مرجع پلیمر در بازار ایران (پليم پارت) به نقل از دنیای اقتصاد:بازار محصولات پلیمری در روزهای اخیر وارد یک فاز جذاب و مهم شده است زیرا افزایش محسوس حجم معامله پلیمرها شرایط را به گونه‌ای ترسیم کرده که رؤیای معاملات 77 هزار تنی پلیمرهای استاندارد به وقوع پیوسته است. به عبارت ساده تر در هفته گذشته رکورد تاریخی معاملات پلیمرهای استاندارد به ثبت رسیده که می‌تواند دورنمای روزهای بهتری برای صنایع پایین دستی به شمار بیاید. با توجه به تعطیلات پیش رو، اثرگذاری این شرایط جدید غالبا به سال آینده منتقل خواهد شد هرچند خوش‌بینی‌های بزرگی نسبت به دورنمای این صنعت در بخش‌های بالادستی و پایین‌دستی و همچنین سودآوری معامله پلیمرها باعث ثبت این رکورد شده است. باتوجه به جایگاه خاص مواد اولیه در صنایع پایین‌دستی پتروشیمی همچون صنعت پلاستیک می‌توان از هم اکنون جهشی شتابان را در بهبود وضعیت تولید این صنعت نوید داد.
رکورد‌شکنی پلیمرها
در هفته‌ای که گذشت حجم معامله مواد اولیه پلیمری در بورس کالا جهش قابل ملاحظه‌ای پیدا کرد تا جایی که با ثبت حجمی غیرمنتظره، رکورد حجم معامله پلیمرها در بورس کالای ایران شکسته شد. در هفته گذشته حجم معامله هفتگی پلیمرها با 13 درصد رشد رو به رو بود تا جایی که توانست رقمی نزدیک به 77 هزار تن را به ثبت برساند. این در حالی است که حجم معامله پلیمرها در هفته گذشته نیز با رشدی 30 درصدی همراه بود. با توجه به این دو رشد پیاپی، روزهای اخیر را باید جشن معاملات پلیمرها در بورس کالای ایران در 5 سال اخیر دانست. احتمال افزایش بیشتر قیمت‌های جهانی، عدم اعتماد به کاهش بیشتر قیمت دلار، خرید به منظور جلوگیری از خواب سرمایه در تعطیلات پیش رو، تلاش برای حداکثر استفاده از ظرفیت بهین یاب و همچنین رویکرد خرید در روزهای پایانی سال همچون سال‌های اخیر را می‌توان از دلایل این رشد به شمار آورد. با توجه به جهش محسوس حجم معامله پلیمرها در دو هفته اخیر به نظر می‌رسد از یک سو بخش بزرگی از پتانسیل خرید مستهلک شده و همچنین حجم عرضه‌ها به بازار داخلی کاهش یابد ولی مشخص نیست بازار در هفته پیش رو و با تغییر شکل احتمالی عرضه پلیمرها چه رویکردی را در پیش بگیرد.
اهمیت این حجم معاملات از یک جانب دیگر نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد و آن لحاظ شدن حجم معاملات انواع OFF در آمارهای معاملاتی است ولی در معاملات هفته گذشته، رقم 77 هزار و 49 تن بدون احتساب این قبیل عرضه‌هاست و تنها به انواع استاندارد باز می‌گردد بنابراین جذابیت بیشتری به همراه دارد. در هفته گذشته شاهد معامله 1756 تن انواع پلیمرهای OFF بودیم که می‌تواند به این حجم معاملات اضافه شود.
هم‌اکنون در بازار داخلی پلیمرها ترس از افزایش قیمت دلار و همچنین امیدواری به رشد قیمت‌های جهانی محصولات پلیمری به دلیل تقویت بهای جهانی نفت خام جدی شده هرچند از سیگنال‌های معتبری نیز برخوردار است. از سوی دیگر امیدواری‌ها به بهبود حجم تولید در صنایع پایین دستی در سال آینده در کنار کاهش نرخ سود بانکی مواردی است که جمعا خوش‌بینی‌ها را به بازار پلیمرها تزریق کرده است. در نهایت به صراحت باید به این نکته اشاره کرد که خوش‌بینی‌ها به دورنمای بازار بیش از واقعیت است یعنی ممکن است چندان هم امیدواری‌های موجود در دورنمای بازار محقق نشود. با توجه به افزایش حجم عرضه‌ها در روزهای پیش رو در کنار تغییر قیمت‌های پایه، شاید دورنمای قیمتی در بازار داخلی مستعد تغییر باشد هرچند نیاز به موشکافی بیشتری دارد.
نگاهی به روند کلی قیمت پلیمرها در بورس کالای ایران نشان می‌دهد نزدیک به 2 هفته پیاپی قیمت‌ها در مسیر افزایش قرار داشته که این رشد با افزایش حجم معاملات نیز همراه بوده است. تجربه سال‌های اخیر نشان می‌دهد افزایش قیمتی اغلب با بازگشت خریداران و تقویت حجم معاملات در یک مسیر قرار داشته و البته خروجی این توالی، بهبود شرایط کلی در بازار خواهد بود. با توجه به این وضعیت در کنار دورنمای قیمت‌ها در سال آینده می‌توان به تقویت حجم تولید در صنایع پایین‌دستی امیدوار بود هرچند روزهای بسیار سختی را پشت سر گذاشته است.
