روند متفاوت قیمت‌ها در تالار محصولات پتروشیمی

بازار آزاد پلیمرها از اواسط هفته جاری تاکنون روند عمومی نوسان قیمت‌ها در بازار داخلی پلیمرها شرایطی ناموزون داشته تا جایی که برخی از گریدها رشد قیمت و برخی دیگر افت نرخ را تجربه کردند. این وضعیت دوگانه پس از مدت‌ها رفتار موزون و متناوب در بازار با جهت‌گیری یکسان تا حدودی نشان‌دهنده تغییر معادلات پیشین در بازار پلیمرها است. به عبارت ساده‌تر در گذشته اغلب قیمت‌ها با یک جهت‌گیری نوسان می‌کردند یا غالب بازار افزایش قیمت یا کاهش نرخ پیدا می‌کرد، ولی هم‌اکنون رفتار هر گروه کالایی در بازار پلیمرها با دیگر بخش‌های بازار می‌تواند در تضاد باشد. این نکته نشان می‌دهد که جهت‌گیری غالب پیشین که اغلب از روند قیمتی در بورس کالا و نرخ‌های پایه و حجم معاملات تاثیر می‌گرفت، در حال تغییر است و وضعیت عرضه و تقاضای هر کالا در بازار آزاد باعث تعیین قیمت‌ها می‌شود. این اتفاق را باید بسیار پراهمیت برشمرد، زیرا از یکسو نشان می‌دهد که بازارسازی برخی از فعالان و واسطه‌های بزرگ در بازار دیگر قدرت پیشین را نداشته و از سوی دیگر بازار از چند کانال خاص و متفاوت تغذیه می‌شود.

البته باید به این نکته نیز اشاره داشت که در شرایط فعلی حتی شرکت‌های بزرگ پتروشیمی نیز تلاش دارند تا خود را با وضعیت بازار داخلی و حجم تقاضای مؤثر وفق داده و وارد یک فاز رقابت با یکدیگر شوند. این رقابت شاید مهم‌ترین رخداد این روزهای بازار باشد، زیرا در صورت ادامه آن بازار برای صنعت پتروشیمی مدیریت گرید خواهد کرد نه به‌صورت دستوری از واحدهای و ارگان‌های دولتی؛ بنابراین می‌توان این گونه امیدوار بود که تولیدکنندگان بزرگ هم‌اکنون به سمت بازار داخلی متمایل شده و تلاش دارند تا بازار مصرف موجود و دائمی داخلی را حفظ کنند که البته از افت جذابیت صادرات هم حکایت دارد.

این اتفاق یعنی تمایل به حفظ بازار موجود داخلی از سوی برخی از تولیدکنندگان EX3 در حال پیگیری است و در آینده با افزایش تعداد تولیدکنندگان انواع پلی‌استایرن‌ها ( با افزایش تعداد تولیدکنندگان) وارد فاز جدیدی خواهد شد.

محدودیت کدهای معاف از مالیات در کنار بازگشت سقف ماهانه مجاز خرید بهین‌یاب در بورس کالا هم‌اکنون به‌صورت دو فاکتور قدرتمندی عمل کرده تا بازار را از دست برخی فعالان بزرگ و ثروتمند آن خارج کرده و به روند عمومی آن با خودنمایی مصرف‌کنندگان نهایی بازگرداند. البته هنوز نمی‌توان به صراحت از این رخداد یاد کرد زیرا برخی خریدها در مچینگ با آزادی عمل بیشتر و همچنین رصد قیمت‌های جهانی و تخمین قیمت‌های پایه پیش رو مواردی است که هنوز هم می‌تواند در روند انتظاری بازار اختلال ایجاد کند؛ هرچند که باز هم بازار آزاد داخلی به سوپاپ‌های اطمینانی از این قبیل نیاز دارد و البته هنوز هم بازار به حضور واسطه‌هایی که با تامین مالی به تقویت روند عرضه به بازار داخلی کمک می‌کنند محتاج خواهد بود. با توجه به این موارد و بررسی واقعیت‌های بازار، دیگر همچون گذشته نمی‌توان جهت‌گیری غالب بازار را تخمین زد و باید به هر گروه کالایی یا هر گرید جذابی به‌صورت مجزا توجه کرد. با توجه به این شرایط شاید تضاد قیمت‌ها و گریدها باز هم ادامه یافته و این شرایط حداقل تا اعلام قیمت‌های پایه جدید ادامه خواهد یافت. حجم تقاضای موثر در بازار و صنایع داخلی، حجم عرضه‌ها و حجم معاملات در بورس کالا، قیمت تمام شده در بورس کالا، واقعیت‌های مالیاتی و احتساب مالیات بر ارزش افزوده، هزینه حمل و نقل و نوسان قیمت‌های جهانی همچنین وجود یا نبود تقاضا برای محصولات نهایی در بازار داخلی یا سفارش تولید مواردی خواهند بود که دورنمای قیمت‌ها را تعیین خواهند کرد.

