روش فناورانه برای کشت زیره سبز در مناطق کم آب

به گزارش ایسنا، گیاهان در طول دوره رشدونمو، در معرض انواع تنش‌های زنده یعنی آفات و بیماری‌ها و همچنین تنش‌های غیر زنده مثل خشکی، شوری و گرما قرار می‌گیرند و به همین دلیل وادار به انجام واکنش‌های فیزیولوژیک می‌شوند. در این میان، تنش موسوم به «کم آبیاری» یکی از مهم‌ترین تنش‌های غیرزیستی است که رشد و تولید گیاهان مختلف از جمله گیاهان زراعی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. با درنظرگرفتن وضعیت اقلیمی ایران از نظر پایین بودن میزان نزولات جوی و همچنین میزان تبخیر و تعرق شدید سالانه که بالغ بر سه برابر متوسط جهانی است، مدیریت آب آبیاری در مناطق کم آب، یک امر بسیار ضروری است.

به گفته متخصصان، امروزه بحران آب به یک چالش اساسی در بخش کشاورزی تبدیل شده است و لذا استفاده از راهکارهای مختلف در جهت حفظ و نگهداری آب و کاهش هدررفت آن، امری بسیار ضروری است. یکی از راه حل‌های کمبود آب، استفاده از مواد سنتزی با ظرفیت جذب و نگهداری خوب آب، تحت دماهای بالا است. در این خصوص هیدروژل های سوپرجاذب و همچنین تکنیک‌هایی نظیر مغناطیسی کردن آب، می‌توانند دارای جایگاهی ویژه باشند. هیدروژل های سوپرجاذب، پلیمرهای آبدوستی هستند که ظرفیت جذب حجم زیادی از مایعات آبی در مدت زمان کوتاهی را دارند و آب جذب شده را تحت شرایط تنش به آرامی برای گیاه، آزاد می‌کنند.

محققان علوم کشاورزی دانشگاه صنعتی شاهرود در این رابطه، دست به انجام یک مطالعه جالب زده‌اند که در آن، تأثیر استفاده از آب مغناطیسی و سوپرجاذب ها تحت رژیم کم‌آبیاری بر گیاه دارویی زیره سبز که یکی از مهم‌ترین تولیدات زراعی-دارویی است مورد بررسی قرار گرفته است.

این گیاه دارویی با نام علمی کامینوم سیمینوم، گیاهی یک ساله و از خانواده چتریان است و در منابع طب سنتی برای درمان بیماری‌های مختلف از جمله اسپاسم معده و تقویت سیستم گوارش مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین اسانس زیره سبز دارای خاصیت آنتی اکسیدانی و ضدباکتریایی است و در صنایع غذایی، بهداشتی و آرایشی کاربرد دارد.

تحقیق مورد اشاره در مزارع پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی شاهرود و در دو منطقه راهنجان و گرمن از توابع این شهرستان انجام شده است. پژوهشگران در مطالعه فوق، تأثیر آب آبیاری معمولی و مغناطیسی را در کنار سطوح مختلف ماده سوپرجاذب مخلوط شده با خاک ارزیابی نمودند.

یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهند که مکان، نوع آبیاری و غلظت‌های مختلف سوپرجاذب دارای تأثیر مثبت و معنی داری روی خصوصیات رشدی زیره سبز هستند.

به گفته منوچهر قلی پور، پژوهشگر گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی شاهرود و همکارانش، «طبق بررسی‌های ما، در منطقه راهنجان به دلیل شرایط اقلیمی و میانگین دمای سالانه بالاتر، به کارگیری ۱۰۰ و ۲۰۰ کیلوگرم در هکتار سوپرجاذب و همچنین کاربرد آب مغناطیسی، بیش‌ترین مقدار ارتفاع بوته، درصد و عملکرد اسانس و پروتئین و همچنین کربوهیدرات‌های محلول را باعث شد».

این محققان می گویند: «استفاده از آب مغناطیسی و همچنین به کار بردن سوپرجاذب تحت شرایط رژیم کم آبیاری، موجب افزایش شاخص‌های مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه زیره سبز می‌شود. از این رو، استفاده از سوپرجاذب به جهت نگهداری و بهره وری بیشتر آب و استفاده از آب مغناطیسی، توصیه شده و توجیه اقتصادی دارد».

براساس این تحقیق، بهره گیری از تکنولوژی مغناطیسی در پالایش آب آبیاری، به عنوان یکی از جدیدترین روش‌ها در زمینه بهینه سازی آب‌های مصرفی مطرح است. در این روش، آرایش بارهای الکتریکی مولکول‌های آب تغییر پیدا می‌کند. درواقع، قرارگیری آب در معرض میدان مغناطیسی با ایجاد تغییرات قابل ملاحظه در اسیدیته، مواد جامد محلول، شوری، تعداد کل باکتری‌ها، مواد آلی و معدنی، دمای تبخیر، اکسیژن حل شده، قابلیت هدایت الکتریکی و سختی، موجب بهبود کیفیت آب می‌شود.