در هفته گذشته و پس از اعلام افزایش قیمت‌های پایه، پلی‌اتیلن ترفتالات بطری و پلی‌اتیلن ترفتالات نساجی همچنین پلی‌اتیلن‌های سبک خطی، پلی‌اتیلن سنگین تزریقی، سنگین بادی، پلی‌استایرن انبساطی و مخصوصا پلی‌پروپیلن‌های شیمیایی با کاهش حجم معامله رو به رو شدند که سیگنال بسیار مهمی برای دورنمای بازار به شمار می‌آید. از طرف دیگر سایر گریدهای پلیمری همچون پلی‌اتیلن سبک فیلم، پلی‌پروپیلن نساجی، PVC، سنگین اکستروژن یا گریدهای لوله، سنگین فیلم یا سایر پلی‌استایرن‌ها و گریدهای سنگین دورانی با افزایش حجم معامله همراه شدند که در کل توانستند حجم معاملات پلیمرها را افزایش دهند. درخصوص گریدهای لوله یا سنگین اکستروژن باید گفت که پس از برداشته شدن سقف مجاز قیمتی، عرضه این کالا از جذابیت بیشتری برخوردار شد هرچند متوسط قیمتی این گروه کالایی با افزایش چندانی همراه نبود. به نظر می‌رسد بازار پس از برداشته شدن سقف قیمتی این کالا دیگر تمایلی به واسطه گری یا سفته بازی برای این گروه کالایی نداشته که در کنار افزایش حجم عرضه‌ها، ثبات نسبی بازار را به همراه داشت. این شرایط در کل نشان می‌دهد برداشته شدن سقف نوسان قیمتی این گروه کالایی در نهایت به نفع خریدار نهایی تمام شد. البته در کنار این وضعیت باید به یک شائبه در بازار نیز اشاره داشت که می‌تواند چهره دیگری از این وضعیت را ترسیم کند. با توجه به افزایش حجم معامله این گروه کالایی و عدم جهش محسوس قیمت‌ها این ذهنیت پیش می‌آید که برخی فعالان بزرگ که دستی در عرضه هم دارند با حمایت از بازار و افزایش حجم عرضه‌های خود، تلاش دارند تا از برداشته شدن سقف قیمتی حمایت کرده و شرایط را به گونه‌ای ترسیم کنند که دلیل بهبود بازار، این اقدام بوده است. البته پس از مدتی شرایط به روال گذشته بازگشته و برخی محصولات همچون جوش‌شیرین باز هم با التهاب میهمان بازار خواهد بود. به‌عنوان نمونه می‌توان به این نکته اشاره کرد که حجم معامله این گروه کالایی در هفته گذشته به‌صورت متوسط دوبرابر متوسط هفته‌های گذشته بوده است، هرچند که به نسبت برخی هفته‌ها نزدیک به 3 برابر حجم معاملات را نیز شامل می‌شود.
معاملات محصولات شیمیایی
در هفته گذشته حجم معامله محصولات شیمیایی در بورس کالای ایران کاهش محدودی داشت، ولی بازهم در سطوح بالای پیشین قرار دارد. این حجم در هفته گذشته با 3/ 5 درصد کاهش معادل 1020 تن رو به رو شد تا جایی که در نهایت حجم معامله محصولات شیمیایی در بورس کالای ایران به 17 هزار و 951 کاهش یافت، هرچند که هنوز هم در سطوح مطلوبی قرار دارد. درخصوص معاملات محصولات شیمیایی و البته کاهش حجم معامله در کنار افزایش محسوس حجم معامله محصولات پلیمری، باید با دقت بیشتری به معاملات توجه کرد. از یک‌سو با توجه به افزایش حجم عرضه انواع مختلف آمونیاک، از جذابیت خرید کاسته شد هرچند که برخی از عرضه‌های مهم نیز با بی‌میلی خریداران رو‌به‌رو شد. به جز آمونیاک؛ الکیل بنزن خطی و آروماتیک سنگین پتروشیمی بیستون، دی‌اتیلن گلایکول و منو‌اتیلن گلایکول پتروشیمی مارون، کریستال ملامین پتروشیمی ارومیه، ارتوزایلن پتروشیمی بوعلی سینا، زایلین مخلوط پتروشیمی بندرامام، تولوئن دی‌ایزو‌سیانات (TDI) پتروشیمی کارون، منو اتانول آمین پتروشیمی شازند و اسید سولفوریک شرکت ملی صنایع مس ایران از جمله کالاهایی بود که به‌رغم وجود عرضه، با معامله رو‌به‌رو نشد. درخصوص محصولات شیمیایی ذکر این مطلب ضروری است که همچون سایر محصولات پتروشیمی مخصوصا پلیمرها، امکان انبارکردن این گروه کالایی وجود نداشته، حتی توان انبارداری این قبیل مواد اولیه در واحدهای تولیدی نیز محدود است. از سوی دیگر توجه به مسائل ایمنی و برخی ویژگی‌های فنی و همچنین عدم اعتماد به دورنمای قیمت‌ها، مواردی است که از افزایش حجم معامله محصولات شیمیایی ممانعت به‌عمل آورد. با توجه به این شرایط به احتمال قوی اوج معاملات محصولات شیمیایی به سال آینده موکول خواهد شد.
