مرجع پلیمر در بازار ایران: هفته گذشته باز هم حجم معاملات هفتگی پلیمرها در بورس‌کالا کاهشی بود. دلیل آن را هم باید در کاهش نسبی عرضه‌ها و مخصوصا کم‌توجهی خریداران جست‌وجو کرد. در هفته گذشته به نسبت هفته قبل از آن حجم معاملات پلیمرهای بورس‌کالا با ۲/ ۱۰ درصد افت به ۳۸ هزار و ۴۸۴ تن رسید که در کمترین حجم معاملاتی خود در ۹ هفته اخیر قرار دارد.
در هفته گذشته حجم عرضه پلیمرها در بازار فیزیکی (اصلی) به نزدیکی ۷۵ هزار تن رسید که در کمترین رقم خود از هفته منتهی به ۱۷ خردادماه تاکنون قرار دارد. حجم تقاضا هم به نزدیکی ۴۶ هزار تن رسید که کمترین رقم ثبت شده در ۹ هفته اخیر است. این روند نشان می‌دهد که باید دلیل اصلی کاهش حجم معاملات را در افت تقاضا در کنار کاهش عرضه‌ها جست‌وجو کرد. البته وجود یک روز تعطیلی در هفته گذشته و یک روز تعطیل در هفته جاری را هم باید در نظر گرفت که به افت تقاضا منجر می‌شود.
ذهنیت کاهش قیمت‌های پایه در بورس‌کالا در کنار بیم و امیدهای موجود از آغاز عرضه‌های اعتباری مواردی است که می‌تواند به افت تقاضا منتهی شده باشد اگرچه بازار مدت‌هاست که در رکود قرار داشته و برای خروج واقعی از رکود و افزایش حجم معاملات به بیش از ۵۰ هزار تن در هفته به گذشت زمان نیاز داریم. در گذشته به این نکته اشاره کرده بودیم که دوره‌های رکود در بازار پلیمرهای بورس‌کالا اغلب زمانی نزدیک به ۳ ماه را در بر دارد، بنابراین برای خروج واقعی از رکود احتمالا باید تا آخر شهریورماه صبر کرد. همین موارد نشان می‌دهد که هنوز دوره رکود در این بازار به پایان نرسیده است و شاید هفته جاری هم، وضعیت معاملات تفاوت چندانی با اوضاع فعلی نداشته باشد. البته در هفته گذشته به نسبت؛ معاملات نقدی – مچینگ در بورس‌کالا بیش از گذشته فعال بود که این داده هم به کمک معاملات آمده است اگرچه در نهایت اثرگذاری چندانی نداشت.
سهم 51 درصدی معاملات از عرضه ها
در هفته گذشته شاهد بودیم که ۵۱ درصد از عرضه‌ها مورد معامله قرار گرفت که در کمترین میزان خود در ۶ هفته اخیر قرار دارد که نشان می‌دهد بازار اگرچه روزهای سختی را سپری می‌کند ولی باز هم ردپایی از وجود تقاضا دیده می‌شود. خریدار نهایی در شرایط فعلی برای تامین مصرف واقعی خود به خرید از بورس‌کالا نیاز دارد اما این حجم خرید به قدری نیست که بتوان از آن به‌عنوان بهبود یاد کرد. در هفته گذشته نسبت تقاضا به عرضه‌ها ۶۱/ ۰ بود که در کمترین رقم خود در ۹ هفته اخیر جای گرفته است.
