معاملات پلیمرها در بورس و بازار آزاد شرایط متغیری را در هفته‌های اخیر پیدا کرده تا جایی که تاثیرگذاری چند داده مختلف وضعیت نامتعادلی را در بازار پدید آورده است؛ با این حال انتظار می‌رود با گذشت زمان تعادل به این بازار مهم بازگردد. پایین بودن حجم معامله پلیمرها در بورس کالا، کاهش نسبی موجودی انبارها، نوسان حجم تقاضا در بازار آزاد، کاهش آرام و نامحسوس حجم عرضه‌ها در بورس کالا و همچنین محدودیت‌های روز‌افزون کدهای معاف از مالیات را می‌توان از مهم‌ترین وپژگی‌های معاملات در روزهای اخیر به شمار آورد.
مرجع پلیمر در بازار ایران به نقل از دنیای اقتصاد: در هفته گذشته حجم معامله پلیمرها در بورس کالای ایران تنها با 2 درصد رشد معادل 758 تن افزایش رو‌به‌رو شد و در نهایت شاهد ثبت معامله 37 هزار و 999 تنی انواع پلیمرها در بورس کالا بودیم که نتوانست انتظارات کلی از این بازار را پوشش دهد. به‌عنوان مثال کاهش قیمت‌های پایه در بورس کالا، رشد آرام قیمت‌ها در بازار داخلی، انتظار افزایش حجم تولید در صنایع پایین‌دستی و حتی افزایش محدود و آرام قیمت‌های جهانی برخی گریدهای پلیمری در اواسط هفته وضعیتی را پدید آورده بود که بازار انتظار افزایش حجم معاملات بیشتری را داشت. البته باید به این نکته نیز توجه کرد که در هفته گذشته حجم عرضه‌ها با 3500 تن کاهش به 45هزار و 700 تن رسید که کاهش حجم معاملات را تا حدود بسیاری توجیه می‌کند.
درخصوص کاهش آرام حجم عرضه‌ها البته به گواهی اعلامیه عرضه در هفته‌های اخیر باید به چند ابهام توجه داشت. مهم‌ترین ابهام را باید کاهش ادامه‌دار حجم عرضه‌ها در سال جاری دانست تا جایی که عرضه‌ها از بیش از 60 هزار تن در ابتدای سال جاری، هم‌اکنون به نزدیکی 45 هزار تن کاهش یافته که از افتی 23 درصدی حکایت دارد. این مطلب هرچند که با اورهال برخی واحدهای پتروشیمی همپوشانی دارد ولی نمی‌تواند این حجم محسوس کاهش عرضه را در بورس کالا توجیه کند. نکته مهم درخصوص کاهش نسبی حجم معاملات در کنار وجود جذابیت در بازار داخلی را باید نوسان حجم عرضه‌ها دانست، زیرا در برابر کاهش حجم عرضه تنها شاهد سرکوب تقاضا خواهیم بود نه چیز دیگری. البته کاهش حجم عرضه‌ها دقیقا همگام با کاهش قیمت‌های پایه در بورس کالا است که شائبه بازارسازی را تقویت خواهد کرد.
با توجه به این شرایط نمی‌توان درخصوص کاهش حجم معاملات در بورس کالا ادعای مشخصی همچون عقب‌نشینی خریداران یا کاهش جذابیت تقاضا در بازار داخلی ارائه کرد زیرا پای عرضه در میان است. شاهد این مدعا را می‌توان در تعداد رقابت قیمتی در روزها و هفته‌های اخیر در بورس کالا دانست که با وجود پایین بودن نسبی حجم معاملات هفتگی، رقابت بسیار بالا بود، تا جایی که برای بسیاری از گریدهای پلیمری شاهد افزایش قیمت‌ها و حتی ثبت سقف رقابت قیمتی بودیم.
در هر حال کاهش حجم معاملات در بورس کالا را باید سیگنالی برای کاهش حجم عرضه‌ها به بازار داخلی به شمار آورد که می‌تواند با برتری تقاضا بر عرضه‌ها، شرایطی جدید را با افزایش آرام قیمت‌ها موجب شود؛ هرچند در شرایط فعلی و با نزدیکی به ماه مبارک رمضان، ممکن است بازار هم به سمت تقویت تولید و عرضه‌ها پیش برود، با این حال احتمال افزایش قیمت‌ها وجود دارد.
نکته دیگر درخصوص کاهش حجم معاملات را می‌توان در معاملات مچینگ جست‌وجو کرد. در حالی که این معاملات تاثیر چندانی بر حجم تقاضا نداشته ولی به شدت بر حجم معاملات تاثیرگذار خواهند بود. تجربه نشان داده وضعیت کلی معاملات در مچینگ به سمت کدهای معاف از مالیات متمایل بوده یعنی این گروه از خریداران اغلب حجم خرید در مچینگ را به خود اختصاص می‌دهند.
در این بین پس از نگارش نامه‌ای از سوی دفتر صنایع تکمیلی شرکت ملی صنایع پتروشیمی به تمامی شرکت‌های پتروشیمی مربوطه، شاهد هستیم که اغلب این قبیل واحدهای تولیدی نسبت به اعمال محدودیت‌های بیشتر بر کدهای معاف از مالیات سختگیری بیشتری به عمل آورده تا جایی که دیگر خرید بدون پرداخت مالیات بر ارزش افزوده و فروش در بازار داخلی، جذابیت گذشته را ندارد. این مطلب را باید جدی گرفت، زیرا بخش بزرگی از عرضه‌ها در بازار داخلی از سوی کدهای معاف از مالیات به بازار روانه می‌شود که البته قیمت تمام شده پایین‌تر آن سیگنال مهمی برای عرضه‌های ارزان‌قیمت در بازار آزاد به شمار می‌رود.
باید به این نکته نیز اشاره کرد که تاکنون آمار رسمی و موثقی از حجم فعالیت کدهای معاف از مالیات و عرضه این گروه از فعالان بازار به سمت بازار داخلی ارائه نشده است؛ هرچند محاسبه و استحصال چنین آماری شاید غیر ممکن باشد اما شواهد آن در بازار داخلی بارها مشاهده شده است. به‌عنوان نمونه می‌توان از قیمت‌هایی در بازار آزاد نام برد که حتی از قیمت تمام‌شده در بورس کالا بدون احتساب هزینه حمل و نقل نیز پایین‌تر است. چنین واقعیتی تنها سه دلیل می‌تواند داشته باشد؛ یا خرید بدون پرداخت مالیات بر ارزش افزوده یا فروش با زیان یا عرضه کالای ارزان خرید پیشین.
با توجه به فاصله زمانی موجود از آخرین افزایش قیمت‌های پایه در بورس کالا باید گفت که احتمال اول ضعیف بوده و نمی‌تواند چندان بر بازار داخلی تاثیر بگذارد. درخصوص فروش با زیان نیز چنین احتمالی جز برای برخی فعالان خاص و محدود و البته حجم‌هایی ناچیز نمی‌تواند واقعیت داشته باشد بنابراین خودنمایی کدهای معاف از مالیات که قیمت تمام‌شده آنها به نسبت سایر فعالان بازار چیزی نزدیک به 9 درصد پایین‌تر است، مهم‌ترین دلیل این رخداد خواهد بود.
روند معاملات پلیمرها
