طنین گام های توسعه صنعت نفت

مرجع پلیمر در بازار ایران به نقل از روزنامه اطلاعات: شرکت توتال فرانسه پیشتاز شرکت های اروپایی برای خرید نفت از ایران بود به گونه ای که قرارداد خرید روزانه ۱۶۰ هزار بشکه نفت خام از ایران را امضا کرد و قرار است فروردین آتی هم بارگیری نفتکش ها آغاز شود.

افزون بر توتال، مذاکره هایی هم با سایر شرکت های اروپایی مانند لوک اویل روسیه و سپسا اسپانیا انجام شده که منجر به امضای قرارداد شد. «همچنین هلنیک پترولیوم» بزرگترین پالایشگر یونان هم اعلام کرده است که محموله نفت خام از ایران را تحویل می گیرد.

علاوه بر این، شرکت های چینی، هندی، کره ای و ژاپنی قصد دارند به تدریج خرید نفت از ایران را افزایش دهند به گونه ای که ژاپن قصد دارد واردات نفت از ایران را تا دو برابر افزایش داده و به ۳۰۰ هزار بشکه در روز برساند.

به گفته سیدمحسن قمصری مدیر امور بین الملل شرکت ملی نفت، ایران تاکنون توانسته است حدود ۸۰ درصد سهم خود را از بازار نفت پس بگیرد و تلاش برای بازپس‌گیری همه بازارها همچنان ادامه دارد. هرچند اکنون مقصد ۲۵ درصد از نفت صادراتی ایران، کشورهای اروپایی است.

اگرچه پس از رفع تحریم ها، اروپایی ها خرید نفت از ایران را آغاز کردند، اما همچنان قاره آسیا به عنوان بزرگترین خریدار نفت ایران به شمار می رود. در دوران تحریم، کشورهای آسیایی (شامل چین، هند، کره جنوبی و ژاپن) عمده ترین خریداران نفت خام ایران بودند و تنها مشتری غیرآسیایی نفت ایران، ترکیه به شمار می رفت؛ این کشورها پس از رفع تحریم ها همچنان به عنوان مشتریان اصلی نفت ایران شناخته می شوند.

تقاضای مشتریان آسیایی برای خرید نفت ایران پس از اجرایی شدن برجام در دی پارسال بالا رفته به گونه‌ای که واردات نفت کشورهای آسیایی از ایران در ماه آوریل (فروردین-اردیبشهت) ۱۳ درصد رشد کرده است.

پس از اجرایی شدن برجام،همچنین روند صادرات محصولات پتروشیمی تسهیل و بیمه محموله های پتروشیمی دوباره برقرار شد و بر این اساس میزان صادرات رو به افزایش گذاشت.

به گفته مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی، پس از اجرایی شدن برجام و رفع تحریم ها، مبادلات بین المللی صنعت پتروشیمی تسهیل شده به گونه ای که صادرات انواع محصولات پتروشیمی ۲۶ درصد افزایش یافت.

مرضیه شاهدایی افزوده بود: پس از اجرایی شدن برجام، مبادلات بانکی و بیمه ای روانتر شده و بسترها برای افزایش صادرات ایجاد شده است.

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی اضافه کرده بود: پس از رفع تحریم ها، محصولات پتروشیمی ایران به همه بازارهای بین المللی از جمله اروپا و آمریکا جنوبی صادر می شود. بر اساس گزارش ها، میزان صادرات محصولات پتروشیمی از ۸ر۱۲ میلیون تن در سال ۹۱ به ۷ر۱۸ میلیون تن در سال ۹۴ رسید که نشان دهنده افزایش ۴۶ درصدی در صادرات است.

تخمین زده می شود که با بهره‌‌برداری از طرح های جدید پتروشیمی در امسال و سال آتی، میزان صادرات محصولات پتروشیمی جهش قابل توجهی یابد؛ وزارت نفت برای افزایش میزان صادرات محصولات پتروشیمی قصد دارد روند صادرات محصولات را متمرکز کند.

باید اشاره داشت: روند بازگشت ایران به بازارهای جهانی و افزایش صادرات محصولات پتروشیمی به اروپا، آسیا، آمریکا و آفریقا با اجرایی شدن برجام و رفع تحریم ها شتاب گرفت. ایران پیش از تشدید تحریم‌ها، بخشی از محصولات پتروشیمی تولیدی را به اروپا و آمریکا صادر می‌کرد، اما با آغاز روند تحریم ها، بازار صادراتی ایران در این مناطق در اختیار کشورهای رقیب قرار گرفت.

