اثر متناقض تقاضا بر بازار محصولات پتروشیمی

مرجع پلیمر در بازار ایران: با تکانه‌های کاهشی بهای ارز آزاد در روزهای میانی هفته جاری شاهد سردرگمی متقاضیان برای خرید محصولات پتروشیمی بودیم. این آرامش نسبی حاکم بر بازار که حاصل محافظه‌کارانه عمل کردن اهالی بازار بود سبب شد که دورنمای بازار با اما و اگرهای بسیاری همراه شود. از این‌رو «دنیای اقتصاد» در گفت‌وگو با محمد نقیب، کارشناس بازار پتروشیمی شرایط حاکم بر بازار این محصولات را بررسی کرد.

نقیب معتقد است که در حال حاضر بازار محصولات پتروشیمی از دو مسیر متفاوت تحت تاثیر قرار گرفته است. ابتدا رشد صعودی بهای ارز و به ویژه قیمت دلار، متقاضیان محصولات این صنعت را به عقب‌نشینی دعوت کرده تا خرید خود را به تعویق اندازند یا در صورت اقدام به خرید رویکرد محافظه‌کارانه در پیش بگیرند و سفارش‌های خود را با قیمت‌های بسیار پایینی ثبت کنند. از این‌رو کم‌رونقی بر چهره بازار سایه افکنده که از سمت تکانه‌های ارزی و تاثیر مستقیم آن بر بهای محصولات پتروشیمی بروز کرده است. به‌رغم این عقبگرد تقاضا، عامل دیگری که تاثیر متقاضی به دنبال داشته و با فشار بر سمت تقاضا سبب بالا رفتن درخواست‌های خرید شده، مربوط به گرد کردن سهمیه‌های خرید است.

هنگامی که این اتفاق رخ داد، به دلیل اینکه تنها دو روز بیشتر برای خرید سهمیه افزایش یافته در ماه جاری باقی نمانده بود، شاهد تقاضای هیجانی مقطعی بودیم که وارد بازار محصولات پتروشیمی شد و بلافاصله متقاضیان، میزان سهمیه خود را خریداری کردند. زیرا در صورت عدم خرید سهمیه مورد نظر این میزان به ماه بعد منتقل نشده و به اصطلاح سوخت خواهد شد. به این ترتیب این موضوع عاملی برای افزایش تقاضا به حساب می‌آید. این کارشناس بازار در ادامه عنوان کرد: برآیند این دو عامل در کنار یکدیگر روی تابلو معاملات بورس کالا به شکلی بود که تقاضا نسبت به عرضه نسبتا ۶/ ۱ برابر بیشتر بود. در این شرایط وقوع نوسان قیمت‌ها امری بدیهی بود که به وضوح در معاملات روز دوشنبه به چشم می‌خورد. زیرا هنگامی که تقاضا بیش از عرضه باشد، طبیعی است که با فشار بر قیمت مواد اولیه عرضه شده در بورس کالا، شاهد بالا رفتن نرخ‌های پایه و ایجاد رقابت قیمتی در بازار محصولات پتروشیمی باشیم. البته این رقابت‌های قیمتی نسبت به هفته گذشته با آرامش بیشتری همراه بود. به‌طوری که در برخی محصولات از جمله می‌توان به پلی‌پروپیلن نساجی اشاره کرد که با توجه به قیمت آن طی هفته گذشته رشد قیمت حدود ۱۰ درصدی را تجربه کرد. اما کالاهایی مثل پلی وینیل کلراید(pvc) نیز در تابلو بورس کالا به شکلی ظاهر شد که در عموم گریدهای آن عرضه نزدیک به میزان تقاضا بود و رقابت قیمتی بسیار اندکی را ثبت کرد. به‌طوری که متوسط قیمت آن نسبت به هفته گذشته روند کاهشی را در پیش گرفته است. این موضوع بیانگر آرامش نسبی بازار این پلیمر پرتقاضا و جذاب در بورس کالا است که تا پیش از این با رقابت‌های قیمتی سنگینی همراه بوده است.

نقیب در ادامه افزود: به‌طور کلی در زمان‌های همترازی میزان عرضه مواد اولیه و تقاضا در بورس کالا در کنار روند کاهشی نرخ ارز، متقاضیان این موضوع را در نظر گرفته و قیمت‌های پیشنهادی خود را پایین‌تر ثبت می‌کنند. البته در بازار محصولات پتروشیمی میزان عرضه و تقاضا و ایجاد تعادل بین این عوامل موثرترین محرک در این بازار محسوب می‌شود. زیرا حتی در شرایط کاهشی بهای ارز آزاد، قیمت‌گذاری مواد اولیه پتروشیمی بر مبنای سامانه نیما محاسبه می‌شود و متقاضیان از این موضوع آگاه هستند، بنابراین کمترین اثر را از تکانه‌های ارزی می‌پذیرند. به این ترتیب هنگامی که بازار هفته جاری محصولات پتروشیمی موجود در بورس کالا را رصد می‌کنیم، به این نکته می‌رسیم که تکانه‌های کاهشی بهای ارز آزاد به خودی خود تاثیر محسوسی بر تابلوی معاملات نداشته است. یعنی خریداران به خوبی این موضوع را لحاظ می‌کنند که کاهش بهای ارز آزاد سبب کاهش نرخ مواد اولیه موجود در بازار خواهد شد نه بورس کالا و تا هفته بعدی که قیمت‌های پایه جدید اعلام خواهد شد، تغییر چندانی در رفتار معاملاتی خود نمی‌دهند.

این کارشناس بازار معتقد است: با توجه به آنکه اهرم اصلی قیمت‌های پایه در بورس کالا بهای دلار و قیمت‌های جهانی است، دورنمای بازار محصولات پتروشیمی به این دو عامل وابسته است. براین اساس اینکه جو عمومی بازار به سمت صعود قیمت‌ها حرکت کند یا متقاضیان همواره ترجیح دهند در انتظار تثبیت شوک‌های کاهشی نوسان‌ ارز آزاد و اثر آن بر نرخ نیما بمانند امری است که نیازمند گذشت زمان و بررسی سایر پیچیدگی‌های این بازار است. البته برخی از کارشناسان این حوزه معتقدند که پتانسیل تغییر فاز قیمتی در این بازار وجود دارد و بسیار زود است که بخواهیم به آرامش قیمتی این بازار دل ببندیم. البته قیمت‌های جهانی محصولات پتروشیمی همسو با بهای نفت خام نوسان می‌کنند. اما با توجه به خبرهایی که از سوی برخی دولت‌ها مبنی بر کشف واکسن ویروس کرونا به گوش می‌رسد، این شائبه وجود دارد که چهره بازار این محصولات به دنبال آینده روشن بهای نفت خام مثبت ارزیابی شود. بنابراین با اهرم بهای جهانی نیز انتظار تدریجی افزایش قیمت‌ها دور از تصور نخواهد بود.

منبع: دنیای اقتصاد