مقدمه :
رنگ ها و پوشش هاي صنعتي نقش مهمي در كنترل خوردگي در صنعت دارد از آن جايي كه شناخت هر چه بيشتر آنها و تهيه اطلس رنگ و پوشش كاري زمان بر ميباشد، با همت گروهي از كارشناسان علم شيمياين كار به انجام رسيده و انواع اين پوشش ها در نقاط مختلف شناسايي شده كه شناخت كامل اين محصولات موجب جلوگيري از خوردگي و نيز افزايش طول عمر سازه ها خواهد شد. اين مقاله مطابق با استانداردهاي جهاني SSPC و استانداردهاي سوئدي نوشته شده است.
1 -شرح موضوع:
خوردگي و فرسايش سرمايه هاي ملي هر كشوري را تهديد ميكند كه با توجه به شرايط آب و هوايي كشورمان كنترل اين روند مي تواند درصدي از هزينه ها را كاهش دهد. يكي از پر كاربردترين روش كنترل خوردگي، استفاده از رنگ و پوشش هاي صنعتي است.
-2 نگاهي به پوشش هاي صنعتي
1-2 -پوشش هاي اپوكسي پلي آميد و پلي آمين
اين نوع رنگ ها از جمله رنگ هاي حفاظتي بسيار مهم در صنعت رنگ به حساب مي آيند. اين رنگها دو جزئي و به صورت پايه اپوكسي (A) و پايه سخت كننده يا هاردنر (B) هستند. در شرايط صنعتي دريايي و جاهايي كه در معرض پاشش گاه و بيگاه مواد شيميايي اسيدي قليايي و نيز پاشش مكرر آب شيرين يا شور بوده و يا احتمال غوطه وري غير مداوم در آب شيرين يا شور بوده، به كار مي رود. پوشش اپوكسي از سختي، انعطاف پذيري و ضربه خوري بالايي برخوردار است و اصولاً به علت اين كه مقاومت خوبي در مقابل نور خورشيد ندارند در محيط هاي دروني به كار مي روند. به طور كلي پوشش هاي اپوكسي از چسبندگي بسيار بالايي به سطوح فلزي بتوني و فولادي برخوردار هستند و عموماً روي اسكلت هاي فلزي لوله ها و مخازن ذخيره مواد شيميايي مختلف تصفيه خانه ها و پالايشگاه ها و موارد مشابه به كار مي روند.
2-2 -پوشش هاي كولتار اپوكسي
پوشش هاي كولتار اپوكسي مي توانند تا حدي با قطران هاي حاصل از ذغال سنگ يا نفت خام مخلوط شده، اصلاح شوند و تشكيل اپوكسي كولتار دهند. بدين ترتيب مقاومت اين پوششها در برابر آب بيشتر شده، به همان نسبت از مقاومت شيميايي آن كاسته مي شود. پوشش هاي كولتار مانند اپوكسي ها ميتوانند بر پايه پلي اميد و آمين باشد. هر دو سيستم در شرايط بسيار سخت خوردگي مانند سطوح فولادي داخل آب دريا و زير خاك و روي سطوح دروني لوله هاي فاضلاب و لوله هاي انتقال نفت و گاز، در زير و روي خاك، بر روي بدنه كشتي ها و كف مخازن ذخيره گازوئيل و موارد مشابه به كار مي روند.
-3-2 پوشش هاي پلي اورتان
پوشش هاي پلي اورتان دو جزئي مي باشند و بر پايه رزين اكروليك با درصد هاي متفاوتي از (OH) كه بنا به مصرف و كاربرد پوشش متغيير است. جز (A) به نسبت هاي دستوري با جز (B) و حلال مخلوط مي شود و طي يك واكنش شيميايي و با از دست دادن حلال تشكيل يك پليمر سخت و مقاوم به خراش را مي دهد. فيلم حاصل محكم، مقاوم و در عين حال انعطاف پذير است و بر خلاف اپوكسي كه مقاوم به نور خورشيد نيست. اين پليمر مقاومت خوبي به نور خورشيد دارد و معمولا به عنوان پوشش نهايي مصرف مي شود.
-4-2 پوشش هاي آكروليك
رنگ هاي اكروليك بر پايه رزين هاي اكروليك گرما نرم و گرما سخت امولسيوني تهيه مي شوند، داراي مقاومت بسيار خوبي در برابر اشعه ماورا بنفش خورشيد دارند و در برابر هيدروليز نيز مقاومت بسيار عالي دارند. اين رنگ ها دوام و استحكام بسيار خوبي در برابر جريان هوا در بيرون داشته، از اين جهت عمدتاً در فضاي باز در زمينه صنعتي و حفاظتي و روي ماشين آلات، اتومبيل ها، صنايع شيميايي، عرشه كشتي ها، سازه هاي فولادي و نظاير اين مصرف زيادي دارند. اين رنگها بر روي ديواره بيروني داكت هاي بويلر هاي بخار اشكودا والين كه دماي بالاتر از 100 درجه باشند به كار رفته است.
-5-2 پوشش هاي بيتومني
اين پوشش ها از قديمي ترين پوشش ها به شمار مي رود و از سه منبع آسفالتي، كولتار و گيلسونيت ساخته مي شوند كه اسفالت از روغن خام، كولتار از باقيمانده تقطير ذغال سنگ و گيلسونيت از قير سخت كه در طبيعت يافت مي شود، بدست مي ايند. اين پوشش ها در زمينه هاي حفاظتي مربوط به روي لوله ها، تانك هاي ذخيره كه زير زميني دفن مي شوند، و نيز روي ريل ها، شاسي كاميون، رادياتور اتومبيل، اسكله ها و روي سطوح بتوني به گونه اي وسيع به كار مي روند.
-6-2 پرايمر زينك اتيل سيليكات و زينك ريچ اپوكسي
پرايمر هاي زينك اتيل سيليكات وزينك ريچ اپوكسي به صورت دو جزيي يا سه جزيي بوده و از درصد بالاي زينك در فرمولاسيون برخوردار است به طوري كه ضمن حفاظت كاتدي ايجاد سدي از فلز زينك مي كند كه از طريق هدايت الكتريكي به عنوان فلز فدا شونده موجب حفاظت شده و مانع از ايجاد ترك و شكاف بر روي سطح مي شود. سيستم زينك اتيل سيليكات در برابر اكثر حلال ها ي اليفاتيك و اروماتيك و روغن ها مقاوم است ولي در برابر حلال هاي كلرينه به دليل ايجاد اسيد كلريدريك مقاوم نيست.
نتايج فني بدست امده -آزمايشات رنگ:
در حال حاضر امكان انجام بيش از 50 نوع ازمايش در بخش پوشش وجود دارد بر اساس در خواست متقاضيان تلاش در جهت انجام ساير تست هاي مورد نياز به عمل خواهد امد تعدادي از اين تست ها توسط كارخانه سازنده رنگ به همراه محموله خريداري شده ارسال مي گردد و تعدادي از تست ها كه با ستاره مشخص گرديده است توسط بخش شيمي اندازه گيري مي شود.
منبع: ماهنامه کنترل کیفیت