بازار آزاد پلیمرها
در هفته گذشته بازار محصولات پلیمری دو روند کلی و متضاد را در پیش گرفت. در ابتدای هفته بازار با روندی کاهشی همراه بود ولی با اعلام قیمت‌های پایه جدید با جهت‌گیری افزایشی، بازار وارد یک فاز صعودی شد. این در حالی است که هرچند از شتاب رشد قیمت‌ها کاسته شده، ولی بازهم جهت کلی بازار هنوز افزایشی است. دلیل اصلی روند کاهشی قیمت‌ها در ابتدای هفته گذشته را باید افزایش آرام حجم عرضه‌ها در بازار داخلی به کمک افزایش حجم معاملات در بورس کالا دانست که البته در کنار کاهش قیمت دلار نیز تأثیر کاهشی بیشتری پذیرفت. از سوی دیگر پس از افزایش قیمت‌های پایه در بورس کالا و تثبیت محدود بهای ارز آزاد، بازار پلیمرها به سمت رشد قیمت‌ها متمایل شد هرچند که افزایش قیمت‌های جهانی نیز در این روند رو به رشد مؤثر بود. این در حالی است که هم اکنون انتقال عرضه‌ها از بورس به بازار با قیمت‌های پایه بالاتری صورت می‌گیرد یعنی قیمت تمام شده در بازار آزاد به آرامی در حال افزایش است که سیگنال مهمی برای رشد قیمت‌ها به‌شمار می‌آید. با توجه به افزایش قیمت‌های جهانی، تثبیت نسبی بهای ارز و همچنین افزایش قیمت‌های مورد معامله در بورس کالا ممکن است این روند صعودی بازهم ادامه یابد هرچند که خودنمایی سیگنال‌های اصلی به سال آینده موکول خواهد شد.
اما و اگرهای دلاری بازار
قیمت دلار در بازار آزاد در روزهای گذشته پس از ورود به یک روند کاهشی، به نسبت تثبیت شد تا جایی که ممکن است از این پس وارد یک فاز افزایشی شود. خوش‌بینی‌های چندانی نسبت به بازار ارز وجود ندارد یعنی اغلب فعالان بازار به کاهش جدی قیمت‌ها امیدوار نبوده که البته پشتوانه‌های منطقی قدرتمندی نیز دارد. اما و اگرهای سوئیفت ادامه داشته و هنوز اغلب بانک‌های بین‌المللی، بانک‌های ایرانی را به رسمیت نشناخته و درخصوص منشأ آن و همچنین فرآیند انتقال آن تشکیک می‌کنند. این شرایط به مثابه آن است که هنوز گشایش‌های مورد نیاز در سیستم بانکی ایران و روابط با سایر کشورها و بانک‌های جهانی محقق نشده، بنابراین نمی‌توان چندان هم به دورنمای بازار امیدوار بود. از طرف دیگر تردید در بازگشت دارایی‌های ارزی ایران در کنار احتمال افزایش واردات همچنین اما و اگرهای منابع ارزی حاصل از صادرات نفت خام یا میعانات گازی و این قبیل حامل‌های انرژی به‌صورت خام وجود داشته و می‌تواند به ابهامات پیش‌رو نیز دامن بزند.
حال پس از پایان یافتن انتخابات و وجود فاصله زمانی تا انتخابات ریاست جمهوری، این ذهنیت وجود دارد که بالاخره دولت چه برنامه‌ای را برای مدیریت نرخ ارز در پیش خواهد گرفت. با توجه به قیمت‌هایی نزدیک به 3000 تومان در بودجه سال آینده، احتمالا دولت تمایل دارد تا قیمت دلار را کاهش دهد و این به معنی کاهش حجم صادرات صنایع کوچک و عدم تحقق رشد اقتصادی با محوریت تولید بر پایه صادرات خواهد بود. به جرأت نمی‌توان هیچ آینده‌ای را برای نرخ ارز ترسیم کرد چون مشخص نیست دولت چه برنامه‌ای برای آینده این بازار دارد. در صورتی که دولت بخواهد ارز را تک‌نرخی کند، مجبور است ارز آزاد را به ارز دولتی یعنی نزدیک به 3هزار تومان نزدیک کرده ولی تجربه نشان داده که این رویکرد نمی‌تواند ادامه داشته باشد زیرا در نهایت نرخ ارز رسمی خود را به ارز آزاد ارتقا خواهد داد. با توجه به تمامی این موارد دورنمای مبهم جاری بازهم ادامه خواهد یافت و نمی‌توان برنامه دقیق و درستی را حداقل برای صادرات در صنایع کوچک و پایین‌دستی ترسیم کرد.