همچنین در زمان تحریم، در روند انتقال درآمد حاصل از صادرات محصولات پتروشیمی به بازارهای آسیایی و آفریقایی هم مشکلاتی وجود داشت که این موضوع تاثیر منفی بر میزان صادرات به بازارهای سنتی در آسیا و کشورهای منطقه برجای گذاشته بود.اما با اجرایی شدن برجام، موانع همکاری با شرکت های بین المللی برطرف و شرایط برای احیای بازارهای صادراتی ایران در آسیا، اروپا، آمریکا و آفریقا فراهم شده است.

در ماه های اخیر بسیاری از شرکت های معتبر برای همکاری با ایران در بخش بالادستی و پایین دستی صنعت پتروشیمی به تهران آمده و با فعالان دولتی و بخش خصوصی این صنعت به مذاکره پرداخته اند.

در نمایشگاه بین المللی صنعت پتروشیمی هم که در بهار امسال در ایران برگزار شد ۵۰۰ شرکت از ۲۵ کشور به ایران آمده و زمینه‌های توسعه همکاری با ایران را بررسی کردند؛ مدیران و نمایندگان شرکت‌های خارجی با استقبال از رفع تحریم ها، آمادگی خود برای سرمایه‌گذاری مالی و انتقال فناوری به ایران و خرید محصولات کشورمان را اعلام کردند.

ناگفته نماند: ایران به تعبیر کارشناسان به عنوان بهشت صنعت سرمایه گذاری شناخته می شود، مزیت های بی نظیر صنعت پتروشیمی ایران سبب شده که سرمایه گذاران خارجی و به ویژه اروپایی ها تمایل فراوانی برای حضور درطرح های پتروشیمی کشورمان داشته باشند.

دولت یازدهم قصد دارد از فرصت فراهم شده در پساتحریم و پسابرجام(برنامه جامع اقدام مشترک)استفاده کرده و زمینه توسعه این صنعت را فراهم کند و بر این اساس، منابع مالی و فناوری های جدید را جذب کند.

در ماه های اخیر، مذاکرات گسترده ای با شرکت های اروپایی و آسیایی برای حضور در صنعت نفت انجام شده است که در صورت اجرایی شدن آنها ده ها میلیارد دلار در این صنعت جذب خواهد شد؛ چنانکه در خرداد امسال مذاکره درباره مشارکت سوئیسی ها در صنعت پتروشیمی به نتیجه رسیده و نخستین قرارداد همکاری ایران در صنعت پتروشیمی با یک شرکت خارجی به امضا رسید.

به گزارش شرکت ملی صنایع پتروشیمی، همزمان با لغو تحریم های اعمال شده علیه ایران، پتروشیمی صدف و شرکت ولدینگ اینجینیرز ( Welding Engineers) سوئیس قرارداد ساخت، نصب و راه اندازی واحد فوق را امضا کردند.

احمد جزایری مدیرعامل پتروشیمی صدف در عسلویه پس از امضای این قرارداد به وجود ظرفیت‌های همکاری میان دو شرکت اشاره کرد و گفت: با توجه به حساسیت بالای شرکت دارای صاحب دانش فنی ورسالیس (VERSALIS) ایتالیا در تولید محصول با کیفیت بالا، شرکت «ولدینگ اینجینیرز» سوئیس از سوی این شرکت ایتالیایی مورد تایید قرار گرفت و پس از مذاکره های فشرده سرانجام با در نظر گرفتن همه ابعاد، قرارداد طراحی، ساخت، نصب و راه‌اندازی این واحد نهایی شد.

این شرکت سوئیسی قرار است براساس دستورالعمل های ارائه شده از طریق شرکت دارای دانش فنی «ورسالیس» ایتالیا و شرکت شیمیایی صدف عسلویه بخش پایانی طرح را که شامل خشک کردن، بسته بندی و آماده کردن محصول برای ارائه به بازارهای داخلی و خارجی است ، با بهره گیری از فناوری های روز جهان طراحی نصب و راه اندازی کند.

هم اکنون ظرفیت تولید حدود ۶۱ میلیون تن تولید محصولات پتروشیمی در کشور وجود دارد که برای افق چشم انداز ۱۴۰۴ رسیدن به ظرفیت ۱۶۰ میلیون تن پیش بینی شده است.