همچون هفته‌های قبل شرایط معامله محصولات پتروشیمی در بورس کالای ایران جذاب بود؛ هرچند که برخی از عرضه‌های جذاب همچون دی اتیل هگزانول یا جوش شیرین در لیست عرضه‌ها حضور نداشتند. البته باید به این نکته به‌صورت کلی اشاره داشت که معاملات محصولات شیمیایی برخلاف سایر هفته‌ها با عرضه‌های چندان جذاب و گسترده‌ای رو‌به‌رو نبوده تا جایی که حتی برخی از کالاهایی که در گذشته جذابیت چندانی نداشتند با خودنمایی تقاضا وضعیت جذابی را تجربه کردند. کاهش بیش از 9 درصدی بهای دی اتیلن گلایکول به نسبت آخرین معامله، افزایش بیش از 8 درصدی قیمت گوگرد کلوخه، روند افزایشی و آرام قیمت بسیاری دیگر از محصولات شیمیایی و همچنین تقویت تقاضا در مقایسه با هفته‌های گذشته را می‌توان مهم‌ترین ویژگی‌های معاملات روز گذشته به شمار آورد. درخصوص حجم معاملات باید به نکته مهمی اشاره کنیم، زیرا از یکسو عرضه‌ها جذابیت گذشته را نداشته و از سوی دیگر هجوم تقاضا باعث شد تا حجم نسبتا مطلوبی از معاملات به ثبت برسد. این وضعیت نشان می‌دهد که این بازار هم‌اکنون تشنه مواد اولیه است یعنی وضعیت تولید در صنایع مصرف‌کننده حالت مطلوبی دارد، بنابراین عدم عرضه کافی مواد اولیه می‌تواند به تجمیع تقاضا منجر شده و در صورت ثبت عرضه در بورس کالا، معاملات با جهش قیمت‌ها رو‌به‌رو خواهند شد. البته باید این احتمال را نیز در نظر داشت که در صورت افزایش قیمت‌های پایه محصولات شیمیایی (نه همه گریدهای محصولات پتروشیمی) در بورس کالا برای هفته آینده، عرضه‌کنندگان اصلی هم از رشد قیمت منتفع می‌شوند و هم از رقابت خریداران. بنابراین بازی دو سر بردی را تجربه خواهند کرد. در نهایت باید این گونه استناد کرد که هم‌اکنون بازار شرایط جذب عرضه‌های بیشتر را داشته و نیاز به رشد عرضه به شدت حس می‌شود البته کالاهایی نظیر جوش شیرین یا دی‌اتیل هگزانول شاید بیشتر مورد توجه واقع شوند. جوش‌شیرین از ابتدای اردیبهشت ماه تاکنون یعنی بیش از یک ماه است که عرضه نشده یعنی نیاز مبرمی به عرضه جوش شیرین حس می‌شود.

نکته پایانی را باید جهش بیش از 22 درصدی لوب کات سنگین در روز گذشته دانست که البته پس از چند بار عدم عرضه تجربه شد. این وضعیت ممکن است برای سایر محصولات شیمیایی نیز رخ دهد یعنی باید مدیریت بازار را در شرایط فعلی جدی گرفت، زیرا وجود تقاضای موثر در بازار داخلی مشهود شده است.