خانه تکنولوژيتکنولوژی آزمايشگاه سختی سنجی در مواد پلیمری

سختی سنجی در مواد پلیمری

توسط مدیر سایت
0 نظرات
آزمایش

به گزارش تیم تحقیقات مرجع پلیمر در بازار ایران : مقاومت یك ماده نسبت به نفوذ یك جسم صلب در آن را سختی می نامند. اندازه گیری سختی یك جسم می‌تواند معرف سختی لایه رویی و یا عمق آن باشد. لذا روشهای سختی سنجی به بیان سختی ایجاد اثر در سطح قطعه و یا میزان نفوذ یك شی نوك تیز به داخل نمونه می پردازند.

از بین روشهای موجود روشهای اندازه‌گیری راكول و Shore برای ترموپلاستیكها (گرمانرم ها) عمومیت بیشتری دارد. مطالعات نشان می دهند که تقریبا رابطه ای خطی بین مدول و سختی در ترموپلاستیکها بر قرار می باشد شکل (۱). لذا می توان معیاری را بر اساس مدول الاستیسیته مواد پلیمری برای انتخاب روش اندازه گیری سختی بدست می دهد.

جدول (۱)
شکل (۱) ارتباط بین سختی و مدول در مواد پلیمری

نمودار

 

جدول (۱) انتخاب روش انجام آزمون سختی بر اساس حدود مدول الاستیسیته پلیمر

جدول
در ذیل هر یک از روشهای اندازه گیری سختی توضیح داده می شوند:

روش سختی‌سنجی Barcol مطابق استاندارد ASTM D2583 میزان سختی ترموست‌ها را بین مقیاس 0 تا 100 نشان می‌دهد كه عدد 100 مبین جسم سخت‌تر است. شكل (2)
شکل (2) سختی سنج Barcol

همچنین برای سختی سنجی لاستیكها از سختی سنجی IRHD (International Rubber Hardness Degrees)مطابق استاندارد ASTM D1415 یا ISO 48 استفاده می شود كه مقاومت ماده لاستیكی یا الاستومری را نسبت به عمق نفوذ یك گلوله نشان می‌دهد.

این شاخص بین 0 تا 100 مدرج شده است كه مقدار 0 آن به ماده با مدول یانگ صفر و مقدار 100 آن با ماده ای با مدول یانگ بینهایت اختصاص دارد. برای مواد بسیار الاستیک سختی IRHD با سختی Shore A قابل مقایسه می باشد.

این تست در شرایط مختلفی انجام می شود كه جدول (2) حدودی از شرایط انجام آزمون در حالتهای نرمال ، سختی بالا ، سختی كم و میكرو را نشان می دهد.

 

جدول (2) روشهای مختلف سختی IRHD

روش انجام آزمون گلوله قطر (mm) نیروی تماس(N) کل نیرو(N) ضخامت (mm)  محدوده IRHD
N (نرمال) 2.5 0.3 5.7 4 30 تا 95
H (سختی بالا) 1.0 0.3 5.7 4 85 تا 100
L (سختی پایین) 5.0 0.3 5.7 6 10 تا 35
M (میکرو) 0.395 0.0083 0.153 4 30 تا 95

 

 

 

روش تست راكول (ROCKWELL) در شكل (۳) نشان داده شده است كه عمدتاً برای پلاستیكهای سخت كه ارتجاع یا خزش پلیمر، اثر كمی بر نتیجه تست دارد نظیر پلی‌كربنات، نایلون ، پلی استایرن و استال مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 

شكل (۳) نحوه انجام تست سختی سنجی راکول

rackwell

آزمون سختی سنجی راکول توسط استاندارد ASTM D785 یا 2039 ISO صورت می‌گیرد. مقادیر متفاوتی از آزمون راكول براساس اندازه گلوله استیل و میزان بار اعمال شده گزارش می‌شود.

سه روش عمومی كه در مورد پلاستیكها كاربرد بیشتری دارد عبارتست از راكول E ، M و R .

نتایج حاصل از راكول L كمتر استفاده می شود. همچنین مقادیر راكول A ، B و C معمولاً برای سختی سنجی فلزات مورد استفاده قرار میگیرد.

جدول (۳) روشهای مختلف اندازه گیری سختی راکول

نام روش اعمال بار کم(kg) اعمال بار زیاد (kg)   قطر گلوله (in) قطر گلوله (mm)
R 10 60 0.5 12.7
L 10 60 0.25 6.35
M 10 100 0.25 6.35
E 10 100 0.125 3.175
K 10 150 0.125 3.175

 

 

 

از روشهای دیگر برای اندازه گیری سختی ، تست Shore می باشد که در شكل (۴) نشان داده شده است. این روش برای سختی سنجی پلاستیكهای نرم و لاستیكها با دو روش D و A به كار می رود.

Shore A برای لاستیكهای نرم و Shore D برای انواع سخت تر به كار می رود. سختی Shore انواع دیگری مانند O و H نیز دارد كه در موارد معدودی به كار می روند. سختی Shore توسط دستگاهی به نام Durometer اندازه‌گیری می‌شود.

با توجه به ارتجاعیت لاستیكها و پلاستیكهای نرم ، مقدار فرورفتگی با زمان تغییر می‌كند. لذا معمولاً مقدار اثر حاصل همراه زمان قرائت نتیجه گزارش می‌شود. این آزمون طبق استانداردهای ASTM D2240 یا 868 ISO قابل انجام می‌باشد.

شکل (۴) روش انجام تست سختی سنجی Shore

Durometer نوع کاربرد  ابعاد نشانه گر
A استفاده برای
مواد نرم
shoreA
D استفاده برای
مواد سخت
shoreB

نتایج حاصل از تستهای سختی سنجی مقادیر مفیدی را درخصوص مقاومت ماده در برابر نفوذ یك جسم صلب در گریدهای مختلف یك پلیمر بدست می دهد. لازم به ذکر است که مقدار گزارش شده برای آزمون سختی همانند تست های استحكام كششی ، مقاومت به خراش ، سایش ، فرسایش نمی باشد و نمی‌تواند به تنهایی به عنوان یك ویژگی طراحی مورد استفاده واقع شود.

جدول (۴) مقادیر مقایسه ای از سختی راكول و Shore را برای چند نوع پلیمرمتفاوت ارائه می دهد.
جدول (۴) مقایسه مقادیر سختی چند نوع پلیمر از روشهای راکول و Shore

shore-rock

لازم به ذكر است كه روش سختی سنجی ویكرز (Vickers) برای بیان مقاومت به نفوذ یك نشانه هرمی مربع شكل در نمونه های فلزی ، سرامیكی و تركیبات كامپوزیتی به كار می رود.

در شکل (۵) رنج سختی در مواد لاستیکی و پلاستیکی به تصویر کشیده شده است.
شکل (۵) رنج سختی در مواد پلیمری مختلف

h-e-p

مطالب مشابه

پیام بگذارید

Time limit is exhausted. Please reload the CAPTCHA.

نگاهی کوتاه

مرجع اطلاعات تخصصی پلیمر حاوی محتوی فنی،اقتصادی،علمی و تولیدی در بازار ایران به منظور گسترش تعاملات تجاری B2B و B2C فعالین و متقاضیان در عرصه داخلی و بین المللی

خبرنامه

آخرین اخبار

تمامی حقوق مطالب برای “پلیم پارت “محفوظ است و هرگونه کپی برداری بدون ذکر منبع ممنوع میباشد.

ضبط پیام صوتی

زمان هر پیام صوتی 5 دقیقه است