مرجع پلیمر در بازار ایران (پلیم پارت):فناوری نانو به تکنیک طراحی، توصیف، تولید و کاربرد ساختار، ابزار و سیستمها در مقیاس نانو اطلاق میشود. این فناوری با کنترل ابعاد و ساختار ماده در دامنه ۱ تا ۱۰۰ نانومتر ویژگیهای جدید و بینظیری را به آن میدهد. فناوری نانو، فناوری جدیدی است که همه دنیا را فرا گرفته است و به بیانی دقیقتر میتوان گفت که این فناوری بخشی از آینده نیست بلکه همه آینده است.
از آنجا که این فناوری یک رویکرد جدید به همه علوم و فنون میباشد و همچنین با توجه به توسعه صنعت قالبسازی، فناوری نانو کاربردهای گستردهای در این صنعت یافته است. بخش عمدهای از قطعات موجود در صنایع مختلف برای رسیدن به شکل و خواص مطلوب، حداقل یکی از فرایندهای شکلدهی از جمله: فورج، نورد، اکستروژن، کشش عمیق و غیره را پشت سر میگذارند.
فناوری نانوپوششهای سخت و مقاوم
از اینرو این نوشتار صرفا به کاربردهای «فناوری نانوپوششهای سخت و مقاوم» معطوف شده است. به عنوان مثال در فورج با پرس چکشی، پرس به صورت ضربهای نیروی چند ده تنی و در برخی موارد، چند صد تنی را در کسری از ثانیه به قالب وارد میکند. چنین شرایط حادی عامل اصلی کاهش عمر قالب است که هزینههای تعمیر و نگهداری قالب را به طرز چشمگیری افزایش میدهد.
بیش از یکصد سال است که از عملیات سطحی و استحکامبخشی موضعی سطح، به عنوان راهکاری عملی برای بهبود عملکرد و افزایش عمر قالبها استفاده میشود. در دو دهه اخیر با ظهور فناوریهای نوین، فرایندهای سنتی گذشته یا با این فناوریها تکمیل و اصلاح شده و یا اینکه جایگزین مناسبی برای آنها معرفی شده است.
برای مثال در فرآیند آبکاری کروم سخت سنتی، سختی و مقاومت به سایش پایین، زبری سطح بالا و مضرات زیستمحیطی از جملهی این عیوب است. ضمن اینکه بهبود خواص سطحی حاصل از روشهای نوین بسیار بیشتر از فرآیندهای سنتی است. حفظ، نگهداری و تعمیرات قالبها در صنایع مختلف، در برابر سایش، خوردگی و مقاومت به ضربه از موارد مهم میباشد.
در این روشها، همواره سایش جزء مشکلات و دغدغههای اساسی صنعتگران است که سبب تخریب قالبها و نیز افت خواص و کیفیت سطحی محصولات میشود. به همین دلیل، تحقیقات بسیاری در زمینهی روشهای کاهش ضریب اصطکاک با استفاده از روانکارهای مختلف و اعمال فرایندهای سطحی گوناگون در قالب صورت گرفته است. در سالهای اخیر با گسترش فناوری نانو، شرکتهای بزرگ دنیا سعی در استفاده از این فناوری در افزایش عمرکاری و کیفیت قالبهای خود نمودهاند.