کشور در دستیابی و توسعه تکنولوژی کاملاً متفاوت میباشد.
عربستان به خوبی این نکته را دریافته است که تکنولوژی مهمترین عامل رقابت میباشد و به همین منظور از تمامی راهکارهای ممکن برای دستیابی به منابع مطمئن تکنولوژی استفاده میکند. عربها برای تحقق این خواسته، حتی خرید شرکتهای پیشرفته و صاحب فناوری روز دنیا را نیز به عنوان یکی از برنامههای محوری خود در نظر گرفتهاند تا بتوانند با تصاحب و به کارگیری تکنولوژی روز دنیا، مزیت نسبی خود را در این صنعت به مزیت رقابتی تبدیل کنند و در آینده علاوه بر تولید و فروش یک محصول رقابتی، دانش فنی را نیز بفروشند. اما در ایران با وجود آنکه چندین دهه از عمر صنعت پتروشیمی میگذرد جهتگیریهای مشخصی برای توسعه تکنولوژی در این صنعت دیده نمیشود. ما تنها به خرید لیسانسهای متعدد از شرکتهای مختلف اکتفا کردهایم و روز به روز فاصله خود را با رقبا زیاد میکنیم
منبع: پیام نفت