به‌رغم برخی شواهد شکننده از بهبود، هنوز بازار تا خروج از رکود فاصله دارد. این مطلب به وضوح در نوسان حجم معاملات و نمودار داد و ستد پلیمرها در بورس‌کالا مشهود است. این روند تا زمانی که تغییر نکرده و شاهد بازگشت خریداران نباشیم به معنی خروج از رکود نیست. این رکود البته برای تمامی اهالی بازار مخرب خواهد بود. چیزی که در این بین مهم ارزیابی می‌شود نوسان قیمت‌هاست. بازارها مدت‌هاست که عادت کرده در رشد نرخ خریداری کرده و در افت قیمت‌ها عقب‌نشینی کنند. این رفتار را می‌توان حتی در معاملات هفته گذشته PVC هم مشاهده کرد. البته روند کلی نوسان نرخ در بازارهای جهانی PVC با بسیاری از گریدهای مختلف در تضاد است ولی با رشد قیمت‌ها در بورس‌کالا، افزایش حجم معاملات را هم شاهد هستیم. نوسان حجم عرضه‌ها هم در این مسیر بی‌تاثیر نیست ولی در کل بازارها این عادت خود را رها نکرده‌‌اند و شاید برای بسیاری از دوره‌های زمانی جذاب و سودآور باشد. چیزی که هم‌اکنون برای بازار مهم است میزان تقاضا برای محصولات نهایی است. تا زمانی که شرایط تقاضای واقعی در بازار برای مصنوعات پلیمری و محصولات نهایی پتروشیمی فراهم نباشد بازار به حرکت در نمی‌آید ولی شواهدی از آن را می‌توان به مرور زمان مشاهده کرد. در هفته‌های اخیر شواهدی از بهبود را شاهد بودیم ولی با کاهش عرضه‌ها و حتی شتاب‌گرفتن افت قیمت‌های پایه در بورس‌کالا، این روند متوقف شد و باز هم بازار وارد فاز صبر و نظاره شد. این درحالی است که مصرف‌کننده نهایی مواد اولیه در صورت وجود سفارش تولید یا مشاهده بازاری قدرتمند و جذاب باز هم به خرید روی می‌آورد اگرچه این جرقه‌های نسبی هنوز به‌صورت واقعی به خروج از رکود منتهی نشده است.
نوسان قیمت دلار آزاد هم برای تخمین رفتار اهالی بازار مهم است. تا زمانی که دلار میل به افت نرخ دارد نمی‌توان انتظار هجوم خریداران را داشت ولی در همین روند کاهشی هم اگر قیمت‌ها به سطوحی منطقی دست پیدا کنند که بازار این نرخ را به هر دلیل بپذیرد، می‌توان انتظار رشد تقاضای موثر برای محصولات نهایی را مطرح کرد. از سوی دیگر حجم معاملات هفته گذشته به قدری پایین بود که می‌توان گفت از حداقل‌های بازار هم کمتر است. به‌نظر نمی‌رسد اوضاع در هفته گذشته، بدترین شرایط در ۹ هفته اخیر را داشته باشد ولی حجم معاملات دقیقا در کمترین حد در ۹ هفته اخیر قرار گرفت. شاید اوضاع در هفته جاری هم مشابه هفته گذشته باشد و حجم معاملات بزرگی را تجربه نکنیم ولی این شرایط بدتر از اوضاع واقعی در بازار آزاد خواهد بود. این یعنی میزان تغذیه واقعی در بازار کمتر از نیاز خریداران خواهد بود و به‌رغم افت قیمت‌های پایه در بورس‌کالا، مقاومت در برابر کاهش نرخ شدیدتر از هفته‌های قبل باشد. البته چند هفته است که می‌توان مقاومت بازار در برابر افت قیمت‌ها را مشاهده کرد ولی این مقاومت‌ها تاکنون در برابر کاهش نرخ در بورس‌کالا بی‌اثر بوده و قدرت کاهش نرخ بورسی بیش از توان خریداران واقعی در بازار است. البته در شرایطی که تکانه‌های افت قیمتی در بازار دلار یا نرخ‌های پایه در بورس‌کالا مشهود است نمی‌توان به کاهش قیمت‌ها خرده گرفت هرچند در کل برای به دام انداختن تقاضا موثر خواهند بود.
هم‌اکنون بازار در یک دو راهی جدی قرار دارد. از یکسو قیمت‌ها به‌صورت کلی به ارقام پایان سال گذشته رسیده و از سوی دیگر احتمال کاهش بیشتر نرخ هم وجود دارد. این ذهنیت کاهش نرخ در بازار آزاد هم جدی است و خریداران ناخودآگاه حجم خرید خود را از میزان نیاز مرسوم، به خرید در حد ضرورت تقلیل داده‌اند. این روند نشان می‌دهد که تقاضای واقعی موجود در بورس‌کالا یک تقاضای خرید قطعی است و شاید تقاضای واقعی از این ارقام پایین‌تر نیاید ولی همین ادعا هم چندان محکم نیست. در مورد دورنمای بازار نمی‌توان اظهارنظر قاطعی داشت ولی احتمال کاهش بیشتر حجم معاملات چندان قدرتمند نخواهد بود. میل بازار به سمت افت قیمت‌هاست و تا زمانی که قیمت‌های پایه در بورس‌کالا از این روند نزولی تبعیت کنند چیزی جلودار کاهش نرخ در بازار نخواهد بود. باز هم باید با صراحت عنوان کرد که دورنمای بازار از مسیر قیمت‌های پایه در بورس‌کالا رقم خواهد خورد و احتمال تداوم افت قیمت‌های پایه وجود دارد.
منبع: دنیای اقتصاد
