مرجع پلیمر در بازار ایران: محققان دانشگاه علم و صنعت به فرمولاسیون کامپوزیت‌هایی دست یافتند که بدون ترکیب شدن با مواد نفتی و ایجاد تغییر در بدنه مخازن نفتی، قادر است در مدت ۳ ماه مخازن نفتی درگیر با خوردگی را ترمیم کند و تاکنون ۹ مخزن نفتی موجود در کشور با استفاده از این مواد پلیمری بازسازی شدند.
دکتر محمود شکریه، رئیس مؤسسه کامپوزیت ایران و استاد دانشگاه مکانیک دانشگاه علم و صنعت ایران در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه مخازن ذخیره نفت و لوله‌های انتقال نفت بر اثر مرور زمان دچار تخریب و خوردگی می‌شوند، گفت: مخازن نفتی که مقادیر زیادی نفت در آنها ذخیره می‌شود، زمانی که دچار خوردگی می‌شوند مواد داخل آنها به بیرون مخازن نشت می‌کند و این امر آلودگی محیط زیست را به دنبال دارد. از این رو نیاز به تعمیرات اساسی بر روی آنها است.
مجری طرح ادامه داد: در روش سنتی برای مقاوم‌سازی مخازن درگیر با پدیده خوردگی، ابتدا نفت آن تخلیه می‌شود و بعد از آن ورق کف مخزن بریده شده و ورق‌های جدید از طریق جوشکاری و برشکاری فلزی جایگزین آنها می‌شود. در این روش همچنین نیاز است گاز خنثی در مخزن تزریق شود تا از بروز آتش سوزی در داخل مخزن جلوگیری به عمل آید.
وی ادامه داد: علاوه بر آن برای وارد کردن ورق به داخل مخزن، باید دیواره آن برش زده شود که این امر احتمال افزایش کمانش دیواره مخزن را افزایش خواهد داد.
شکریه، فرآیند ترمیم مخازن نفتی با استفاده از روش‌های سنتی را بسیار هزینه‌بر و زمان‌بر دانست و یادآور شد: زمان تعویض مخازن دچار خوردگی با روش سنتی حدود ۱۵ ماه به طول می‌انجامد و در این مدت از آنجایی که مخازن مشکل‌دار قابل بهره‌برداری نیستند، خط تولید دچار اشکال می‌شود.
تقویت مخازن فرسوده نفتی با فناوری کامپوزیت
عضو هیأت علمی دانشگاه علم و صنعت با اشاره به دستاوردهای طرح مطالعاتی “تقویت مخازن فرسوده نفتی با فناوری کامپوزیت”، با تاکید بر اینکه در این فناوری نیازی به کارگر، برشکاری و جوشکاری نداریم، خاطر نشان کرد: در این طرح با استفاده از پوشش‌های کامپوزیتی تولید شده این امکان فراهم شده است که بدون تخریب و یا کار گرم، کف مخزن و یا لوله‌های فرسوده تقویت شوند.
وی مواد کامپوزیتی تولید شده را پایه پلیمری دانست و گفت: در ساختار این کامپوزیت از رزین‌های “وینیلی استر”، “پلی‌استر” و “اپوکسی” استفاده شده است و زمانی که این مواد با یکدیگر ترکیب می‌شوند، تشکیل ماده‌ای را می‌دهد که نسبت استحکام به وزن آنها بیشتر از فلز است، ضمن آنکه دچار خوردگی نمی‌شوند.
وی اضافه کرد: این مواد بر بستر الیاف شیشه در داخل مخزن کشیده می‌شود و با این روش نقاط خوردگی، ترمیم خواهد شد.
عضو هیأت علمی دانشگاه علم و صنعت اضافه کرد: با این روش مخزنی که با روش‌های سنتی ۱۵ ماه درگیر ترمیم می‌شد، در مدت ۳ ماه مخزن قابل ترمیم و تحویل کارفرما خواهد بود.
گارانتی ۱۵ تا ۲۰ سال
شکریه، گارانتی این محصول را ۱۵ تا ۲۰ سال ذکر کرد و افزود: پس از تعمیرات با فناوری پیشرفته کامپوزیت، در صورت تخریب کامل ورق‌های فلزی مخزن، همچنان این پوشش کامپوزیتی تحمل وزن سیال درون مخزن را خواهد داشت. در لوله‌های انتقال نیز بدون توقف خط، تقویت و ترمیم لوله‌های فلزی میسر خواهد بود.
به گفته رئیس مؤسسه کامپوزیت دانشگاه علم و صنعت، در کشورهای صنعتی این فناوری به عنوان یک فناوری پیشرفته مورد استفاده قرار می‌گیرد، ولی به علت تحریم‌های اعمالی، شرکت‌های خارجی حاضر به اجرا در ایران نیستند و در صورت تمایل شرکت‌های خارجی به اجرا، هزینه‌های اجرایی آن غیر اقتصادی خواهد بود؛ ولی در حال حاضر با تحقیقات دانشگاهی این فناوری در کشور بومی‌سازی شده است.
مزایای استفاده از کامپوزیت بومی
وی زمان تعمیر بسیار پایین نسبت به روش تعویض ورق‌های فلزی، عدم نیاز به برشکاری در بدنه مخزن و در بدنه مخزن و عدم ایجاد تغییر شکل در بدنه، عدم احتمال ایجاد کمانش بدنه مخزن به دلیل عدم برشکاری در بدنه، عدم خوردگی و یا ترکیب شدن در مواد نفتی و عدم ایجاد خوردگی در پوشش کامپوزیت نسبت به پوسته فلزی را از مزایای کامپوزیت تولیدشده برای تقویت مخازن نفتی نام برد.
شکریه، فناوری تولید شده را نمونه‌ای از یک طرح ارتباط صنعت با دانشگاه توصیف کرد و ادامه داد: دانش فنی این محصول در دانشگاه علم و صنعت کسب شد و به بخش خصوصی برای اجرا در بخش‌های صنعت واگذار شده است. فعالیت این شرکت در زمینه تعمیر مخازن نفتی فرسوده با فناوری کامپوزیت است.
استاد دانشگاه علم و صنعت تاکید کرد: این شرکت تاکنون ۹ مخزن بزرگ ذخیره مواد نفتی و ۸ طرح لوله انتقال در مناطق نفتی چون جزیره سیری، لاوان، خارک و آبادان را با استفاده از این فناوری تقویت کرده است.
طرح “تقویت مخازن فرسوده نفتی با فناوری کامپوزیت در سی‌ودومین جشنواره بین‌المللی خوارزمیموفق به کسب رتبه سوم پژوهش‌های کاربردی در گروه تخصصی مکانیک شد.
منبع: ایسنا
