مرجع پلیمر در بازار ایران: پلیمر یا بسپار ماده‌ای شامل مولکول‌های بزرگی است که از به هم پیوستن واحدهای کوچک تکرار شونده که تکپار یا مونومر نامیده می‌شود، ساخته شده‌است
انواع پلیمر
پلیمرهای طبیعی
پلیمرهای طبیعی که از طبیعت بدست می آیند ( منابع گیاهی و حیوانی) بنام پلیمر طبیعی نامیده می شوند اینها برای زندگی بشر ضروری هستند و شامل : نشاسته – سلولز – پروتئین و اسیدهای نوکلئیک می شوند. پلیمرهـای طبیعی نظیرخانواده سلولزی ها ( پنبه ، کتان ، کاغذ ، چوب و ……… ) ، پروتئین ها ( پشم ، ابریشم ، چرم و … ) و پلی سیلیکات ها تقسیم می شوند .
انواع و کاربرد پلیمرهای طبیعی
- نشاسته (Starch) پلیمر حاصل از گلوکز است و بعنوان اندوخته غذایی در گیاهان مورد استفاده است .
- سلولز (Cellulose) پلیمر گلوکز است و ماده اصلی تشکیل دهنده گیاهان است هم نشاسته و هم سلولیز حاصل غذا سازی گیاهان با استفاده از پدیده فتوسنتز هستند
- پروتئین (Proteins) پلیمر حاصل از آمینو اسیدهاست که بطور معمول زنجیره ای بین ۲۰ تا ۱۰۰۰ اسید آمینه را شامل می شود که در سازمان پیچیده ای با هم ترکیب شده اند این ترکیب در واقع سنگ بنای بدن حیوانات است و بخش عمده غذای ما را تشکیل می دهد .
- اسیدهای نوکلئیک (Nucleic acids) اینها پلیمرهای ناشی از نوکلئوتیدها هستند مثلا دی ان ای DNA و آر ان ای RNA نمونه ای از نوکلئوتیدها می باشند .
یادآور می شود که پلیمرهایی مانند پلی ساکاریدها ( نشاسته و سلولز ) پروتئین و اسید نوکلئیک که فرآیندهای مختلف بدن ما و حیوانات را در کنترل دارند بنام بیو پلیمرها = پلیمرهای زیستی = زیست بسپار هم نامیده می شوند.
پلیمرهای مصنوعی
انواع پلیمر مصنوعی ساخت دست بشر که اکثریت مطلق مواد پلیمری را تشکیل می دهند ( پلاستیک ها ، لاستیک ها ، چسب ها ، رنگ ها ، فوم ها ، کامپوزیت ها ) پلیمرهای بازیابی شده که منشاء طبیعی داشته و برخی عوامل روی آن استخلاف شده اند نظیر نیترات سلولز ، الیاف …
پلاستیک:
پلاستیک ها موادی هستند مصنوعی ، که از ملکول های بزرگ و سنگین تشکیل شده اند و می توان آنها را تحت فشار و حرارت قالب گیری نمود,,خصوصیت دیگر پلاستیک این است که برخلاف لاستیکها در برابر نیروی وارده مقاومت نشان می دهد.
لاستیک:
یک لاستیک در مقابل نیروی کم تغییر شکل زیادی داده و حداقل تا ۳۰۰% طول آن در دمای محیط افزایش می یابد و زمانی که تنش قطع می گردد، لاستیک به حالت اولیه خود بر می گردد.
کامپوزیت:
کامپوزیت ها موادی هستند که از دو سازنده کاملاً متفاوت از نظر خوّاص مکانیکی ، همچنین کامپوزیت ها با درصدهای وزنی بالا تشکیل شده اند که در نهایت موجب بهبود و ارتقاء خواص محصول می شوند . هدف از ساخت کامپوزیت ها تقویت فاز ضعیف ( مثل پلی استر ) و تبدیل آن به یک ماده مرکب مستحکم (مانند فایبرگلاس) با استفاده از یک تقویت کننده مکانیکی ( الیاف شیشه ) است .
رنگ:
رنگ ها موادی پوشش دهنده هستند که نقش تزئین و حفاظت از سطح قطعه را بعهده دارند.
چسب:
به هر ماده معدنی یا عالی که قادر باشد مواد دیگر را از طریق سطح آن ها به هم اتصال دهد چسب می گویند.
فوم:
فوم ها موادی جامدی هستند که توسط یک گاز منبسط شده و حاوی تعداد بسیار زیادی حفره ( Cell) با شکل و اندازه یکسان می باشند . فوم ها ی پلیمری را به صور مختلف طبقه بندی می کنند ، یکی از مهمترین این دسته بندی ها بر مبنای دمای عبور شیشه ای (Tg ۱ ) استوار گشته است :
فوم های نرم و انعطاف پذیر
فوم های سخت
افزودنی‌های بسپار
افزودنی‌های بسپار موادی هستند که برای تصحیح خواص فرآورده‌های بسپاری به کار می‌روند. این مواد عبارتند از:
- نرم‌کننده‌ها: نرم‌کننده‌ها افزودنی‌هایی هستند که انعطاف‌پذیری ماده‌ای را که به آن افزوده می‌شود را افزایش می‌دهد. این مواد علاوه بر صنعت پلیمر در بتون و سیمان نیز کاربرد دارد. نرم‌کننده‌های پلاستیک‌ها معمولاً از دستهٔ فتالات‌ها هستند که انعطاف‌پذیری و دوام پلاستیک را افزایش می‌دهند.
عملکرد این مواد به این صورت است که با قرار گرفتن بین مولکول‌های مواد پلیمری فضاهای خالی را افزایش داده و موجب پایین آمدن دمای ذوب کریستالی و در نتیجه نرم‌تر شدن پلیمر می‌شود.
- پایدار‌کننده‌ها
- رنگدانه‌ها: رنگدانه‌ها موادی هستند که برای رنگ کردن و دادن خاصیت رنگی به پلیمر استفاده می‌شود و شامل رنگدانه‌های آلی و معدنی می‌شود.
- پر‌کننده‌ها: مواد آلی یا معندی خنثی بوده و عمدتا” برای کاهش قیمت و اصلاح خواص فیزیکی استفاده می شوند.
- آنتی استاتیک (عامل ضد الکتریسیته ساکن):
- آنتی اکسیدانت (عوامل ضد اکسایش):
- آنتی یو وی (پایدارکننده نوری): برای قطعاتی که در معرض نور خورشید قرار دارند
منابع: پلیمر سبز، ویکی پدیا، بسپاران
مطالب بیشتر در خصوص انواع پلیمر
