مرجع پلیمر در بازار ایران:  ایجاد صنعت پتروشیمی در ایران قدمتی ۵۰ ساله دارد و به دهه ۱۳۳۰ شمسی بر می‏گردد. در اواخر این دهه، وزارت اقتصاد وقت به منظور گسترش صنعت پتروشیمی در کشور، بنگاه شیمیائی کشور را تأسیس نمود و شرکت مزبور در سال ۱۳۳۷ طرح احداث کارخانه کود شیمیایی مرودشت فارس را به اجرا گذاشت. لیکن از آنجا که رشد این صنعت نیازمند فعالیتهای تخصصی گسترده تر و هماهنگ با صنعت نفت و گاز بود، به زودی ضرورت ایجاد سازمانی برای توسعه و هدایت صنعت پتروشیمی مشهود شد و به همین سبب در سال ۱۳۴۲ شرکت ملی صنایع پتروشیمی با مالکیت دولت و تحت پوشش شرکت ملی نفت ایران تأسیس گردید و کلیه فعالیتهای مرتبط با ایجاد و توسعه صنایع پتروشیمی در این شرکت متمرکز شد.

 بنابراین گزارش، صنعت پتروشیمی در کشورمان در سالهای اخیر رشد بسیاری پیدا کرده است و فضای پساتحریم نیز عاملی برای شکوفایی بیش از پیش این صنعت شده است تا جایی که به گفته معاون وزیر نفت در امور پتروشیمی پس از اجرایی شدن برجام و رفع تحریم ها، مبادلات بین المللی صنعت پتروشیمی تسهیل شده به گونه ای که صادرات انواع محصولات پتروشیمی ۲۶ درصد افزایش یافته است. رشد و توسعه صنعت پتروشیمی باعث شده است کشورهای بسیاری خواهان سرمایه گذاری در این صنعت در کشورمان باشند و در حال حاضر آلبانی و سوئد به جمع مشتریان پتروشیمی ایران پیوسته اند.

 این گزارش می افزاید: مهر در این زمینه خبر داده است: “تا پایان سال گذشته چین سهمی بیش از ۵۰ درصدی از بازار خرید محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های پلیمری ایران را به خود اختصاص داده بود که با کاهش آثار تحریم حالا به تدریج کشورهای اروپایی به جمع مشتریان پتروشیمی ایران اضافه می‌شوند. با این وجود، برخی مسئولان صنعت پتروشیمی با اشاره به عدم همکاری بانک‌های اروپایی برای بازگشایی خطوط اعتباری فروش و صادرات محصولات پتروشیمی ایران به اروپا، تاکید می‌کنند: هم اکنون بخشی از صادرات پتروشیمی ایران به اروپا توسط شرکت‌های واسطه انجام می‌شود.

 همزمان با مرور این تحولات، کشورهایی همچون آلبانی، سوئد و یونان به عنوان مشتریان نوظهور به جمع خریداران محصولات پتروشیمیایی ایران در دوران پسابرجام اضافه شده اند تا با کاهش حجم صادرات به چین، این کشورهای اروپایی جایی در بازارهای هدف پتروشیمی ایران برای خود دست و پا کنند. از سوی دیگر در کنار کشورهای بلوک شرق اروپا، ایران برای نخستین بار دو محصوله اوره پتروشیمی به برزیل صادر کرده تا عملا بلوک شرق اروپا و آمریکای جنوبی هم از مقاصد صادراتی پتروشیمی کشور باشند و تمامی محموله‌های پتروشیمی ایران از بازار چین سردرنیاورد.”

 یادآور می شود: روند توسعه و تحول صنعت پتروشیمی در ایران پنج مرحله مشخص را در بر می گیرد.

۱) مرحله پیدایش: این مرحله با تاسیس شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران در سال ۱۳۴۲ و با احداث واحد تولید کود شیمیایی شیراز در سال ۱۳۴۳ آغاز گردید.

۲) مرحله گسترش اولیه: با ایجاد مجتمع های پتروشیمی رازی، آبادان، پازارگاد، کربن اهواز (ایران)، خارک ، فارابی ، بندرامام و طرحهای توسعه پتروشیمی شیراز آغاز گردید. ( دوره سال های ۵۶-۱۳۵۲، ۵۱-۱۳۴۷، ۴۶- ۱۳۴۳)

۳) مرحله رکود: به علت مسائل ناشی از جنگ تحمیلی، تولید به حداقل رسید و عملیات تکمیل احداث پتروشیمی بندرامام نیز متوقف شد ولی تکمیل طرح های نیمه تمام از جمله طرح گسترش شیراز ادامه داشت.

۴) مرحله تجدید حیات و بازسازی: اجرای طرح های برنامه پنجساله اول و دوم توسعه (پتروشیمی اصفهان، اراک و تکمیل مجنمع های بندرامام و …) باعث شد که تولید در سال پایانی برنامه دوم به ۱۲ میلیون تن برسد.

۵) مرحله جهش و تثبیت: در این دوره (برنامه های سوم، چهارم و پنجم توسعه) پتروشیمی به سمت استقرار در کلاس جهانی حرکت کرد. ویژگی های متمایز این دوره صرف نظر از جهش و فزونی تولید و ارزش تولیدات، ارتقاء جایگاه صنعت پتروشیمی در صادرات کالاهای غیر نفتی و در سهم اقتصاد ملی، ارتقاء نسبی جایگاه پتروشیمی ایران در منطقه و جهان و … می باشد.

منبع: خبرگزاری شبستان – گروه سیاسی