دولت یازدهم برای دستیابی به این هدف، بر توسعه واحدهای نیمه کاره صنعت پتروشیمی تمرکز کرده و قصد دارد از طریق تامین منابع مالی داخلی و خارجی و جذب فناوری‌های جدید، ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی کشور را افزایش دهد.

باید خاطرنشان کرد: پس از اجرایی شدن برجام، با توجه به اخذ گواهی نامه های معتبر رده بندی بین‌المللی و رفع کامل تحریم های بیمه ای، محدودیت های مربوط به تردد نفتکش های ایران رفع شده و بر این اساس، دیگر در هیچ بندری در دنیا محدودیتی برای نفتکش های کشورمان وجود ندارد.

علی اکبر صفایی مدیرعامل شرکت ملی نفتکش در این باره گفته است: برای نفتکش هایی که مالکیت ایرانی دارند و نفتکش هایی که وارد بنادر ایران می شوند، هیچ مشکل بیمه‌ای وجود نخواهد داشت.

وی با بیان اینکه از این پس نفتکش های ایرانی می توانند به مقصد اروپا بارگیری کنند، ادامه داد: در حال طی کردن روند اخذ بیمه و مذاکره با شرکت های بیمه ای هستیم که با دستیابی به توافق درباره بهترین قیمت و شرایط، قراردادهای بیمه ای را امضا خواهیم کرد.

با وجود اینکه ایران دارای بزرگترین ناوگان نفتکش دنیاست، در دوران تحریم نمی توانست به طور کامل از این ظرفیت استفاده کند، اما برجام راه بازگشت نفتکش های ایران به بنادر جهان را هموار ساخت.

حتی شرکت های بین المللی نفتی از اروپا و آسیا هم پس از برجام به سراغ ایران آمده و تاکنون پنج نفتکش ایرانی را اجاره کرده اند که نشان دهنده نگاه مثبت شرکت های بین المللی به صنعت نفت ایران در پساتحریم است.

با توجه به ریسک بالای حمل محموله های نفتی، بنادر بسیاری از کشورها به شرطی اجازه تردد به نفتکش ها را می دهند که تحت پوشش بیمه های معتبر بین المللی قرار داشته باشند، بر این اساس به دلیل تحت پوشش قرار نگرفتن بیمه‌های بین المللی، حضور نفتکش های ایرانی در بسیاری از بنادر جهان از جمله اروپا با مانع مواجه شده بود.

با اجرایی شدن برجام در دی پارسال، تحریم های صنعت نفت و نفتکش ایران رفع شد، اما مذاکره با شرکت های بین المللی بیمه ای برای از سرگیری پوشش بیمه ای برای ایران، روندی زمانبر بود که پس از مذاکرات طولانی حاصل شد.

ناگفته نماند: از سوی دیگر، شرکت های بین المللی که به علت تحریم، تجهیزات صنعت نفت ایران و از جمله پارس جنوبی را بلوکه کرده بودند، پس از اجرایی شدن برجام، آزادسازی تجهیزات را آغاز کردند.

هزاران کالا و تجهیز استراتژیک صنعت نفت که در بخش های اکتشاف، تولید، پالایشگاه و پتروشیمی کاربرد دارد، در دوران تحریم بلوکه شد، به طوری که روند ساخت و توسعه برخی پروژه های صنعت نفت هم به همین دلیل کند و حتی متوقف شد. اما پس از اجرایی شدن برجام از دی پارسال، تجهیزات بلوکه شده به تدریج به ایران تحویل داده شدند که از جمله آنها می توان به تجهیزات مربوط به تاسیسات پارس جنوبی اشاره کرد.‌به عنوان مثال، برخی تجهیزات پارس جنوبی در مسیر انتقال توسط شرکت زیمنس آلمان به ایران به دلیل تحریم در سال ۹۱ توقیف شده و به امارات منتقل شده بود، اما در ماه های اخیر آزاد شده و در پارس جنوبی نصب شده است.

پس از برجام، شرکت های اروپایی علاوه بر پارس جنوبی، تجهیزات بلوکه شده سایر بخش‌های صنعت نفت را هم آغاز کردند به گونه‌ای که شرکت پالایش گاز فجر جم چندی پیش از آزادسازی تجهیزات بلوکه شده توسط کانادا و ورود آن به ایران خبر داد.