مرجع پلیمر در بازار ایران: دستگاه فعال‌سازی سطوح با عملیات پلاسما (Plasma Textile Activator) به همت پژوهشگر مرکز تحقیقات فیزیک پلاسمای واحد علوم و تحقیقات طراحی و ساخته شد. دکتر شیلا شهیدی پژوهشگر این واحد و مجری طرح دستگاه فعال‌سازی سطوح با عملیات پلاسما با بیان اینکه از اصلاح سطحی برای تغییر ترکیبات و یا ساختار و تغییر خواص الیاف و پلیمر‌ها استفاده می‌شود، گفت: اصلاح سطحی به دلایلی نظیر به دست آوردن خواص سطح جدید، تأثیرگذاری روی بعضی خواص مثبت و از بین بردن خواص منفی مانند کاهش نپ، افزایش ظرفیت جذب و… همواره مدنظر محققان بوده است.
وی افزود: در آینده به‌خاطر کاهش مبلغ مواد تولیدی فرایندهایی مثل اصلاح سطحی که مواد بی‌ارزش را به مواد تکمیل شده با ارزش تبدیل می‌کنند، بسیار حائز اهمیت است و فاکتور بسیار مهمی برای تضمین موفقیت صنعت خواهد بود. از این رو امروزه اصلاح سطحی پلیمر‌ها و الیاف بسیار مورد توجه پژوهشگران در صنعت پلیمر و نساجی قرار گرفته است.
این پژوهشگر واحد علوم و تحقیقات ادامه داد: در دستگاه طراحی شده از پلاسما برای اصلاح سطحی منسوجات، حکاکی، تمیزسازی، پلیمریزاسیون، رسوب‌گذاری و ایجاد ساختار نانو استفاده می‌شود. ذرات فعال پلاسما و واکنش نانو مقیاس آن‌ها با سطح مواد باعث پارگی زنجیر‌ها و ایجاد رادیکالهای آزاد می‌شود در حالی که خصوصیات توده مواد ثابت باقی می‌ماند.
دستگاه فعال‌سازی پلاسما که در مقیاس نیمه صنعتی در مرکز تحقیقات فیزیک پلاسما ساخته شد، می‌تواند در کارخانجات نساجی و ساخت قطعات پلیمری بسیار کاربردی باشد
وی اضافه کرد: در زمینه الیاف مصنوعی اکثراً از تکنولوژی پلاسما به منظور خواص آب‌دوستی، ضدالکتریسیته ساکن، رنگ پذیری و بهبود خواص چسبندگی در تولید کامپوزیت‌ها استفاده می‌شود. فرآوری پلاسما سبب بهبود رنگ پذیری و چاپ پذیری منسوجات خواهد شد که این تاثیرگذاری بروی الیاف طبیعی و مصنوعی مشترک است. خواصی همچون بهبود خاصیت مویینگی، افزایش مساحت خارجی، کاهش بلورهای سطحی، ایجاد سایت‌های فعال و بسیاری دیگر می‌تواند پیامد عملیات پلاسما باشد.
شهیدی تصریح کرد: دستگاه فعال‌سازی پلاسما (Plasma Textile Activator) که در مقیاس نیمه صنعتی در مرکز تحقیقات فیزیک پلاسما ساخته شد، می‌تواند در کارخانجات نساجی و ساخت قطعات پلیمری بسیار کاربردی باشد. بواسطه این دستگاه بدون نیاز به آب و مواد شیمیایی که اغلب گران قیمت و گاهی سمی هستند، می‌توان عملیات تکمیلی را با بکارگیری پلاسما انجام داد.
وی افزود: از سویی دیگر، بحث رنگ پذیری منسوجات از مواردی است که در صنعت نساجی بسیار حائز اهمیت است. همواره تلاش می‌شود که عمق رنگی منسوجات افزایش یافته و همچنین ثبات شست‌وشویی، نوری و سایشی رنگزا بر روی منسوج افزایش یابد.
شهیدی ادامه داد: با کمک پلاسما و با انتخاب فاکتورهای مناسب، می‌توان سطح منسوج را برای جذب رنگ و مواد شیمیایی بیشتر آماده سازی کرد. مدت زمان عملیات، اندک و محیط پلاسما کاملاً خشک است؛ با کمک این دستگاه، میزان مصرف رنگ زا و مواد شیمیایی کاهش می‌یابد و این فرایند کاملاً دوستدار محیط زیست و مقرون به صرفه است.
منبع: آنا
